هاشم رسائی‌فر/

 آمارها نشان می‌دهد هر ساله در کشور جمع قابل توجهی از هموطنان بر اثر گازگرفتگی یا همان استنشاق گاز مونوکسیدکربن فوت می‌کنند. اتفاقی که خیلی راحت می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد، چراکه ماهیت شکل‌گیری آن کاملاً در بی‌احتیاطی‌هایی است که از سوی قربانیان قاتل نامرئی سر می‌زند و خیلی ناباورانه جان آن‌ها را می‌گیرد!

گرچه حوادث گازگرفتگی همیشه در طول سال اتفاق افتاده و نمی‌توان برایش زمان خاصی در نظر گرفت، اما با فرا رسیدن فصل سرما و استفاده مردم از وسایل گرمایشی که اکثر آن‌ها سوخت فسیلی دارند، آمار جان‌باختگان حوادث گازگرفتگی روندی تصاعدی به خود می‌گیرد.

آمار فوت‌شدگان ناشی از گازگرفتگی طی سال 98 در خراسان رضوی 53 نفر بوده که تنها 19 نفر آن‌ها در 6 ماهه اول سال فوت کردند این یعنی بیش از دو برابر فوت‌شدگان در فصول سرد سال گرفتار دام قاتل نامرئی شده و جانشان را از دست دادند.

•       کاهش آمار گازگرفتگی

دکتر مقیمیان، کارشناس سالن تشریح اداره کل پزشکی قانونی استان خراسان رضوی در خصوص تلفات ناشی از گازگرفتگی در سال 98 و نیم سال اول 99 می‌گوید: در 6 ماه اول امسال در مجموع 13 نفر بر اثر استنشاق گاز مونوکسیدکربن جان خود را در خراسان رضوی از دست دادند که در مقایسه با آمار نیم سال اول 98 که جان‌باختگان 19 نفر بودند 6/31 درصد کاهش داشته است.

وی ادامه می‌دهد: بررسی کلی آمار سال 98 نشان از خفگی 53 نفر بر اثر گازگرفتگی دارد که از این مجموع 42 نفر مرد و 11 نفر زن بودند.

•       علائم هشداردهنده گاز گرفتگی چیست؟

مقیمیان همچنین در مورد علائم هشداردهنده‌ای که می‌تواند به بروز گازگرفتگی در یک فرد منتهی شود، اظهار می‌کند: سوزش چشم‌ها، سردرد، خستگی و خواب‌آلودگی از جمله علائمی هستند که معمولاً پیش از این اتفاق ناگوار در افرادی که در محل حضور دارند دیده می‌شود و البته چون این علائم با علامت‌هایی که یک فرد سرماخورده دارد تقریباً یکی است، خیلی‌ها آن را جدی نمی‌گیرند و متأسفانه به فوت شدن یک یا چند نفر می‌انجامد.

توصیه این کارشناس به ما در مواجهه با افرادی که در معرض گازگرفتگی قرار گرفتند این است که ابتدا مسیر رد و بدل شدن هوا را در محل آزاد کنیم پس از آن چون وضعیت افراد گازگرفته شرایطی اورژانسی است بلافاصله با اورژانس تماس گرفته و درخواست کمک نماییم و در طی این زمان سعی کنیم فرد یا افراد گرفتار را از محل به فضای باز منتقل نماییم و وسایلی که موجب ایجاد گاز مونوکسیدکربن شده را نیز خاموش نماییم.

•       باید و نبایدهایی که وجود دارد

سرپرست سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد نیز با اشاره به بالا رفتن آمار مرگ و میر ناشی از گازگرفتگی در نیمه دوم هر سال به مردم توصیه می‌کند: اگر از وسایل شعله‌دار(انواع بخاری‌های گازی، نفتی، شومینه، آبگرمکن، پکیج و...) استفاده می‌کنید، هرگز تمام راه‌های ورودی هوا را نبندید و حتماً مسیر مناسبی را برای ورود اکسیژن و هوای تازه به محیط در نظر بگیرید. پکیج، مقدار زیادی اکسیژن مصرف می‌کند و درصورت تأمین نشدن هوای مناسب، به سرعت محیط را با کاهش اکسیژن مواجه می‌کند. پس بهتر است این وسیله در خارج از محیط منزل مثلاً در بالکن یا محلی که مستقیم به فضای آزاد راه دارد نصب شود.

آتشپاد مسعود ظهوریان اظهار می‌کند: پیش از نصب بخاری از باز بودن مسیر دودکش‌های داخل دیوار اطمینان حاصل کنید. به این منظور می‌توانید از سطح پشت‌بام یک وزنه کوچک را با ریسمان به داخل دودکش فرستاده و اگر تا انتها پایین آمد نشان‌دهنده باز بودن مسیر است. دودکش‌های داخل دیوار باید از سطح بام 80 سانتیمتر بالاتر آمده باشد و در انتها کلاهک H نصب شود.

وی ادامه می‌دهد: از مکش مناسب دودکش‌ها اطمینان حاصل کنید. بهترین نشانه برای کارکرد صحیح دودکش‌ها این است که بدنه آن‌ها همواره باید داغ باشد. سرد بودن لوله بخاری زمانی که روشن است و همچنین زرد و نارنجی بودن شعله بخاری از نشانه‌های تولید این گاز خطرناک است که باید بررسی شود.

در داخل واحد و برای وسایل گرمایشی و شعله‌دار، فقط از دودکش‌های ورق سفید گالوانیزه استفاده کنید. این دودکش‌ها مقاومت فیزیکی بیشتری دارند و به خوبی داخل هم چفت می‌شوند، اما دودکش‌های متفرقه مثل آلومینیومی، آکاردئونی، فنری و... این خاصیت را ندارند و به مرور دچار نقص شده و گاز مونوکسیدکربن را به داخل محیط منتشر می‌کنند ضمن اینکه به دلیل خاصیت ارتجاعی دودکش‌های فنری به سهولت از محل اتصال خود خارج می‌شوند و به مرور منافذ ریزی در آن‌ها پدیدار می‌شود که می‌تواند موجب انتشار آلاینده‌ها در محیط شود.

ظهوریان بیان می‌کند: بهترین وضعیت برای نصب دودکش‌ها، حالت عمود یا قائم است و هرچه شیب دودکش پایین‌تر رود خروج آلاینده‌ها سخت‌تر خواهد شد.هر وسیله گرمایشی و شعله‌دار نیاز به یک دودکش مجزا دارد و از به کاربردن دودکش‌های مشترک برای دو یا چند وسیله خودداری کنید. از تغییر دادن اندازه دهانه خروجی دودکش‌ها خودداری کنید.

وی یادآور می‌شود: از قرار دادن انتهای دودکش‌ها در فضای درز انقطاع ساختمان خودداری کنید. این گاز به سادگی از ترک‌ها و شکستگی‌های روی دیوار حتی در واحدهای دیگر وارد منزل می‌شود. ضمن اینکه از قرار دادن انتهای دودکش‌ها در سطل آب خودداری کنید. این گاز در آب حل نشده و تنها موجب مسدود شدن مسیر خروجی آن شده و از طریق دیگر خارج و وارد فضای داخلی محیط می‌شود.