بیمارستان منتصریه در خیابان امام‌خمینی(ره) مشهد هم برای خودش داستان جالبی دارد، داستانی از جنس وقف در حوزه بهداشت و درمان.
اصل داستان چیست؟
مرحوم حاج محمدحسن میرزای منتصرالملک در زمان حیاتش املاک موسوم به جعفرآباد کاشمر، همت‌آباد، مه‌ولات، مستعلی و فتح‌آباد در جلگه‌رخ را به همسر خود بانو رابعه خانم احترام‌السلطنه قهرمان مصالحه می‌کند و از وی می‌خواهد با فروش قسمتی از املاک فوق، به احداث بیمارستانی در مشهد اقدام کند و قسمتی دیگر از املاک مورد مصالحه را برای اداره و تأمین هزینه‌های بیمارستان مذکور وقف کند. این‌گونه است که داستان منتصریه در دهه ۱۳۰۰ شمسی در مشهد کلید می‌خورد و پس از احداث، مدیریت و نظارت بیمارستان به آستان قدس رضوی سپرده می‌شود.
قدم زدن در یک محدوده تاریخی
اگر در محدوده خیابان امام‌خمینی(ره) مشهد مقدس قدم بزنید، با آثار تاریخی متعدد و البته بافتی که هنوز رنگ و بوی سنتی دارد روبه‌رو می‌شوید. مشهدی‌ها از این خیابان خاطرات فراوانی دارند، از نوستالژی‌های مبارزات انقلابی تا پاساژ موسوم به جنت و باغ ملی که هرکدام تداعی‌کننده خاطراتی خاص هستند. در همین راسته، بیمارستانی قدیمی نیز وجود دارد که عملکرد درخشان آن در زمینه پیوند اعضا نه‌تنها در ایران بلکه در منطقه و حتی سطح بین‌الملل نیز زبانزد است.
سخن از بیمارستان منتصریه است، بیمارستانی قدیمی که در سال ۱۳۳۵ طی کمیسیونی تصمیم به تخریب کلی و بازسازی ساختمان گرفته می‌شود و همان زمان با صرف قریب به یک میلیون تومان از محل درآمد مزارع جعفرآباد و همت‌آباد مشهد و کمک آستان قدس رضوی، ساختمان جدیدی طبق اصول فنی و مهندسی طراحی می‌شود و در سال ۱۳۴۳ به بهره‌برداری می‌رسد، بیمارستانی که موقوفه است و هرچند اینک مدیریت آن در اختیار علوم پزشکی مشهد است، هم‌چنان موقوفه باقی مانده است و جمعیت کثیری از بیماران از عواید و خدمات آن برخوردار می‌شوند.
نمی‌دانستم موقوفه است
با یکی از شهروندان مشهدی که اوقات ظهر پاییزی و البته کرونایی مشهد را تنها در باغ ملی مشهد می‌گذراند هم‌کلام می‌شوم. وقتی آدرس بیمارستان منتصریه را از وی می‌پرسم، خیلی سریع به پشت سرش (خیابان امام‌خمینی(ره) ۲۵) اشاره می‌کند.
جالب است که حتی عملکرد دقیق بیمارستان را می‌داند و آگاه است که در زمینه پیوند اعضا فعالیت می‌کند. این در حالی است که درباره موقوفه بودن آن اطلاعی ندارد و به واسطه این گفت‌وگو از آن آگاه می‌شود.
این شهروند مشهدی می‌گوید: خب، اگر وقف به این قبیل مسائل انتقال پیدا کند، عواید بیشتری نصیب بخش خاصی از جامعه می‌شود که خیر دنیا و آخرت در آن نهفته است.
این شهروند مشهدی حدودا هفتادساله است و وضعیت قدیم این بیمارستان را خیلی خوب به خاطر دارد. می‌گوید: منتصریه جزو قدیمی‌ترین بیمارستان‌های مشهد است که هنوز هم سرپاست و فعالیت خود را ادامه می‌دهد. قبل از انقلاب اسلامی نیز فعال بود. البته در همه حوزه‌های درمانی خدمات ارائه می‌کرد.
نگاه از درون
با یکی از بیماران بیمارستان منتصریه که در محوطه بیرونی بیمارستان در انتظار است هم‌کلام می‌شوم. وی که اصالتا اهل مه‌ولات است به‌خوبی خاندان قهرمان، یکی از واقفان مهم بیمارستان، را که مربوط به دیار خودش است می‌شناسد و می‌گوید: قدیم رسم بود افرادی که اصطلاحا دستشان به دهانشان می‌رسید معمولا ملک و املاک شخصی زیادی برای خودشان نگه نمی‌داشتند و بخش عمده آن را وقف می‌کردند.
این مراجعه‌کننده به بیمارستان منتصریه مشهد می‌گوید: کاملا به این مسئله که منتصریه موقوفه است اشراف دارم و به طرز عجیبی این مسئله البته به صورت ناخودآگاه به من قوت قلب می‌دهد که این محل وقفی را برای درمان و پیوند عضو به مادرم انتخاب کرده‌ام.
وی خاطرنشان می‌کند: تا جایی که می‌دانم، منتصریه قبل از انقلاب نیز بیمارستان خوش‌نامی در مشهد بوده و اینکه حوزه‌ای تخصصی، یعنی پیوند اعضا، را برای خود انتخاب کرده سبب شده است میزان سردرگمی مراجعه‌کنندگان در این زمینه اندک شود.
هم‌جوار جنت
هم‌جواری با بازار خوش‌نام جنت مشهد نیز یکی از مزایای بیمارستان منتصریه است. بهتر بگویم، این حسن تصادف بیشتر به سود بازار جنت است تا بیمارستان.
با یکی از قدیمی‌های بازار جنت که در این بازار تاریخی مشهد حجره خیاطی دارد هم‌کلام می‌شوم.
رنگ و بوی حجره‌اش که حدود ۲۰ پله بالاتر از سطح زمین است نشان می‌دهد قدیمی بازار است. رنگ و روی رفته چرخ‌های خیاطی نیز، خود، مؤید دیگری برای این مسئله است.
وی نیز دراین‌باره می‌گوید: وضعیت سابق و فعلی بیمارستان با یکدیگر قابل قیاس نیست. هرچند در گذشته نیز منشأ خیر و خدمت بوده است، این روزها فقط در زمینه پیوند اعضا خدمات ارائه می‌کند.
این شهروند مشهدی بیان می‌کند: به واسطه اینکه سال‌هاست در این مسیر تردد می‌کنم شاهدم که اتباع اروپایی و عربی بسیار زیادی به این بیمارستان رفت‌وآمد می‌کنند.
وی بسیار خوشحال است که یک نهاد وقفی توانسته است خدماتی در سطح بین‌الملل در حوزه بهداشت و درمان ارائه کند و می‌گوید: به هر حال، این‌ها برندهای مشهد در حوزه بهداشت و درمان هستند و مشهد را در زمینه گردشگری سلامت شاخص کرده‌اند.
وقف کارساز
یکی از مراجعه‌کنندگان به ساختمان قدیم دادگستری مشهد در خیابان مدرس در حوالی بیمارستان منتصریه و خیابان امام‌خمینی(ره) فرد دیگری است که برای گفت‌وگو انتخاب می‌کنم.
وقتی نام بیمارستان منتصریه را می‌آورم، ابتدا بیمارستان امام‌رضا(ع) به ذهنش متبادر می‌شود و تصور می‌کند شاید نام قدیم بیمارستان امام رضا(ع) است اما زمانی که می‌گویم این بیمارستان صرفا در حوزه پیوند اعضا فعالیت می‌کند، منتصریه برایش کاملا تداعی می‌شود. حتی نشانی آن را نیز با دست به من نشان می‌دهد.
این شهروند مشهدی می‌گوید: منتصریه نامش در مشهد با پیوند اعضا به خوش‌نامی گره خورده است.
وی که تازه از موقوفه بودن این نهاد آگاه شده است با لبخندی بر لب می‌گوید: چقدر خوب است که می‌توان وقف را به حوزه‌های کارساز و کارگشایی مثل بهداشت و درمان رهنمون شد.
این شهروند ادامه می‌دهد: افراد زیادی در مشهد معمولا به دنبال نشانی این بیمارستان هستند. خداوند روح و روان واقفان این بیمارستان را شاد کند زیرا زمینه‌ساز این مسئله شده‌اند که امروز زندگی‌های زیادی احیا شود.
وقف در وقف
با یکی از کارکنان بیمارستان هم‌کلام می‌شوم. می‌گوید: اینجا به نوعی وقف مضاعف است. یعنی وقف در وقف صورت می‌گیرد.
وقتی از وی درباره سازوکار این مسئله می‌پرسم می‌گوید: ببینید، منتصریه به صورت تخصصی در حوزه پیوند اعضا فعالیت می‌کند و حتی اتباع زیادی از کشورهایی اروپایی وقتی از کارکرد بیمارستان در این زمینه آگاه می‌شوند به مشهد سفر می‌کنند و از خدمات درمانی بیمارستان برخوردار می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر، بخش زیادی از افرادی که دچار مرگ مغزی می‌شوند و ادامه حیات آن‌ها مقدور نیست، به این بیمارستان معرفی می‌شوند. بسیار پیش آمده است که وقتی برای خانواده متوفی مرگ مغزی عملکرد بیمارستان و وقفی بودن آن را تشریح کرده‌ایم، آن‌ها نیز بیشتر راغب شده‌اند اعضای بدن متوفی مرگ مغزی خود را اهدا کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: با همین رویه وقفی، منتصریه تاکنون توانسته است بیماران نیازمند بسیار زیادی را بار دیگر به زندگی بازگرداند.
منبع: آستان نیوز
انتهای خبر/
نظر شما