قدس آنلاین: در چند دهه گذشته، لقب «پیامبرِ رحمت» برای رسول خدا (ص) درمتون و برنامه‌ها و مکتوبات رسمی باب شده که بسیار دلنشین و برگرفته از آیه ۱۰۷ سوره مبارکه انبیاء است که می‌فرماید: وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ (و ما تو را نفرستادیم جز رحمت برای جهانیان). استفاده مکرر از این لقب زیبنده در تریبون‌های مختلف، همزمان با بازخوردهای مثبتی که دارد، سبب ایجاد یک تلقی اشتباه در اذهان برخی از مردم نیز شده و آن، مترادف‌گرفتن کلمه رحمت با مفاهیمی مانند مهرورزی و محبت است.

«رحمت» در معارف دین اسلام، همزمان شامل همه صفات نیک «جمال» و «جلال» و همچنین ملازم مفاهیمی چون «عدالت» و «حکمت» است، بدین معنا که خدا و رسولش، در رفتار خود با بندگان، آن‌چیزی را اراده و اجرا می‌کنند که عادلانه، مناسب و به سود بنده است، حال آنکه ممکن است آن رفتار، درظاهر، مورد کراهت اما در اصل، خیر باشد. در آیه ۱۹ سوره نساء می‌خوانیم: فَعَسَی أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئًا وَ یَجْعَلَ اللَّهُ فِیهِ خَیْرًا کَثِیرًا (چه‌بسا از چیزی کراهت داشته باشید اما خدا در آن خیر فراوان قرار داده است.)

بر این اساس، نه‌تنها تواضع، صدقه‌دادن، یتیم‌نوازی، گذشت و مهرورزی‌های رسول گرامی اسلام(ص)، بلکه شمشیر کشیدن‌ها و اعدام‌ها و اجرای حدود و تعزیرات او نیز همه و همه، برگرفته از شدت رحمت آن بزرگوار بوده و رفتارهای جلالی او با رفتارهای جمالی‌اش تناسب تامّ و کامل داشته است. بنابراین هم نعمت‌بودن او برای مؤمنان و هم نقمت‌بودن او برای کافران، تجلی‌های متفاوت صفت «رحمت» او هستند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال ۱۳۹۴ درباره این برداشت انحرافی از صفت «رحمت» در دیدار جمعی از دانشجویان فرمودند: «گاهی یک شعارهایی داده می‌شود؛ شعارهای به‌ظاهر اسلامی که باطناً اسلامی نیست؛ از جمله چیزهایی که اخیراً خیلی رایج شده و انسان می‌شنود در نوشته‌ها و در گفته‌ها، «اسلام رحمانی» است؛ خب، کلمه‌ قشنگی است، هم اسلامش قشنگ است، هم رحمانی‌اش قشنگ است؛ اما یعنی چه؟ تعریف اسلام رحمانی چیست؟ خب، خدای متعال، هم رحمان و رحیم است، هم «اشدّ المعاقبین» است؛ هم دارای بهشت است، هم دارای جهنّم است. خدای متعال، مؤمنین و غیر مؤمنین را یک‌جور به حساب نیاورده؛ اَفَمَن کانَ مُؤمِنًا کَمَن کانَ فاسِقًا لا یَستَوون. اسلام رحمانی که گفته می‌شود، قضاوتش در مورد مؤمن، در مورد غیر مؤمن، در مورد کافر، در مورد دشمن، در مورد کافرِ غیر دشمن چیست؟ همین‌طور پرتاب‌کردن یک کلمه بدون عمق‌یابی، کاری است غلط و احیاناً گمراه‌کننده. بعضی‌ها که در حرف‌ها، نوشته‌ها و اظهارات این تعبیر «اسلام رحمانی» را به‌کار می‌برند، انسان مشاهده می‌کند و احساس می‌کند که این اسلام رحمانی، یک کلیدواژه‌ای است برای معارف نشأت‌گرفته‌ از لیبرالیسم. اگر اسلام رحمانی اشاره‌ به این است؛ این، نه اسلام است، نه رحمانی است؛ مطلقاً. اگر منظور از اسلام رحمانی این است که ما به همه‌ موجودات عالم با چشم رحمت نگاه کنیم، با چشم مودّت نگاه کنیم، این هم درست نیست؛ این هم خلاف قرآن است. صریح قرآن، ناطقِ برخلاف این حرف است».

در ماجرای اخیر اهانت به رسول خدا(ص) نیز عده‌ای تلاش کردند با گرفتن ژست روشنفکرانه، جریان خشم عمومی مسلمانان علیه هتاکان فرانسوی را با این استدلال که پیامبر اسلام، پیامبر رحمت بوده، به سمتی که می‌خواهند هدایت کنند. این عده، با ادبیاتی شیک و عامه‌پسند، این‌گونه ابراز عقیده می‌کنند که چون پیامبر رحمت، در مقابله با برخی از افرادی که به ایشان اهانت می‌کرده‌اند از خود صبر و بردباری نشان می‌داده‌اند، پس باید ما مسلمانان هم با تأسی به این اسوۀ حسنه و الگوگیری از رحمت پیامبر، از افرادی که به ایشان اهانت می‌کنند، درگذریم و از خشن نشان‌دادن چهره اسلام در جهان، خودداری کنیم.

این استدلال از زوایای مختلفی، سست و بی‌مبناست. در اسناد تاریخی و روایی متعدد شیعه و سنی، ماجراهای موثقی از دستورات پیامبر برای برخورد با افرادی که به ایشان یا مقدسات اسلام اهانت می‌کرده‌اند، وجود دارد و در برخی از این موارد، ایشان رأساً دستور اعدام شخص هتاک را صادر کرده و گاه، گروهانی را برای کشتن عامل هتک مقدسات، اعزام کرده‌اند و این دستورات، هیچ تنافری با برخورداری ایشان از مقام رفیع رحمت ندارد و بلکه عین رحمت محض است؛ زیرا این برخورد، علاوه بر عادلانه و حکیمانه‌بودن، به سود جامعه اسلامی و مانع از گسترش فرهنگ هتک حرمت در سطح جامعه است. بماند که علاوه بر این، تکلیف معصوم با پیروان معصوم در موارد متعددی متفاوت است.

الغرض، باید به‌شدت مراقب بود تا استفاده از برخی الفاظ و صفت‌ها و فراوانی و تکرار آن‌ها در تریبون‌ها و مجامع عمومی، به تغییر فهم جامعه از حقیقت وجودی مفاهیم اصیل دین نینجامد.