قدس آنلاین:  معاون پژوهشی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی از گردآوری تاریخ شفاهی حرم مطهر رضوی بر اساس مدل‌ جدید پژوهشی خبر داد. حجت‌الاسلام‌ والمسلمین دکترعلی جلائیان اکبرنیا از این مدل با عنوان «هسته‌های دانا و شبکه‌های توانا» یاد کرد.

وی که در آستانه سی و ششمین سالگرد تأسیس بنیاد پژوهش‌ها با خبرنگار قدس سخن می‌گفت، در توضیح این مدل پژوهشی افزود: بر این اساس تلاش شده تا رویکردهای جدید و مدل‌های دیگر پژوهشی، نظیر تاریخ شفاهی برای انجام طرحی کلان با عنوان «تاریخ شفاهی حرم مطهر رضوی» انتخاب و انجام شود. این پروژه کلان، مورد توجه تولیت آستان قدس رضوی نیز قرار گرفت و حسب تأکید ایشان در حال پیگیری است. در این طرح که بر اساس آن افزون بر ۳۰ اثر مکتوب و صدها دقیقه برنامه‌های اثرگذار و پرطرف‌دار سمعی و بصری بدست خواهد آمد، ۱۰ اثر به وقایعی همچون: حمله ساواک به انقلابیون در حرم مطهر رضوی، خطبه‌خوانی مقام معظم رهبری در صحن انقلاب در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، عاشورای رضوی، تشییع و خاک‌سپاری شهدای حرم مطهر رضوی، تعویض ضریح مطهر، غبارروبی و خطبه‌خوانی در حرم مطهر و نیز ۱۰ اثر به فعالیت‌ها و مراسم و افراد شاخص از میان خدمتگزاران فعال در حرم از جمله دربانان، کفشداران، خدام،‌ حفاظ، نقاره‌زنان و... و در نهایت ۱۰ اثر نیز به چهره‌های ماندگار از میان خدام حرم مطهر همچون آقای مؤید و... خواهد پرداخت. این‌ها برخی از رویکردهای جدید مرتبط با مدل‌های پژوهشی است.

بازنگری در مدل جذب نیروی ثابت پژوهشی

معاون پژوهشی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در ادامه گفت: بنیاد پژوهش‌های اسلامی در طول ۳۰ سال فعالیت پژوهشی خود، تمرکز بر مدل‌های استخدام دائمی و جذب نیروی ثابت پژوهشی داشته و در حال حاضر بازنگری در این امر با بازنشستگی جمع قابل توجهی از پژوهشگران، ضروری به نظر می‌رسد.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین جلائیان اکبرنیا افزود: بر این اساس بنیاد با اتخاذ رویکردی جدید، می‌کوشد با ایجاد هسته‌های توانمند پژوهشی در داخل گروه‌های پژوهشی، مشارکت پژوهشگران و نخبگان بیرونی را برای همکاری در طرح‌های پژوهشی گروه‌ها در قالب قراردادهای پروژه‌ای جلب و تدارک ببیند و امیدواریم با استمرار این رویکرد، شبکه‌ای توانا از پژوهشگران صاحبنظر برای همکاری‎های آینده فراهم آید.

وی از گروه تعلیم و تربیت اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی به عنوان نمونه اجرایی شده این رویکرد یاد کرد و گفت: این گروه پژوهشی با بهره‌مندی از شورای علمی قوی و تخصصی به عنوان هسته توانا، با وجود فقدان نیروی پژوهشی ثابت، توانسته است با ایجاد شبکه‌ای از پژوهشگران خبره، طرح‌هایی پژوهشی را به منظور سیر مراحل تأیید، تصویب و اجرا تدارک ببیند. طرح‌هایی مانند: طرح پژوهشی تدوین نظام موضوعات تربیت جنسی در اسلام، طرح پژوهشی تدوین نظام موضوعات سلامت اجتماعی و عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، طرح پژوهشی تدوین نظام موضوعات تربیت دختران، شبکه‌سازی پژوهشگران مرتبط با نظام مسائل تربیت دینی، طرح پژوهشی تدوین نظام موضوعات مربوط به منظومه برنامه‌های مهد کودک و مدرسه و محصولات تربیتی و... و از طرف دیگر، رویکرد غالب در پژوهش‌های انجام گرفته در ۳۰ سال گذشته بنیاد پژوهش‌های اسلامی کتابخانه‌ای و توصیفی بوده است.

«گفتمان رضوی» جایی برای پاسخ به پرسش‌های جامعه

وی به راهبردهای این بنیاد در دوران کرونا هم اشاره کرد و گفت: بنیاد پژوهش‌های اسلامی در راستای اهداف خویش با شروع بیماری کرونا اقدام به تأسیس سایت گفتمان رضوی برای پاسخ به شبهات و پرسش‌های دینی مربوط به کرونا کرد و به پرسش‌های مطرح در سایت‌ها، جامعه و عموم مردم که به صورت مستقیم پرسیده می‌شد، پاسخ می‌داد و به همین منظور عکس‌نوشته‌ها، فیلم‌های کوتاه، سخنرانی و... مانند آن را تهیه و در سایت بارگذاری می‌کرد و این اقدام‌ها توسط گروه‌های کارشناسی و هنری بنیاد انجام می‌شد. در ادامه رویکرد نخبگانی به این موضوع، زمینه نشست‌های تخصصی درباره جنبه‌های اعتقادی و اجتماعی تأثیرگذار در حوزه کرونا با حضور نخبگان و استادان داخلی و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی انجام شد.

حجت‌الاسلام‌ والمسلمین جلائیان اکبرنیا افزود: همچنین در دوران کرونا پژوهشگران و استادانی که به خاطر این موضوع کمتر می‌توانستند در محیط‌های آموزشی حضور یابند، همکاری خود را با بنیاد پژوهش‌ها افزایش داده و در حوزه‌های پژوهشی فعالیت خود را آغاز کردند و نظر به استفاده بیشتر از نشست‌های تخصصی، تمامی نشست‌ها به صورت وبینار و تحت شبکه‌های اجتماعی بارگذاری شد و حتی دامنه مخاطبان به صورت معناداری گسترش یافت. در همین زمینه گرچه برخی از مؤسسه‌ها فعالیت‌های علمی خودشان را در روزهای کرونا محدود کردند، اما بنیاد پژوهش‌های اسلامی در فضای مجازی نشست‌های خود را گسترش داد و با استقبال خوب مخاطبان روبه‌رو شد. با توجه به آمار موجود در حدود ۱۸۰ نشست علمی به صورت وبینار با مشارکت نخبگان، پژوهشگران و استادان مربوط در شهرهای مشهد و قم تاکنون برگزار شده است.

کرونا میدانی جدید در رویکردهای پژوهشی

وی به برنامه بنیاد پژوهش‌های اسلامی برای روزهای پساکرونا هم اشاره و گفت: کرونا میدان جدیدی در رویکردهای دانشی و پژوهشی ایجاد کرد. در همین راستا بارگذاری کتاب‌ها و پژوهش‌های تولیدی در فضای مجازی از اولویت‌های بنیاد پژوهش‌ها در دوران پساکرونا خواهد بود. استفاده نظام‌مند از پژوهشگران در اقصی نقاط ایران و جهان، تجربه‌ای بود که در روزهای پساکرونا با توجه به هسته دانا و شبکه توانا قابل پیگیری است.

وی ادامه داد: رویکرد عالمانه به فضای مجازی و نشر الکترونیک و وبینارها، استفاده از استادان در رشته‌های مختلف علمی به صورت مجازی و با ابزارها و اسباب الکترونیک مورد توجه قرار خواهد گرفت. همچنین رویکرد مورد توجه تولیت معزز آستان قدس رضوی مبنی بر پاسخگویی به نیازهای حرم مطهرامام هشتم(ع)، آستان قدس رضوی و زائران در جنبه‌های مختلف نیز باید مورد دقت و توجه قرار گیرد. ایشان چشم‌انداز پژوهش در این بنیاد را بسیار وسیع و با دیدی بلند ترسیم کردند یعنی از موضوع حلقه‌های معرفت گرفته تا پاسخ به نیازهای معماری و هنری آستان قدس را از بنیاد پژوهش‌های اسلامی انتظار دارند. به همین دلیل این بنیاد باید با تأمین نیازهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و دعوت از پژوهشگران توانمند در حوزه‌های مختلف فعالیت خویش را گسترده نماید تا منویات تولیت محترم آستان قدس جامه عمل بپوشد.

همچنین در پی اهانت به ساحت مقدس پیامبر اکرم(ص) توسط رئیس جمهور فرانسه، بازخوانی آثار منتشر شده در بنیاد پژوهش‌ها و ترویج فرهنگ اسلام ناب محمدی مورد توجه ویژه این بنیاد قرار گرفته است.