به گزارش قدس آنلاین، رضا نقدی، پژوهشگر گروه فرهنگ و سیره رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، به‌تازگی پژوهشی با عنوان «تاریخ و تشکیلات آستان قدس رضوی در عصر قاجار» انجام داده است که سرشار از نکات جالب و خواندنی است. در قالب گفت‌وگویی کوتاه با این پژوهشگر مروری بر تاریخچه‌ حرم مطهر رضوی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

نقش سادات منطقه توس در اداره حرم
رضا نقدی درباره تاریخ و تشکیلات آستان قدس رضوی که از زمان شهادت حضرت رضا(ع) آغاز و در دوره شاه تهماسب صفوی به رسمیت شناخته شده است بیان می‌کند: از همان ابتدا خادمانی برای رسیدگی به امور حرم استخدام شدند و «حسین‌بن علی‌بن صاعد بربری»، از اقوام مادری امام رضا(ع)، نخستین خادم حرم مطهر بود.
این پژوهشگر حوزه تاریخ و تمدن رضوی تصریح می‌کند: مزار هارون‌الرشید، یکی از بزرگ‌ترین خلفای عباسی، در کنار مرقد مطهر امام رضا(ع) بود. به همین دلیل، همواره رقابتی بین شیعیان و طرف‌داران هارون‌الرشید وجود داشت اما رفته‌رفته شیعیان بسیاری گرد مزار امام رضا(ع) جمع شدند و در اطراف مزار حضرت(ع) سکونت گزیدند.

وی با اشاره به اینکه در قرن چهارم هجری و در دوره سامانیان حرم گسترش یافت، می‌افزاید: در این دوره سادات موسوی از نسل حمزه بن موسی‌الکاظم(ع) سرپرستی حرم رضوی و سادات منطقه توس را بر عهده گرفتند و تا اواخر دوره تیموری این منصب بر عهده آن‌ها بود که نقش بسیار مهمی در اداره و حفظ حرم و اشیای آن و گسترش بارگاه امام رضا(ع) داشتند.
در دوره سلجوقی و بعد خوارزمشاهی، توجه ویژه‌ای به حرم شد. کاشی‌های نفیس سنجری گواهی بر این مدعاست. با وجود این، متأسفانه از آن دوران اسناد کمی درباره تشکیلات حرم وجود دارد.