قدس آنلاین: بر  اساس آن چه رئیس کل بانک  مرکزی اعلام کرده تهاتر از یک سال و نیم پیش با همکاری وزارت صمت شروع شده و بخشی از نیاز وارداتی کشور از صادرات معدن یا بخشهای دیگر آغاز شده اما آن چه قرار است در آینده‌ای نزدیک به  عنوان تهاتر نفت با کالاهای اساسی اجرایی شود، بسیار فراتر از اقدامات قبلی است و علاوه بر وزارت صمت، وزارت نفت را هم به میدان خواهد آورد.

در حالی که دولت این روزها در تدارک زیرساخت­ها برای اجرایی کردن تهاتر نفت با کالاهای اساسی، تسهیل فرایند تامین کالاهای اساسی و مواد مورد نیاز تولید و افزایش حجم تجارت خارجی در نیمه دوم سال است، اقتصاددانان و فعالان بخش خصوصی هم این شیوه را در تلطیف فضای تحریمی‌اقتصاد و تجارت کشور مؤثر می‌دانند اما در اینکه دولت، بخش خصوصی را به طور واقعی و مؤثر در این تهاتر وارد کند، تردید دارند ضمن اینکه معتقدند نوسات شدید ارزی و وجود ابهامات زیاد در آینده اقتصاد کشور، احتمالا دولت را به تنها بازیگر این تهاتر تبدیل خواهد کرد.

 تهاتر؛ غیرجذاب برای بخش خصوصی

معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در گفت و گو با خبرنگار ما می‌گوید: موفقیت این راهکار به اینکه وزارت نفت در مقاطع مختلف چه شرایطی دارد و اینکه این مکانیزم در هر مقطعی تا چه حد مقرون به صرفه است، بستگی  دارد.

سید کمال سید علی نفت را مترادف با ارز می‌داند و ادامه می‌دهد: این قابلیت اما به دلیل تحریمهای سخت علیه  ایران، کاهش پیدا کرده و ما امکان فروش آسان نفت را نداریم لذا اینکه کالاهای اساسی و نیازمندیهای خطوط تولید را از این طریق وارد کنیم، فرصتی مغتنم و دریچه‌ای برای تنفس اقتصاد کشور است.

این  اقتصاددان اضافه می‌کند: ما می‌توانیم با فروش نفت به اروپا، ماشین آلات مورد نیاز تولید، دارو و کالای حیاتی را وارد کنیم یا اینکه نفت را به عراق یا برزیل بفروشیم و به جای آن کالایی دیگر وارد کنیم. باید دید مصلحت اقتصاد ما در کدام گزینه است اما تهاتر، قطعا در دور زدن تحریم می‌تواند موثر باشد.

وی ادامه می‌­دهد: نمی‌توان حکم قطعی صادر کرد که تهاتر در مجموع خوب است یا بد اما شرایط اقتصاد کشور به نحوی است که باید از این مکانیزم بهترین بهره را برد.  در شرایط خاص، تهاتر با قراردادهای پایاپای تفاوتهایی دارد. باید دید دولت برای نرخ ارز در این تهاتر چه نرخی از ارز را مبنا قرار می‌دهد چرا که با توجه به نوسانات ارزی شدید، ممکن است در تاریخی که قرارداد بسته می‌شود نرخ ارز با زمانی که کالا وارد می‌شود، متفاوت باشد.

به گفته  وی به دلیل همین نوسانات و ابهامات ارزی، معمولا بخش خصوصی ایران و اقبالی به این تهاتر نشان نمی‌دهد و نمی‌تواند افقی واضح در خصوص این فعالیت، پیش روی خود ببیند هر چند در برخی کشورهای طرف تجاری نیز نوساناتی در نرخ ارز وجود دارد که در جذاب نبودن تهاتر از نگاه فعالان اقتصادی آن کشورها، تاثیر خواهد داشت.

 بخش خصوصی، زینت المجالس است

دبیر کل  خانه اقتصاد ایران هم به خبرنگار ما می‌گوید: علاوه بر تحریم، محدودیتهای ناشی از FATF  نیز مزید بر علت شده تا نتوانیم به آسانی نفت بفروشیم و دلارهای نفتی را به کشور برگردانیم. در این وضعیت از  هر گونه اقدام تهاتری باید استقبال کرد به شرطی که در خدمت نیازهای اصلی کشور و بخش تولید باشد.

مسعود دانشمند ادامه می‌دهد: متأسفانه علیرغم برگزاری جلسات مختلف با حضور بخش خصوصی و برای نظرسنجی از تشکلها، به نظر می‌رسد، دولت، بخش خصوصی را تنها به عنوان زینت المجالس می‌خواهد و کاری که خودش بخواهد انجام می‌دهد. واقعیت این است که در  خصوص تهاتر نفت با کالاهای اساسی هم قطعا دولت با فرامین و محدودیتهای قانونی، چنان دست و پای بخش خصوصی را می‌بندد که  این بخش امکان فروش نفت را ندارد. ما امروز نفت را زیر قیمت اوپک می‌فروشیم و بخش  خصوصی هم حاضر است این گونه عمل کند و بر مبنای قیمتهای دولت، کالاهای ضروری را وارد کند.

رئیس اتاق بازرگانی مشترک  ایران و امارات می‌گوید: دولت بخش خصوصی را سرکار گذاشته و تهاتر نفت را با کالاهای اساسی را خود انجام خواهد داد. اگر نیت دولت حقیقتا به کار گیری توان بخش خصوصی باشد بی شک راهکارها برای اجرایی شدن امور پیدا می‌شود اما فریاد از روزی که دولت نخواهد ما را وارد بازی کند که در این صورت انواع بهانه برای دولتی حرکت کردن در هر اقدام و برنامه‌ای جور خواهد شد!

 دوشنبه؛ موعد بررسی تخصصی تهاتر

در حالی که تهاتر نفت با کالای اساسی از نگاه این دو صاحب نظر نمی‌تواند برای بخش خصوصی واقعی در ایران جذاب باشد، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و کره جنوبی در گفت و گو با ما از برگزاری جلسه بحث و بررسی این برنامه دولت در روز دوشنبه همین هفته خبر می‌دهد.

حسین تنهایی می‌گوید: دوشنبه فعالان بخش خصوصی و بانک مرکزی در خصوص چند و چون این تهاتر و همکاری به نتیجه خواهند رسید و قرار است با بحث  های تخصصی، به بهترین دستاورد برسیم.

به عقیده این فعال بخش خصوصی در حال حاضر و برای احیاء دلارهای نفتی راهکاری بهتر از تهاتر وجود ندارد و ایران باید از این مکانیزم به سود منافع ملی و به کارگیری ظرفیت بالای بخش خصوصی واقعی استفاده کند.

اضافه می‌شود حدود یک سال و نیم پیش، معافیت های نفتی برداشته و فروش نفت ایران به تدریج کم و کمتر شد. حالا دولت قصد دارد با تهاتر نفت با کالا بهترین و موثرترین راهکار را برای بازگرداندن پول نفت فارغ از نقل و انتقالات بانکی و بدون ارز به کار گیرد این در حالی است که اخیرا خبر افزایش ۲۶ درصدی صادرات نفت ایران به چین منتشر شد و گفته می‌شود همین  افزایش احتمالا برای تهاتر نفت با کالا انگیزه بالایی برای دولت ایجاد کرده است.

واقعیت این است که با شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا امیدها برای بازگشت دلارهای نفتی ایران و افزایش صادرات نفتی و غیرنفتی افزایش یافته است و این گشایش‌های اقتصادی حتی اگر در کوتاه مدت رخ ندهد باز هم آینده تجارت خارجی کشور از نگاه بسیار تحلیل گران و فعالان اقتصادی، شفاف تر و سبزتر از امروزخواهد بود.

انتهای پیام/