به‌حساب آن ایام اما، جمع تظاهرکننده‌های فلکه آب تا میدان مجسمه خیلی هم کم کار نکرده‌اند. هر چه باشد، قدم گذاشته‌اند روی لبه تیغه‌ای که دو سویش دو جریان مخالف ایستاده بودند: اولی جریانی که زن را سر و پا برهنه می‌خواست در میان میدان حمایت از استبداد و دومی جریان مذهبیِ متحجر که به قدرِ ضرورت مبارزه هم چشم دیدن زنان را نداشت. در این میان اما، جریان سومی هم بود که آن ابتدا البته عده طرفدارانش خیلی نبودند؛ مذهبی‌های اهل مبارزه که زن را دوشادوش مرد در میدان نبرد می‌دید. یکی از این جمع، طلبه میانسال و مبارز آن‌سال‌های مشهد بود که آن روزها وسط درگیری‌ها بود و بعد هم که رهبر نظام اسلامی شد، خاطرات آن ایام مبارزه را از یاد نبرد؛ از جمله خاطره واقعه هفدهم دی ماه را.
این زن‌ها مقاومت کردند
نخستین‌بار شاید خاطره به میدان آمدنِ زنان مشهد، ۱۹ دی ۱۳۸۶ سر از متن سخنرانی رهبر انقلاب در جمع مردم قم درآورد. در آن سخنرانی ایشان در ابتدا اشاره‌ای کردند به جریان کشف حجاب رضاخانی و گفتند: «یکی از جنایات بزرگ رژیم طاغوت، همین مسئله ۱۷ دی است. کشف حجاب، از بین بردن آن حائل و فاصله‌ای که در اسلام میان دو جنس قرار داده شده است... تا همان بلایی که بر سر زن در جوامع غربی آمد، بر سر زن مسلمان ایرانی بیاورند. این اقدام را با چماق، رضاخان در داخل کشور انجام داد... این‌جور نبود که زن با برداشتن حجاب در میدان علم یا در میدان سیاست یا در میدان فعالیت‌های اجتماعی پیشرفت کند. همه این‌ها با حفظ حجاب و عفت ممکن بود و ما در نظام اسلامی این را تجربه کردیم... زن‌های مسلمان ما با وجود سختگیری‌ها در طول زمان، در مقابل این فشار سرکوبگر مقاومت کردند؛ بعد از رفتن رضاخان به نحوی، در زمان خود او به نحوی، در طول دوران بقیه طاغوت هم به نحوی...» این تحلیل اما بهانه گریز رهبر انقلاب می‌شود به واقعه ۱۷دی سال ۵۶ در مشهد: «در همان سال ۱۳۵۶ در روز هفدهم دی‌ماه در مشهد، یک اجتماع عظیمی، تظاهراتی از زنان مسلمان با شعار «حفظ حجاب» راه افتاد. ما آن وقت در تبعید بودیم؛ خبر آن را شنیدیم که زنان مؤمن و مسلمان و شجاع یک چنین حرکتی را به راه انداخته‌اند...».
شروع تظاهرات مشهد با زنان بود
برای دومین بار اما نام واقعه هفدهم دی ماه در «سومین نشست اندیشه‌های راهبردی» به کلام رهبر انقلاب راه یافت. ایشان در این نشست، پس از شرح وقایع درباره ۱۷دی، اشاره‌ای کردند به زاویه نگاه امام(ره) به نقش‌آفرینی زنان در مبارزات و نگاه‌هایی که در مقابل دیدگاه امام(ره) وجود داشت: «آن کسانی که سابقه دارند، می‌دانند که زنان هم در دوران مبارزه نقش داشتند، هم به‌خصوص در همان دوران انقلاب، یعنی آن یک سال و نیمی که حرکت انقلابیِ عمومی شروع شد... زنان یک نقش مؤثر و بی‌جایگزین داشتند که اگر نبودند زنان توی این اجتماعات، بلاشک این اجتماعات عظیم و این تظاهرات عظیم، آن اثر را نمی‌بخشید. علاوه بر اینکه در بعضی جاها مثل مشهد ما، اصلاً شروع این تظاهرات، از زنان شد. یعنی اولین حرکت عمومیِ مردمی، یک حرکت زنانه بود. البته مورد تعرض پلیس هم قرار گرفتند. بعد از آن بود که حرکت‌های مردانه راه افتاد...».
امام(ره) نقش زن‌ها را فهمید
شکی نیست که جریان مخالف ورود زن به میدان مبارزه آن زمان کم هوادار نداشت؛ جریانی که البته برخی از آن‌ها بعدها با دیدگاه امام(ره) همراه شده، اما قشر متحجرشان همچنان بر مسیر خود باقی ماندند. رهبر انقلاب در این باره می‌گویند: «... من اعتراف کنم. اول کسی که این نقش را فهمید، امام بزرگوار ما بود... امام، نقش زنان را فهمید؛ و الاّ بودند بزرگانی از علما که ما با این‌ها بگومگو داشتیم که اصلاً زن‌ها در تظاهرات شرکت بکنند یا نکنند! آن‌ها می‌گفتند زن‌ها در تظاهرات شرکت نکنند... رحمت خدای متعال تا ابدالآبدین بر این مرد بزرگ باد...».
نظر شما