در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمدرضا نصوری معاون فرهنگ، آموزش و پژوهش بنیاد حضرت مهدی موعود(عج) ملزومات جامعه منتظر را مورد بررسی قرار دادیم.

جامعه مهدوی نیاز امروز جامعه

حجت‌الاسلام نصوری با بیان اینکه در دوران غیبت زندگی می‌کنیم و هنوز جامعه مهدوی شکل نگرفته است، می‌گوید: نیاز امروز جامعه حرکت به سمت و سوی جامعه مهدوی است. یعنی جامعه‌ای که امام مهدی(عج) آن را مدیریت کند و مسئولیت اصلی زندگی با امام(عج) و یاران او باشد. اگر می‌خواهیم خود را به جامعه مهدوی نزدیک کنیم باید ماکتی کوچک از جامعه مهدوی در دوران جامعه منتظر برای خود تعریف کرده و تلاش کنیم جامعه مهدوی را دیده و بر اساس آن الگویی برای برنامه‌های زندگی خود پیاده کنیم.

او اضافه می‌کند: امام زمان(عج) دو هدف عمده عدالت و معنویت در جامعه مهدوی دارد و باید در زندگی منتظرانه این دو اصل را محور قرار دهیم. در تمام شئون زندگی تمرین عدالت کرده و بدانیم عدالت فقط عدالت قضایی نیست بلکه عدالت امری ساری و جاری در تمام شئون زندگی است. معنویت نیز به همین صورت، در جامعه امام زمان(عج) اصل بر توحید محوری است. لذا وقتی معنویت محوری وجود دارد در جامعه و زندگی امروز باید بر اساس اصول توحید محوری تلاش کنیم. زندگی توحید محور انسان را به سمت امام می‌کشاند و انسان خدا گرا در نهایت ولی‌گرا می‌شود. در غیر اینصورت اگر این دو رویکرد را با این دو هدف در جامعه منتظرانه نداشته باشیم، جامعه‌ای خواهیم بود که در مقابل جامعه منتظرانه ایستادگی می‌کند.

این کارشناس مهدویت تصریح می‌کند: اگر فرهنگ انتظار نداشته باشیم، در حال انجام فرهنگ ابتذال هستیم. یکی از شاخص‌های فرهنگ انتظار دعوت به توحید است. در جامعه‌ای که فرهنگ ابتذال حاکم است توحید معنا ندارد و مبارزه با خدا و شرک انسان را از خدا دور می‌کند. نکته مهم دیگر اینکه فرهنگ انتظار همراه با نگاه دین محوری و عزت محوری است. دین سه ضلع عقاید، احکام و اخلاق دارد و عقاید، اخلاق و احکام سبک زندگی منتظرانه باید بر اساس دین محوری و منطبق با معیارهای دینی باشد.

بهترین اعمال انتظار فرج امام زمان(عج)

حجت‌الاسلام نصوری یادآور می‌شود: باید بررسی کنیم چقدر از دستورات دینی و زندگی ما منطبق با قرآن و عترت است. همانطور که پیامبر(ص) به عنوان وصیتی برای امت خود فرمود إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی، باید دین مداری خودمان را بر این اساس پایه‌گذاری کنیم. اما فرهنگ ابتذال دقیقاً مقابله با دین است و فرهنگ بی بند و باری، دروغ و... تضاد زیاد در رفتارها و کردارهاست.

معاون تبلیغ و ارتباطات مرکز تخصصی مهدویت بیان می‌کند: بعد از توحید محوری و دین محوری، عزت محوری اصلی مهم است. عزت محوری یعنی باید جامعه مبارزه با ظلم، مظاهر شرک و سبک زندگی منتظرانه را در فرهنگ انتظار در نظر داشته و به آن پایبند باشد. جامعه باید کرامت محور، فضیلت محور و اخلاق محور باشد تا بتواند مقتدرانه برنامه‌های خود را به بهترین شکل انجام دهد. در صورت نبود زندگی عزت‌مدارانه، حرکت در فرهنگ ابتذال صورت گرفته و گوشه‌گیری و دستگیری در این مسیر وجود ندارد. در این فرهنگ نگاه ذلیلانه حاکم است و افراد از اینکه به خود یا دیگران ظلم کنند ابایی ندارند.

او تاکید می‌کند: در جامعه دوران غیبت باید توحید، دین و عزت محوری حاکم باشد و تمام تکالیف بر این اساس و بر پایه معرفت به امام ریل گذاری شود. گفتار معروفی از پیامبر اسلام(ص) وجود دارد که هر فردی بمیرد در حالیکه امام زمانش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلی مرده است. این جمله به این معناست که امام در تمام شئون زندگی و نه تنها بخشی از آن وجود دارد. بر همین اساس شخص منتظر فقط جمعه‌ها، نیمه شعبان یا در مکانی خاص مانند جمکران به امام زمان خود نگاه نمی‌کند بلکه امام(ع) را در تمام شئون زندگی حاضر و ناظر می‌بیند.

مدیر عامل بنیاد مهدویت مازندران ادامه می‌دهد: بعد از معرفت، محبت به امام مهم است. هر چقدر انسان بیشتر عاشق امام شود، محبت هم نسبت به امام(عج) در دل او پررنگ تر شده و دوران غیبت را تبدیل به دوران ظهور می‌کند. در دوران غیبت نگران است که چرا امام نیست و برای ظهور تلاش می‌کند. نبی مکرم اسلام(ص) نیز فرموده است افضل اعمال أمتی انتظار الفرج یعنی بهترین اعمال عبادی امت من انتظار فرج امام زمان است. فرد منتظر با عمل صالح خود نشان می‌دهد به امام علاقه دارد. پس از معرفت و محبت اطاعت اهمیت پیدا می‌کند و منتظر باید تمرین اطاعت کرده و اطاعت خود را نسبت به امام زمان(عج) ارتقا دهد. در دعای عهد داریم که انتظار امام زمان(عج) این است که وَالْمُمْتَثِلِینَ لِأَوامِرِهِ باشیم یعنی برای امتثال اوامر امام زمان بکوشیم. در زندگی منتظرانه امروزی و سبک زندگی خود باید تمرین اطاعت از امام داشته باشیم. در نظر داشته باشیم که در دوران غیبت چه اندازه از نایب امام، مرجع تقلید، ولی فقیه و قوانین جامعه اطاعت می‌کنیم.

نقص در معرفت امام زمان(عج) مشکل اصلی جامعه امروز

این استاد حوزه و دانشگاه تاکید می‌کند: فرد منتظر باید برای ظهور امام(عج) تلاش کند. خود را شریک امام بداند و از امام زمان خود حمایت کند. او باید در رکاب امام بتواند جامعه‌ را آماده کند و همانطور که مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم اشاره کردند، خود را به آمادگی برای تمدن نوین اسلامی برساند. تمدن زمانی شکل می‌گیرد که فرهنگ‌ها عوض شود و فرهنگ‌ها با تلاش و کوشش عوض می‌شوند نه تنها با خواندن ذکر و دعا. ذکر و دعا تنها بخشی از کار و نه همه کار است.

معاون فرهنگ، آموزش و پژوهش بنیاد مهدی موعود(عج) تصریح می‌کند: به نظر می‌رسد در جامعه امروز معرفت و شناختی که باید نسبت به امام زمان(عج) داشته باشیم عمیق نیست. برای عمق بخشی به معرفت باید دو رویکرد علمی و عملی داشته باشیم. متاسفانه از نظر علمی اهل مطالعه نیستیم. روابط ما با متخصصین، مراکز اعتقادی و علما زیاد نیست، ضمن اینکه علما هم از مردم فاصله گرفته‌اند. همانند بسیج شدن دنیا برای کشف واکسن کرونا، برای شناخت امام زمان(عج) و برای خروج از بحران غیبت آن حضرت باید همه منتظران واقعی برای ظهور حضرت بسیج شوند. تنها به زبان منتظر بودن فایده ندارد. در مطالعات، تحقیقات، نگاه و... باید عالمانه خود را رشد دهیم. باید متن‌هایی در کتب آموزش و پرورش و دانشگاه برای امام زمان(عج) باشد که متاسفانه این زمینه کمبود زیاد داریم و نیاز جدی به ورود حوزه‌های علمیه در این زمینه وجود دارد. برای رشد معرفت نیاز به نگاه عالمانه است که در عمل نیز باید این نگاه را نشان دهیم.

حجت‌الاسلام نصوری در پایان بیان می‌کند: دوازده قرن است که امام زمان(عج) غایب است آیا تا به حال دوازده ستاد بحران تشکیل داده‌ایم که چرا امام(عج) ظهور نمی‌کند؟ در رفتار برخی علاقه‌مندان به تیم فوتبالی خاص می‌بینیم که برخی دست به خودکشی می‌زنند، سکته می‌کنند، به شدت ناراحت می‌شوند اما چند نفر داریم که به دلیل عدم ظهور امام زمان(عج) ناراحت شده باشند؟ هنوز به استاندارد واقعی معرفت نرسیده‌ایم. در مباحث معرفتی امام زمان(عج) داغ هستیم و به معرفت نرسیده‌ایم و چون داغ هستیم گاهی سرد می‌شویم. اما اگر پخته شویم هیچ وقت خام نمی‌شویم در آن صورت همیشه در رصد هستیم که امام بیاید و اگر یک روز هم به دوران غیبت اضافه شود ناراحت است. نقص در معرفت را باید در ابعاد علمی و عملی و نه با اقدامات شعاری رشد دهیم. سطح شناخت جامعه به ویژه نسل جوان از حضرت، انتظار و مهدویت نباید ظاهری باشد.