به گفته تورج همتی مناطق نوزده‌گانه مشهد که دارای ایستگاه سنجش کیفیت هوا هستند ناسالم و در وضعیت هشدار آلودگی برای افراد حساس قرار دارند.

با نگاهی به اخبار مربوط به آلودگی هوای مشهد در سال‌های اخیر بی‌تردید خواهیم دید یکی از پرتکرارترین تیترهای این حوزه قرار گرفتن وضعیت آلودگی هوای مشهد در مرز هشدار و ناسالم است، ازاین‌رو به بهانه همین تکرارهای مکرر به چند نکته اشاره می‌کنیم.

نکته نخست اینکه ابتدایی‌ترین توقع از مأموریت‌های تعریف شده سازمان‌های مختلف همچنین برنامه‌های ارائه شده این سازمان‌ها در حوزه خدمات عمومی این است که با گذشت ماه‌ها و سال‌ها بسته به موضوع مأموریت شاهد تحولاتی در این حوزه‌ها باشیم، بنابراین اگر بخواهیم به‌طور مصداقی و صریح سخن بگوییم انتظار می‌رفت با وجود سازمان‌ها و دستگاه‌های دخیل در موضوع آلودگی هوا، حداقل وضعیت آلودگی کلانشهر مشهد متأثر از برنامه‌های اجرایی این عناصر بهبود نسبی می‌یافت حال آنکه افزایش روزهای پاک مشهد در برخی مواقع ارتباط مستقیمی با شرایط جوی داشته و دارد.

نکته دوم، سال‌هاست مدیران متولی این موضوع تنها به ارائه آمار و ارقام و سهم عناصر مختلف در آلایندگی هوای مشهد می پردازند و طرح‌های پیشگیرانه آن‌ها مقطعی و موقت بوده و پس از مدتی به فراموشی سپرده می‌شود.

نکته سوم، به لطف تکرارهای متعدد سهم منابع آلاینده هوای مشهد تقریباً همه شهروندان مشهد هم می‌توانند به طور مفصل از تأثیر پرواز هواپیماها از آسمان شهر و سوخت مازوت در نیروگاه ها و خودروهای دودزا بر آلودگی هوای شهر سخن بگویند، اما اینکه چرا تصمیمات قاطعی برای حذف این کانون‌های آلاینده هوا یا حداقل کاهش میزان آلایندگی آن‌ها گرفته یا اگر گرفته شده اجرا نمی‌شود به طور مثال بارها اعلام شده عبور هواپیماها از آسمان شهر مشهد در زمان ورود یا خروج از فرودگاه مشهد ممنوع است و تنها برای موارد خاص مجاز به تعیین مسیر از فراز شهر هستند، اما به جز مقطع کوتاهی این تصمیم اجرایی نشده و هر روز شاهد پرواز هواپیماهای متعددی در آسمان مشهد هستیم.

برخورد با خودروهای دودزا یا آلاینده هم شرایط مشابهی دارد در مقاطعی شاهد استقرار تیم‌های کنترل آلایندگی خودروها در معابر شهر بودیم که مدتی است دیگر خبری از آن‌ها هم نیست و می‌توان گفت تنها دلخوشی متولیان این است که خودروهای فاقد معاینه فنی جریمه می‌شوند حال آنکه این احتمال قوی وجود دارد که تعداد زیادی از خودروهای جریمه‌شده در واقع دودزا یا آلاینده نباشند و به هر دلیلی مالکان آن‌ها معاینه فنی نگرفته‌اند.

نکته چهارم، آنچه گفته شد به معنای نادیده گرفتن اقدام‌های صورت گرفته در این حوزه نیست، اما به نظر می‌رسد بنا به دلایل مختلفی از جمله نبود اعتبارات لازم برای اجرای برخی تصمیمات، تحولات چشمگیری در این بخش صورت نگرفته است به عنوان مثال اگر اعتبارات لازم تأمین شود و تعداد تیم‌های کنترلی خودروهای آلاینده افزایش یابد به‌ویژه در ۶ ماهه دوم سال هرروز در سطح شهر مستقر شده و بر اساس قانون با خودروهای دودزا و آلاینده برخورد نمایند بی‌تردید ضمن کاهش هزینه درمانی شهروندان متأثر از آلودگی هوا، هزینه صرفه‌جویی شده در بخش سوخت، چند برابر اعتبار اختصاص یافته برای این تیم‌ها خواهد بود.

یا اینکه اگر با تخصیص اعتبارات لازم باند سوم فرودگاه مشهد ساخته شود و دیگر گذر هواپیماها به آسمان شهر مشهد نیفتد بی‌تردید بخش قابل توجهی از حجم آلاینده‌های شهر کاهش خواهد یافت.

نکته پایانی، آنچه در انتهای این مطلب می‌خواهم به آن اشاره کنم شاید برای برخی‌ها در حد طنز و ادعایی غیرمنطقی به‌نظر برسد، اما از دید نگارنده حالا که قرار است همواره به تکرار آمارها و منابع همیشگی آلاینده‌ها اشاره کنیم و تحولات بنیادینی در این حوزه رخ نمی‌دهد بهتر است تابلوهای نمایشگر میزان آلایندگی هوا را جمع‌آوری یا خاموش کنیم تا حداقل شهروندان عادی به‌ویژه افراد آسیب‌پذیر با دیدن نشانگرها دچار تشویش روانی بیشتر نشوند و با تلقین مرگ‌آور بودن هوایی که تنفس می‌کنند تصور نکنند مرگ استنشاق می‌کنند.