قدس آنلاین: ماده پانزده کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر مقرر داشته است: «هرفعالیتی که موجب لطمه به تنوع زیستی دریای خزر شود، ممنوع خواهد بود». اما مشخص نیست عبور خط لوله از وسط این دریاچه چه پیامدهایی به دنبال خواهد داشت و آیا سایر کشورهای ساحلی خزر نسبت به این پروژه رضایت خواهند داد؟
شاید از همین رو بود که باکو و عشق آباد مذاکرات خود را در این زمینه به صورت محرمانه پیش بردند و تا حصول نتیجه از علنی کردن آن خودداری کردند.
مذاکرات محرمانه و نهایتاً توافق اخیر باکو و عشق آباد برای بهره برداری مشترک میدان نفتی "میانی" دریای خزر که تاکنون باکو آن را «کپز» و عشق آباد آن را «سردار» می خواند و اکنون با توافق دو طرف «میدان دوستی» نامیده شده است، تبعات حقوقی و زیست محیطی سنگینی دربر خواهد داشت.
جمهوری آذربایجان و ترکمنستان بی اعتنا به چارچوب مذاکرات پنج گانه کشورهای ساحلی دریای خزر و برای بی اطلاع نگه داشتن سایر کشورهای ساحلی دریای خزر از محتوای گفتگوهای خود برای تصاحب و بهره برداری مشترک از این میدان نفتی دریای خزر که در زمان شوروی کشف و به علت قرار داشتن در وسط دریای خزر، نام «میدان میانی» به آن داده شده بود، گفتگوهایشان را بطور مخفیانه و در محرمانگی کامل انجام داده اند.
حکمت بابا اوغلو، نماینده مجلس به رادیو آزادی گفته است: «تصمیم مشترک دو کشور درباره این میدان کربوهیدروژنی که در گذشته محل مباحثه بود و بهره برداری از آن، موضوع خیلی مهمی است. به این معنا که مرزها میان دو کشور نیز به این نحو معین می شود! دومین اهمیت آن نیز این است که مناسبات جمهوری آذربایجان و ترکمنستان به لحاظ کیفی وارد مرحله جدیدی می شود که عوامل مهمی در این مناسبات دخیل هستند و به ارزش های قومی و دینی مان مربوط هستند. هم اکنون همگرایی با کشورهای همسایه اهمیت زیادی دارد. ترکمنستان ذخایر گازی فراوانی دارد و جمهوری آذربایجان در حال تبدیل شدن به کشور ترانزیتی است و رساندن گاز ترکمنستان از طریق خط لوله جنوبی گاز به اروپا اهمیت دارد.»
الهام شعبان، کارشناس نفتی می گوید: میدان دوستی ۵۰ میلیون تن ذخایر نفتی و تقریباً ۹۰ تا ۱۰۰ میلیارد مترمکعب نیز ذخایر گازی دارد.
این کارشناس نفتی می گوید: اگر قواعد تقسیم بخشی اعمال می شد، این میدان نفتی بطور کامل به جمهوری آذربایجان تعلق نمی گرفت. از آنجا که نیمی از این میدان در طرف ترکمنستان است، عملی ترین راه استفاده مشترک از آن بود. سود جمهوری آذربایجان از توافق با ترکمنستان در این می تواند باشد که ذخایر این میدان در عمق زمین قرار دارد و هیچ ارزشی ندارد. اگر آن ذخایر را بتوان به بازار رساند، بستگی به قیمت های بازار، می توان سود زیاد یا حداقلی داشت.
الهام شعبان واگذاری امتیاز توسط جمهوری آذربایجان به ترکمنستان در امضای این توافق را نادرست خواند و گفت: در سال ۱۹۸۹ که این میدان کشف شد، در ثبت وزارت صنایع نفتی شوروی، این میدان میانی نامگذاری شد. زیرا، براساس مصوبه سال ۱۹۷۱ شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی، بخشی از خزر که در اختیار شوروی قرار داشت، به چهار منطقه اقتصادی میان روسیه و آذربایجان و قزاقستان و ترکمنستان تقسیم شد. در آن زمان به علت اینکه این میدان نفتی در منطقه اقتصادی دو جمهوری قرار داشت، میانی نامیده شد.
نظر شما