امسال این رویداد فرهنگی با توجه به شیوع ویروس کرونا، به صورت مجازی و با ارائه بیش از یک‌هزار و ۲۵۰ اسباب‌بازی و سرگرمی از ۱۴۰ تولیدکننده داخلی برگزار می‌شود.
گردش مالی سالانه تجارت اسباب‌بازی در جهان، بیش از ۸۵ میلیارد دلار است که در این میان سهم عمده آن به چین اختصاص دارد. گردش مالی اسباب‌بازی در ایران نیز حدود ۳۵۰میلیون دلار برآورد می‌شود، در حالی که سهم تولیدکنندگان داخلی از این رقم تنها ۱۰درصد است.
مصرف سرانه اسباب‌بازی در ایران نیز حدود یک‌سوم مصرف اسباب‌بازی در آسیا و یک هفتم شاخص جهانی است. سرانه مصرف اسباب‌بازی در ایران با در نظر گرفتن جمعیت ۱۷میلیونی زیر ۱۵سال کشور، سالانه کمتر از ۱۷دلار برآورد می‌شود. در حالی که سهم سرانه مصرف اسباب‌بازی در آمریکا ۳۵۰دلار و اروپا ۲۵۰دلار است؛ایران یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان اسباب‌بازی در خاورمیانه پس از امارات است. براساس آمار موجود در حالی که حدود ۵ هزار نوع اسباب‌بازی با ارزشی حدود ۱۵میلیون دلار در کشور تولید می‌شود، اما ۱۶۰میلیون دلار از اسباب‌بازی‌های موجود در بازار خارجی هستند که از این میزان ۹۰میلیون دلار به صورت رسمی و مابقی با کم‌اظهاری و قاچاق وارد کشور می‌شوند.
این در حالی است که طبق آمار ارائه‌شده توسط محمدحسین نخ‌چی، دبیر انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی ایران در سال ۱۳۹۸، حدود ۴۰۰ واحد صنعتی در کشور در زمینه تولید اسباب‌بازی فعال بودند؛ اما غیر از تأمین نشدن نیاز داخلی، ایران سهم چندانی از بازار مهم خاورمیانه که طبق گفته جاوید مقدمی، عضو انجمن هیئت‌مدیره تولیدکنندگان اسباب‌بازی، ۵/۱میلیارد دلار است، ندارد. آنچه از نظر فعالان صنعت اسباب‌بازی به موانع موجود پیش‌روی صنعتگران این حوزه برمی‌گردد.
دولت حمایت نمی‌کند؛ صنعتگر تنهاست
مهدی اسدی یکی از تولیدکنندگان اسباب‌بازی به خبرنگار قدس گفت: دولت از تولید اسباب‌بازی حمایت نمی‌کند. در حالی که تولیدکننده برای ثبات و تنوع تولید نیاز به حمایت دارد. اینکه فقط ۱۰ تا ۱۵ درصد نیاز اسباب‌بازی ایران را محصولات داخلی تأمین می‌کند به این دلیل است که به دلیل تنوع بالای اسباب‌بازی، تولیدکننده داخلی نمی‌تواند هر لحظه هزینه کند و قالبی را بزند و بعد هم فقط در داخل ایران بفروشد.
وی افزود: تولید و واردات اسباب‌بازی با هم نمی‌خواند. من در بخش ماشین‌های اسباب‌بازی فلزی، اکنون حدود ۲۰ مدل تولید می‌کنم، ولی ۲۰ مدل من نمی‌تواند جوابگوی انواع اسباب‌بازی فلزی در بازار ایران باشد در حالی که هر روز ۲۰ مدل جدید وارد کشور می‌شود. افت قیمت دلار هم روی قیمت صادرات اثر گذاشت. ما نمی‌توانیم کالای خود را زیر قیمت چین بفروشیم، چون محصولات چینی تنوع خیلی زیادی دارند. مثلاً در زمینه ماشین‌های عقب‌کشی فلزی، دست‌کم ۱۰۰ مدل دارند و این دست خریدار را در انتخاب باز کرده و سفارش را بیشتر می‌کند.
اسدی ادامه داد: ما اکنون یک نمایشگاه اسباب‌بازی استاندارد نداریم در حالی که توسعه صنعت نیازمند برپایی نمایشگاه‌های بزرگ اسباب‌بازی است.
وی همچنین با اشاره به سختی تأمین مواد اولیه اظهار کرد: دلار به ۳۰ هزار تومان رسید و مواد «ای‌بی‌اس» ۴۵ تا ۵۰هزار تومان شد. وقتی دلار ۲۵ هزار تومان بود مواد ای‌بی‌اس ۴۹هزار تومان بود. می‌گویند ای‌بی‌اس از کره‌جنوبی وارد می‌شود، اما مواد پتروشیمی را که پتروشیمی تبریز یا گلپایگان می‌زند، چرا قیمتش بالا رفته است؟ وقتی دلار ۳۰ هزار تومان شد، مواد پتروشیمی ۵۰هزار تومان بود، اما وقتی دلار ۲۵هزار تومان شد به ۷۰ تا ۸۰هزار تومان رسید. چرا؟ چون دولت دوست دارد با مردم بازی کند. به جای اینکه بگوید قیمت را پایین‌تر بیاورم تا هزینه تولیدکننده پایین‌تر بیاید، حساب می‌کند حالا که دلار را مجبوریم پایین بیاوریم، مواد اولیه را که مجبور نیستیم. پی‌وی‌سی که سال گذشته ۱۱هزار تومان بوده، حالا شده ۲۰هزار تومان، این چه مسخره‌بازی است؟
وی ادامه داد: وقتی قیمت یک کیک کوچک هر روز تغییر می‌کند، دیگر چه توقعی دارید؟ مثلاً اگر من بخواهم خط تولید عروسک راه بیندازم که به پی‌وی‌سی و خیلی چیزهای دیگر نیاز دارد، با قیمت‌هایی که هر روز تغییر می‌کند چه باید بکنم؟ من سه دستگاه تولید را با مشکلات فراوان به صورت آزاد پس از یک سال از گمرک درآوردم و یک امتیاز هم به من ندادند، در صورتی که می‌گویند شما اگر پروانه بهره‌برداری داشته باشید گمرک امتیاز به شما می‌دهد. آن‌قدر ما را اذیت کردند که از ترس افزایش هزینه انبارداری، ناگزیر به ترخیص آزاد شدیم تا ۱۲۷ کارگر ما بیکار نشوند.
مواد اولیه گران، ماشین‌آلات کم و ثبت سفارش زمانبر است
اسماعیل عیوضی یکی‌دیگر از تولیدکنندگان اسباب‌بازی نیز به قیمت بالای مواد اولیه اشاره کرد و گفت: پتروشیمی‌ها مواد را گران‌تر از قیمت جهانی می‌فروشند. ما امکان واردات مواد را نداریم و ناچاریم مواد داخلی را با قیمت بالا و کیفیت پایین‌تر بخریم و همین هم امکان صادرات را از ما گرفته است، چون با افزایش هزینه تولید، قدرت رقابت در عرصه جهانی از ما گرفته شده است.
وی افزود: مسئله دیگر کمبود ماشین‌آلات در داخل کشور است. شاید دستگاه تزریق در ایران سالی ۲۰۰ عدد تولید بشود، ولی مصرف ایران ۲ تا ۳ هزار ماشین تزریق است. وارد کردن آن هم زمان و هزینه می‌برد. اگر تولیدکننده‌ای خودش آن را وارد کند با توجه به هزینه‌های گمرکی دست‌کم ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش قیمت دارد و اگر از واردکننده بخرد، بیش از ۱۰۰درصد افزایش قیمت دارد.
وی به‌روزنبودن فناوری ساخت در ایران را هم مشکل دیگر دانست و افزود: به همین دلیل ناچاریم برای سرعت عمل، قالب‌ها را در چین بسازیم، چون در ایران زمان زیادی می‌برد و کیفیت آن هم پایین است. هنگام ثبت سفارش، اختصاص ارز و وارد کردن آن به مشکل برمی‌خوریم. چند ماه زمان می‌برد تا ثبت سفارش کنیم و یک قالب که ابزار اولیه تولیدمان است به دستمان برسد. در چین سه‌ماهه این قالب به دست تولیدکننده می‌رسد و برای ما یک سال و نیم طول می‌کشد. ثبت سفارش در کشورهای دیگر کمتر از دو روز است، اما در ایران گاهی ۶ ماه طول می‌کشد. همچنین برای ثبت سفارش، تمام کارمندهای آنجا برای انجام وظیفه‌ای که برایش استخدام شدند، سهم‌خواهی می‌کنند و همین موجب افزایش هزینه تولید می‌شود.
این تولیدکننده اضافه کرد: بزرگ‌ترین معضل صنعت اسباب‌بازی، فقیر بودن آن است؛ نه وام خاصی دارد، نه کمک برای تأمین مواد اولیه و نه ماشین‌آلات یا معافیت مالیاتی. در این شرایط صنعتگر اسباب‌بازی با بیش از ۱۰۰هزار نوع مواد چینی باید رقابت کند.
وی افزود: امسال به دلیل محدودیت واردات، بازار بهتر شده است. اسباب‌بازی ایران در این یک سال تقریباً ۴۰ درصد رشد کرده و با یک حمایت کوچک می‌تواند به راحتی در منطقه حرف اول را بزند، چون کشورهای عربی هیچ‌کدام تولید ندارند. ترکیه هم به دلیل گران بودن تولید، قدرت رقابت با ما را ندارد. ما خودمان به ۱۵ کشور اسباب‌بازی صادر می‌کنیم، اما تنوع محصول نداریم و همین موضوع توان رقابت با چین که هزاران نوع محصول دارد را از ما می‌گیرد.
در تأمین مواد اولیه در تنگنا هستیم
عماد ارغند دیگر تولیدکننده نیز همچون دیگر تولیدکنندگان از گرانی مواد اولیه گفت: ایران به عنوان کشور تولیدکننده مواد پتروشیمی می‌تواند دست تولیدکنندگان را در زمینه دسترسی به مواد پتروشیمی که از مهم‌ترین مواد در اسباب‌بازی‌ها و ادوات بازی‌ها هستند باز بگذارد، اما متأسفانه صنایع پتروشیمی به‌خصوص در چندماهه اخیر، قیمت محصولات خود را بالا بردند. از طرف دیگر قیمت کاغذ و مقوا به‌خصوص در ۶ ماه دوم سال ثبات نداشته است و همین موجب شده تولیدکننده نتواند برآوردی درباره هزینه‌ها داشته باشد.
ظرفیت صنعت اسباب‌بازی را دریابیم
موانع پیش‌روی صنعت اسباب‌بازی در حالی است که به گفته تولیدکنندگان صنعت اسباب‌بازی، هر کارگاه تولیدی به صورت مستقیم توان جذب بیش از ۱۰۰ نیروی کار را دارد. به گفته «ارغند» تولید هر محصول می‌تواند ۱۵ نفر را مشغول به کار کند و همین نشان از ظرفیت بالای این صنعت دارد. از سوی دیگر توجه به بازار خاورمیانه و کشورهای همسایه که اغلب توان تولید و رقابت در این حوزه را ندارند می‌تواند انگیزه کافی برای حمایت از این صنعت مهم را فراهم آورد؛ صنعتی که این روزها نوسان و افزایش قیمت‌ها، نفس آن را بند آورده است.
نظر شما