زیارت سازه معنوی بزرگ و موفقی است. زیارت همواره مفهومی پیشرو و بسیار کاربردی داشته است. مهمترین کاربرد آن، در موضوعات معنوی است. پیرو مفهوم زیارت تحولات گسترده دیگری رخ می دهد. آن ایجاد یک حرم بسیار بزرگ و تاسیس یک کلانشهر مذهبی عظیم یکی از نمونه های آن است. اکنون مشهد در تمامی بلاد اسلامی بزرگترین کلان شهر مذهبی به حساب می آید.

این کلان شهر تنها بدلیل وجود حرم مطهر امام رضا(ع) نیست. مفهوم زیارت در عبارات دینی است که آن را گسترش داده است. بدین معنی که چون میلیونها نفر از مناطق مختلف ایران و دیگر کشورها، به این سلاسه پاک پیامبر گرامی اسلام(ص) علاقه و ارادت دارند درطول سال به زیارت حضرت ثامن الحجج(ع) مشرف می شوند، پس نیاز به امکانات بسیار بیشتر نسبت به دیگر شهرها و ساخت اماکن مسافرتی و اقامتی بسیار زیاد مانند هتل و... و ایجاد زیرساخت و افزایش وسایل حمل و نقل جمعی مانند قطار و هواپیما وجود دارد. همین عامل باعث گستردگی شهر مذهبی مشهد شده و کارکردهای یک کلان شهر که قادر به تاثیرگذاری بر مناطق دیگر نیز هم هست را پیدا کرده است. با این تعریف می توان گفت که مشهدالرضا(ع) مرکز معنوی کل منطقه است.

این شهر در نشر مفاهیم رضوی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. در تاریخ آمده است که امام رضا(ع) بدون رضایت قلبی و به اکراه پذیرفتند که به توس مسافرت و ولیعهدی مامون را قبول کنند.  ایشان هیچ ابایی از انجام اقدامات دیگر مانند مخالفت سرسختانه با این درخواست مامون و یا قیام علیه او نداشتند، امام رضا(ع) هرچند به اکراه بوده اما به هرحال این موضوع را پذیرفتند.  به نظر می رسد یکی از دلایلی که باعث شد ثامن الحجج(ع) این موضوع را بپذیرند آینده نگری ایشان بوده است. این احتمال وجود دارد که ایشان بی رغبت به حضور در خراسان آن زمان نبوده اند. این کار باعث شد که ایرانی ها با این امام همام ارتباط مستقیم پیدا کنند و مفاهیم ناب اسلامی بدون واسطه به ایرانی ها برسد.

شهادت و به خاکسپاری امام رضا(ع) در توس و وجود مفهوم زیارت در عبارات دینی نیز، باعث استمرار ارتباط ایرانی ها با مفاهیم ناب اسلامی شد و به مرور ایران پایگاهی برای انتشار مذهب اهل بیت(ع) گردید. شاید اگر زیارت به این شکل در اعتقادات ما بیان نمی شد، شاهد این میزان از تاثیرگذاری نبودیم.

زیارت یکی از مهمترین دلایلی است که باعث شده اینک مشهد به یک کلان شهر بزرگ مذهبی در دنیا تبدیل شود و باعث تاثیرگذاری و نشر مفاهیم رضوی به جای جای کره خاکی گردد.