قدس آنلاین؛ در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام رضا وطن‌دوست، پژوهشگر بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به آثار و برکات این ماه پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

حجت‌الاسلام وطن دوست با تاکید بر اینکه یکی از آثار و برکات ماه رمضان، تمرین دین‌ورزی عملی است، می‌گوید: مگر نه این است که در این ماه، افزون بر تمرین مقاومت و صبر در برابر تشنگی و گرسنگی، در برابر گناه چشم، گوش، زبان، شکم و شهوت، تمرین مقاومت نیز می‌شود؟ مگر نه این است که روزه گرفتن یعنی پیکاری درونی جهت آماده شدن برای پیکارهای سخت بیرونی؟ امام سجاد(ع) در اشاره به جایگاه رمضان فرمود:‌ سلام بر تو ای ماهی که هیچ ماهی با تو مسابقه و رقابت ندارد.

او اضافه می‌کند: از رمضان می‌توان دین ورزی عملی را آموخت. در این ماه تمرین مقاومت و تقویت اراده می‌کنیم. به این معنا که عزم و اراده در هر کاری برای فرد و اجتماع مانند خون در رگ‌های انسان است. همچنان که خون در بدن انسان شرط حیات است، اراده نیز شرط حیات مادی و معنوی انسان است. روزه در ماه رمضان بعد از مقاومت در برابر تشنگی و گرسنگی، تمرین مقاومت و تقویت اراده در برابر خواسته‌های طبیعی و تمایلات غریزی نیز می‌باشد. طبیعی است که تا انسان در کوران حوادث و مشکلات قرار نگیرد و مزة گرسنگی و تشنگی را نچشد، ارادة او پرورش نخواهد یافت و دیو شهوتش مقهور فرشتة خرد نخواهد شد. یکی از روانشناسان اروپایی می‌گوید: بسیار عجیب است که مسئله پرورش اراده به وسیلة روزه که امروز ما به آن توجه داریم، قرن‌ها پیش، مورد توجه و تأکید پیشوای اسلام قرار گرفته است. اسلام با تشریح روزه، افزون بر فواید فراوانی که شناخته شده یا همچنان ناشناخته مانده است، صبر و ارادة مسلمانان را پرورش داده و تقویت می‌کند و فرمان می‌دهد تا برای فایق آمدن بر مشکلات و سختی‌ها و فرود آمدن فرشتة ظفر روزه بگیرند.

این پژوهشگر علوم دینی یادآور می‌شود: رمضان ماه تمرین عشق به خداست. گفته‌اند، عشق واژة عربی از عشقه به معنای پیچک در فارسی است، وقتی پیچک به درختی بچسبد، برگ‌های آن درخت خشک می‌شود، در این هنگام می‌گویند: درخت عشقه گرفته است، انسانی که پیچک عبادت او را فرا بگیرد و بر اثر قیام شبانه و روزه‌داری چهرة او زرد شود، به او می‌گویند که عاشق عبادت شده است. روزه‌داری در ماه رمضان عبادتی ارزشمند است که نشاط حیوانی را در انسان می‌خشکاند عیناً مانند درختی که آن را پیچک گرفته باشد که دیگر رشد نمی‌کند.

این کارشناس علوم دینی تصریح می‌کند: علاوه بر موارد گفته شده، روزه نوعی تمرین بت‌شکنی است زیرا روزه این توان را می‌دهد تا انسان، هم در برابر خواسته‌های نفس خویش مقاومت کند و به راحتی بت نفس را بشکند و در اختیار خود بگیرد. هم تمرین بت‌شکنی بیرونی است؛ چراکه با قناعت و تحمل گرسنگی در برابر دشمن است که می‌توان از بحران‌ها عبور کرد و نقشۀ دشمن را نقش بر آب ساخت؛ چنانکه امام خمینی در برابر تحریم اقتصادی قدرت‌های بزرگ علیه ملت ایران فرمود: ملت ما با روزه گرفتن تحریم شما را درهم می‌شکند. رمضان به روزه‌دار این قدرت را می‌دهد تا گوشش را از هر اسارتی برهاند باشد که هیچ سخن فریبنده و دروغینی در او اثر نگذارد. و زبانش را عادت دهد تا از دروغ، تهمت، غیبت، یاوه‌گویی و هرزه‌پرانی پرهیز کند تا از این رهگذر در کلاس رمضان سود معنوی زیادی از آن خود کند. این همان است که امام سجاد(ع) فرمود: ما در این ماه به اندازة سود جهانیان سود بردیم.

حجت‌الاسلام وطن دوست در پایان با بیان اینکه ماه رمضان تمرین نوع دوستی است، می‌گوید: در ماه مبارک رمضان حالات روحانی خاصی در روزه‌داران پدید می‌آید، وضع اخلاقی آنان به طور محسوسی در خانه و اجتماع اصلاح می‌گردد، در فضای کشورهای اسلامی نغمه‌های آسمانی دعا و نیایش طنین انداز می‌شود و توجه زیادی نسبت به خدا و امور معنوی در مردم افزون می‌گردد و از جمله اینکه کشش آنان به احسان و انفاق نیز تقویت می‌شود. در این ماه است که روزه داران با روزه‌داری گرسنگی را تحمل می‌کنند و از این طریق به درد دل جریحه‌دار فقرایی که تنشان برهنه، خانه‌هایشان سرد و شکمشان گرسنه است، آگاه می‌گردند و از این رهگذر عواطف آنان تحریک می‌گردد و در پی آن در امر کمک‌رسانی و کمک‌های مؤمنانه مشارکت می‌کنند.