برنامه ترکیبی «چشمه» به تهیه‌کنندگی محمدعلی صائب و با اجرای مصطفی فارویی در ۳۰ قسمت ویژه افطار به صورت زنده روانه آنتن شبکه افق شده است. این ویژه‌برنامه افطار با موضوع تعامل هنر، اندیشه، با محوریت مساجد به موضوعات مهم و مغفول مانده انقلاب اسلامی می پردازد که شامل گفت و گو با فعالان فرهنگی و هنری مسجدی سراسر کشور و چهره های رسانه ای و کارشناسان فرهنگی و هنری می شود که هر بار با تمرکز بر فعالیت شاخص یک مسجد ضمن مرور خاطرات و قصه های مربوط، به بررسی تجربه آن‌ها و باید و نبایدهای استمرارشان با حضور چهره‌های فرهنگی و هنری مورد بحث قرار می‌گیرد. همچنین پخش برگزیده مستندهای مساجد، کلیپ و نماهنگ‌های مرتبط و گفت و گو با ائمه جمعه و جماعت برجسته کشور از دیگر بخش‌های این برنامه است. مصطفی فارویی که اجرای برنامه «چشمه» را بر عهده دارد و از اعضای شورای سیاست‌گذاری این برنامه است با بیان اینکه سال‌هاست درباره مباحث فرهنگی و هنری انقلاب اسلامی در صدا و سیما غفلت و کم کاری شده است، درخصوص اهمیت ساخت «چشمه» به خبرنگار ما می گوید: رسانه ملی به موضوعات مرتبط با فرهنگ، رسانه و اندیشه انقلاب اسلامی کمتر پرداخته، از این رو تصمیم گرفتیم با موضوع هنر انقلاب در شبکه افق، برنامه‌ای تولید کنیم که متناسب با فضای ماه رمضان و لحظات ملکوتی نزدیک به افطار باشد، به همین دلیل مسجد، محور اصلی برنامه قرار گرفت.
او اضافه می کند: کارمان را با معرفی مسجدهای برتر کشور در حوزه های مختلف هنری، رسانه‌ای و اندیشه‌ای انقلاب اسلامی شروع کردیم تا آثار فرهنگی مرتبط با این مساجد به مردم معرفی شود. موضوع هر قسمت برنامه هم متناسب با مسجد برتر انتخاب شد؛ یعنی اگر مسجدی در حوزه سرودهای انقلابی، کار شاخصی انجام داده محور برنامه آن شب، سرودهای انقلابی بود یا اگر مسجدی درباره تئاتر کاری انجام داده، محور برنامه تئاتر مسجدی و انقلابی می شد.
به گفته او، سعی شده از بهترین کارشناسان هر حوزه بهره ببرند؛ مثلاً درباره مسجد جوادالائمه که تولید اثر سینمایی داشتند از مسعود ده‌نمکی دعوت شده است، با کوروش زارعی در حوزه تئاتر صحبت کردند و با محسن نفر درباره موسیقی انقلابی، با دیگر هنرمندان شاخص هم در حوزه‌های مرتبط با خودشان.
ادامه برنامه با پیش‌تولیدی قوی‌تر
فارویی، برنامه «چشمه» را فتح بابی برای بررسی موضوع فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی در رسانه ملی می داند و می گوید: این موضوعات مهم به دلیل کم اهمیت جلوه داده شدن توسط مدیران صدا و سیما مورد غفلت واقع شده‌اند و معمولاً فرافکنی سیاسی موضوعات انقلابی سبب شده از انقلاب اسلامی، فقط یک چهره سیاسی ببینیم؛ یعنی ابعاد هنری، فرهنگی، تربیتی، اندیشه‌ای، رسانه‌ای و آرمانی انقلاب اسلامی به محاق برود. آن‌قدر در صدا و سیما به مباحث سیاسی انقلاب اسلامی پرداخته شده که از وجوه دیگر آن غفلت به عمل آمده است.
او یادآور می شود: بنا داریم برنامه چشمه را پس از ماه مبارک رمضان در قالب بهتر و جدی تری، در دو روز پایانی هفته (پنجشنبه و جمعه) روی آنتن ببریم.
امیدواریم که پیش تولید بهتری برای ادامه برنامه داشته باشیم؛ چون برنامه فعلی که روی آنتن است، خیلی دیر به جمع بندی رسید و فرصت کمی برای پیش تولید داشتیم، امیدواریم برای ادامه این مسیر، پیش تولید و گروه قوی‌تری داشته باشیم.
فارویی اضافه می کند: سعی می کنیم که فصل بعدی برنامه «چشمه» یک برنامه ترکیبی اثرگذار باشد که احتمالاً به صورت زنده روی آنتن خواهد رفت و سعی می کنیم به مباحث چالشی و جدی در حوزه فرهنگ و هنر و اندیشه انقلاب اسلامی بپردازیم. مجری برنامه «چشمه» خاطرنشان می کند: وقتی به موضوع مسجد پرداختیم، متوجه اهمیت بالای این موضوع شدیم. اکنون بحث مسجد خیلی برایمان جدی شده است و این موضوع را رها نخواهیم کرد چون مساجد، منشأ بسیاری از برکات جبهه فرهنگی است، نیروهای اثرگذار انقلاب اسلامی در مسجد رشد کردند و به تولید رسیدند.
مسجد، سینما نیست
او با اشاره به مساجدی که برای انقلاب اسلامی، نیروسازی می کنند، یادآور می شود: این مسجدها و فعالیت‌هایشان باید شناسانده شوند، این مساجد همیشه فعال و باز هستند؛ چون محل رجوع مردم‌اند.
باید این فرهنگ‌سازی شود که کارکرد مساجد فقط به مکانی برای ادای آیین عبادی نمازگزاران تقلیل نیابد، بلکه کارکردهای فرهنگی و اجتماعی مهمی دارد.
وی اضافه می کند: آقای نادر طالب زاده هم در یکی از گفت و گوهای برنامه اشاره کردند مساجد اثرگذار در جریان انقلاب اسلامی، مساجدی هستند که درهایشان هیچ وقت بسته نیست و محل رفع و رجوع نیازهای مردمی است، ولی متأسفانه با بستن درهای مسجد، کارکردهای فرهنگی و اجتماعی مساجد هم دیده نمی‌شوند؛ چون مثل سئانس های سینما با آن برخورد می شود، یعنی در زمان اقامه نماز، مردم اجازه ورود دارند. این موضوع به کارکرد مساجد آسیب زیادی زده و ذوق و خلاقیت بروز هنری را از این اماکن گرفته که از دلایل عدم جذب جوانان به مساجد است.
کارمند شدن هنرمندان ذوق و قریحه هنری آن‌ها را می گیرد
فارویی درباره دلایل کم توجهی به مباحث هنری، اندیشه‌ای و رسانه ای انقلاب اسلامی در صدا و سیما خاطرنشان می کند: اینکه تلویزیون در این سال‌ها به ابعاد سیاسی و حاکمیتی انقلاب اسلامی توجه بیشتری داشته است، به‌خاطر هجمه‌ها و تهدیدهای رسانه های معاند علیه ابعاد سیاسی و حاکمیتی انقلاب اسلامی بوده است، ضمن اینکه بسیاری از مدیران فرهنگی ما، رجل سیاسی هستند و کمتر هنرمندی بر مسند یک مرکز فرهنگی و هنری تکیه زده است، این سبب شده نهادهای فرهنگی و رسانه ای ما از فضای آرمانی و اندیشه ای انقلاب اسلامی فاصله بگیرند.
او می افزاید: از سوی دیگر اهالی فرهنگ و هنر و رسانه پس از انقلاب اسلامی به کارمند تبدیل شده‌اند؛ یعنی بسیاری از هنرمندان در نهادهای وابسته به حاکمیت جذب شده و روحیه کارمندی پیدا کرده‌اند. کارمند شدن هنرمندان، ذوق و قریحه هنری آن‌ها را می گیرد، ضمن اینکه این هنرمندان برای مدیران سیاسی کار می کنند که تخصص و قریحه هنری ندارند و این مدیران باید اثر هنری را تأیید کنند.
نظر شما