این سازمان قرار است برای تربیت دوره کودکی (۶-۰ سال) با تمرکز روی خانواده‌ها برای آماده‌سازی کودکان در ابتدای ورود به نظام آموزش و پرورش رسمی برنامه‌ریزی و اقدام کند.
با این همه، بحث این است چه ضرورت‌هایی موجب شده در چنین وضعیتی سازمانی تأسیس شود که در اساس‌نامه آن نیز آمده دوره کودکی جزو دوران تعلیم و تربیت رسمی آموزش و پرورش نیست.
گفت‌وگوی قدس با دکتر رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در همین زمینه است.
خانم حکیم زاده، چه دلایلی موجب شده تصمیم‌گیران به فکر تأسیس سازمانی مستقل برای ساماندهی و برنامه‌ریزی آموزش و تربیت کودکان صفر تا ۶ سال بیفتند؟
دلیل نخست، اهمیت بسیار ابتدای کودکی یعنی زمان اصلی شکل‌گیری شخصیت کودکان است. ما در گذشته تمرکز چندانی در این حوزه نداشتیم و همین موضوع ایجاب می‌کند سازمانی متولی داشته باشیم که بتواند برای تربیت و آموزش کودکان برنامه‌ریزی کند.
دیگر اینکه مدیریت دوره حساس کودکی باید یکپارچه باشد. بر اساس قوانین قبلی، مسئولیت کودکان زیر چهار سال با بهزیستی و کودکان پیش‌دبستانی با آموزش و پرورش بود که دوگانگی در مدیریت ایجاد می‌کرد. ضمن اینکه طبق قانون سال ۹۵مجلس، اعطای مجوز و امور اداری و اجرایی مرتبط با کودکان با سازمان بهزیستی بود اما برنامه‌ریزی، محتوا و نظارت بر مهدهای کودک به آموزش و پرورش واگذار شد. به طور طبیعی اگر سازمانی نتواند مسئولیت برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری را بر عهده داشته باشد نمی‌تواند نظارت مؤثری هم داشته باشد و این ناهماهنگی و دوگانگی ایجاد اشکال می‌کرد. از سوی دیگر بسیاری از سازمان‌ها و نهادها بدون توجه به تخصصی بودن موضوع و بدون دریافت مجوزهای قانونی و فقط بر حسب اعتماد خانواده‌ها به آموزش کودکان ورود می‌کردند.
همچنین لازم است در اوایل کودکی خانواده محور تمرکز و توجه باشد. تربیت فرزند کاری تخصصی است و باید خانواده‌ها را توانمند کرد و آموزش‌های لازم را به آن‌ها داد؛ ولی برای این کار مهم نیز متولی خاصی نداشتیم. یعنی دوره بسیار مهم کودکی، مورد غفلت واقع شده بود.
سازمان برای آموزش و تربیت ۸۶ درصد کودکانی که به مهد نمی‌روند برنامه‌ای دارد؟
دوره کودکی به دو دوره سه ساله تقسیم می‌شود که زیر سه سال و بالای سه سال است. در خصوص سه سال اول توجه روی نقش محوری خانواده است. خوشبختانه یکی از مأموریت‌های اصلی سازمان این خواهد بود که بر توانمندسازی خانواده‌ها تمرکز کند و برای این منظور، هم در مناطق محروم و هم در مناطق شهری ارائه خدمات مهدکودک پیش‌بینی شده است تا این‌گونه، خانواده‌ها با خیال راحت کودکانشان را به این مراکز بسپارند.
برای سه ساله دوم نیز دوره پیش‌دبستانی را داریم که از ۴ تا ۶ سال است. سیاست اصلی برای پیش‌دبستانی‌ها توسعه دوره و زیر پوشش قرار دادن حداکثری کودکان است به‌ویژه در مناطق محروم و کمتر برخوردار که کودکان در محیط خانواده دستیابی به منابع یادگیری ندارند و به‌دلیل اینکه بتوانند در شرایط برابر با دیگر کودکان قرار گیرند لازم است حتماً زیر پوشش حداکثری برنامه‌های پیش دبستانی باشند. به همین خاطر پیش‌دبستانی کلید عدالت آموزشی است. در اساس‌نامه سازمان پیش‌بینی شده با حمایت دولتی، در مناطقی که نیازمند توجه هستند توسعه حداکثری پوشش پیش دبستانی را داشته باشیم.
پیاده شدن چنین برنامه‌ای نیازمند بودجه است. ظاهراً طبق اساس‌نامه قرار نیست تأسیس این سازمان باری بر دوش دولت بگذارد؛ بنابراین سازمان چگونه می‌خواهد بودجه‌اش را تأمین کند؟
در خصوص بودجه و مسائل اداری قطعاً باید پس از استقرار سازمان، مسئولان مربوط پاسخ دهند؛ اما در عین حال مسئله مهم این است اگر کشوری واقعاً بخواهد روی ریل توسعه و پیشرفت قرار بگیرد حتماً باید نگاه سرمایه‌ای به تربیت دوران کودکی داشته باشد. پژوهش‌های انجام شده در حوزه اقتصاد آموزش و پرورش نشان داده بین سرمایه‌گذاری در آموزش سال‌های اولیه کودکی و حتی رشد اقتصادی خالص کشورها رابطه مستقیمی وجود دارد. من فکر می‌کنم تأسیس سازمان تعلیم و تربیت کودک یک گام رو به جلو است.
اگر واقعاً معتقدیم عدالت آموزشی زمینه‌ساز عدالت اجتماعی خواهد بود و اگر دلمان می‌خواهد برای همه کودکان فرصتی برابر در دوره تحصیلاتشان فراهم شود حتماً باید حمایت ویژه‌ای از کودکان مناطق محروم و کم‌برخوردار داشته باشیم.
در اساس‌نامه سازمان برای تربیت متخصصانی که بتوانند اهداف این سازمان را برآورده کنند نیز فکری شده است؟
ما قبلاً از دانشگاه فرهنگیان خواسته بودیم نیروهایی برای این دوره تربیت کند. لازم است دانشگاه‌های کشور به‌ویژه دانشگاه‌های پیشرو به تربیت اوان کودکی نگاه تخصصی داشته باشند و رشته‌های علمی مرتبط با این دوره را در کانون برنامه‌ریزی خودشان قرار دهند. اما به هرحال الان در استفاده از مربیانی که تخصص دوره کودکی را داشته باشند دستمان خیلی باز نیست، چون در گذشته دوره کودکی در کشور مورد غفلت قرار گرفته است. امیدواریم در آینده این کم‌توجهی جبران شود و یکی از بسترهایی که به خوبی می‌تواند این موضوع را پوشش دهد دانشگاه فرهنگیان است.
نظر شما