دکتر علیرضا روحی در گفتگو با خبرنگار قدس آنلاین در خصوص دلایل مهاجرت تعداد بسیاری از امامزادگان به ایران اظهار کرد: ریشه اصلی توجه ایرانیان به تشیع، برخوردهای خاص و بدور از تعصب حضرت علی(ع) و ائمه پس از ایشان با این مردم بوده است. همچنین برخی از همسران و مادران ائمه اطهار(ع) نیز غیرعرب هستند و آن تعصب شدید و نژادپرستی که بین امویان وجود داشت، بین خاندان عصمت و طهارت دیده نمی شود و ائمه اطهار از این تعصبات کاملا به دور بوده اند.
وی عنوان کرد: علاوه بر مواردی که پایه و اساس توجه ایرانیان به تشیع را تشکیل می دهد برخی دیگر از عوامل از جمله جایگاه والا و تعالیم اهل بیت و احادیث فراوانی که در خصوص معصومین(ع) از زبان مبارک پیامبر(ص) گفته شده است، باعث شد که افراد بسیاری از ایرانیان جذب مکتب اهل بیت شده و به تشیع گرایش پیدا کنند.
وی افزود: به عنوان مثال امام سجاد(ع) بسیاری از غلامان و بردگان غیرعرب را خریده و آزاد می کردند. جمعیت این افراد به قدری در مدینه زیاد شده بود که مشابه یک لشگر تعبیر شده اند. آنها همه ارادتمند به ائمه اطهار(ع) بودند و برخی به دلیل همراهی با امام سجاد(ع) در حکم فقیهان و محدثان به حساب آمدند. درواقع می توان به این افراد به جای غلام، از هم خانه امام(ع) نام برد که مشغول تحصیل علوم دین بوده اند.
مدیر گروه تاریخ دانشگاه علوم اسلامی رضوی باذکر این نکته که فشارهایی که امویان بر مردم داشتند نیز باعث تشدید گرویده شدن ایرانیان به تشیع گردید، تصریح کرد: در دوره عباسیان نیز شرایط همینگونه بود و باعث شد که به تدریج شهرهایی مانند قم و ساوه و کاشان و... گسترش یافته و پایگاه های اصلی تشیع گردند.
وی مهاجرت اجباری امام رضا(ع) به خراسان آن زمان و ماجرای ولایتعهدی ایشان را نیز یکی دیگر از عوامل بسیار تاثیرگذار عنوان و تاکید کرد: این موضوع باعث شد که پس از آن گروه های بسیاری از امام زادگان و علویان و شیعیان دیگر مناطق جهان اسلام به ایران مهاجرت کرده و در این منطقه ساکن شوند.
دکتر روحی بیان داشت: یکی از مهمترین موضوعاتی که در عصر خلفای اموی و عباسی بوجود آمد، این بود که بسیاری از علویان و شیعیان و امامزادگان شهرهای حجاز و مکه و مدینه و شام و عراق تحت تعقیب دستگاه حکومتی قرار گرفته و به همین دلیل به ایران مهاجرت کردند. بیشتر این افراد شهرهای شمالی را به خاطر داشتن کوه های صعب العبور انتخاب کرده و در آن ساکن می شده اند.
وی یادآور شد: بااینکار به تدریج پایگاه های مختلف شیعی در ایران شکل می گیرد و افراد بسیاری از علویان و شیعیان در ایران ساکن می شوند. این موارد مهمترین عواملی هستند که باعث شد امامزادگان به ایران روی آورده و در این منطقه ساکن شوند. امام زاده ها در ایران با مردمی خونگرم و حقیقت طلب روبرو بوده و همچنین از مرکزیت خلافت حکومت ها دور می شده اند و به همین دلیل شرایط بهتری برای ترویج معارف ناب اسلامی داشته اند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا این شرایط در برخی دیگر از مناطق اسلام مانند یمن و برخی از شهرهای عربستان و... وجود نداشته است تا امامزادگان به دلیل همزبانی با آنها راحت تر بتوانند فعالیت نمایند، ابراز داشت: اولین دولت شیعی دولت ادریسان است که در شمال آفریقا و در کشور مراکش امروزی توانستند قدرت را به دست بگیرند. ادریس در واقعه قیام "شهید فخ" حضور داشته و جان سالم به در برده و به شمال آفریقا مهاجرت کرد و در مراکش امروزی دولت ادریسان را تاسیس کرد. پس از این دولت، دولت های دیگر شیعی نیز بوده اند که تا قرون ۹ و ۱۰ هجری دوام آورده و حکومت کرده اند.
این استاد تاریخ ادامه داد: اما وجه تمایزی که در ایران بود، وجود تشیعی بود که محب اهل بیت(ع) بوده اند. برخلاف حکومت هایی که در شمال آفریقا وجود داشته و ریشه ای زیدی و قیام گرا داشتند، ایرانیان تشیع اهل بیتی را قبول کرده و بیشتر به کسب و بیان علوم دینی می پرداخته اند.
دکتر روحی با ذکر این نکته که مجموع این عوامل باعث شد که عملا شیعه در ایران آن زمان تقویت شده و گسترش بیابد، خاطرنشان ساخت: این آیین همان موضوعی بود که امام زادگان به دنبال آن بودند و به همین دلیل بیشتر از هرمنطقه دیگری جذب ایران شده اند. هرچند که باید گفت دولت هایی که ابتدا در ایران بوده اند هیچ سنخیت و همراهی با این آیین نداشته اند اما مردم آن زمان ایران برخلاف حکومت های خود جذب فرهنگ و آیین شیعه شده و آن را با تمام وجود، حفظ و تقویت کرده اند.
انتهای پیام/
نظر شما