در هفتههای اخیر بحث تداوم حضور نیروهای نظامی ترکیه در افغانستان حتی پس از پایان مأموریت نظامی نیروهای ناتو و اشغالگران آمریکایی در این کشور تبدیل به یکی از بحثهای داغ کارشناسان و محافل فعال در حوزه افغانستان و شبهقاره شده است. پس از تصمیم ناگهانی کاخ سفید مبنی بر خروج کامل نیروهای این کشور از افغانستان، کشورهای ناتو به رهبری ایالات متحده سعی داشتند در راستای حفظ پرستیژ بینالمللی خود، خروج کامل از افغانستان را رد و بر حضور پایدار در افغانستان در راستای اهدافی همچون آموزش و پشتیبانی مالی و لجستیکی از نیروهای دولتی این کشور تأکید کنند.
در این بین، آمریکا تمایل دارد همزمان با خروج خود از افغانستان، به طور غیرمستقیم از برخی منافع خود در این کشور، با درگیر کردن عامل ثالثی اطمینان حاصل کند. به نظر میرسد تداوم و حتی تقویت حضور ترکیه در افغانستان پس از پایان مأموریت جنگی ناتو در این کشور حاصل یک توافق بین واشنگتن و محور اخوانی یعنی ترکیه و قطر که رابطه دوستانهای نیز با طالبان دارند، باشد. سیاستمداران آنکارا قطعاً اهداف قابل توجهی را برای آینده سیاست خارجی این کشور متصور هستند و برای تحقق برخی از آنها به چراغ سبز واشنگتن نیاز دارند. از سوی دیگر، از آنجا که افغانستان میتواند دروازه ورود به آسیای میانه و آسیای شرقی برای تجار و بازرگانان ترک باشد، به نظر میرسد هممرزی این کشور و شرکای تجاری بزرگ ترکیه مانند چین از دیگر عواملی باشد که ترکیه را به تداوم حضور در افغانستان تشویق کرده است.
از زاویهای ژئوپلتیک نیز پس از بحران اخیر قرهباغ و تشدید فعالیتهای ترکیه در راستای کسب رهبری جهان ترک از سوی این کشور، به نظر میرسد به دلیل هممرزی افغانستان با دیگر کشورهای این محور همچون ازبکستان و ترکمنستان، حضور در این منطقه مورد علاقه مقامهای آنکارا باشد. همچنین به دلیل نزدیکی امنیتی و اطلاعاتی که بین آنکارا و اسلامآباد وجود دارد، تداوم حضور نیروهای ترک میتواند به توسعه این روابط کمک کند. با اینحال ترکیه باوجود این منافع با چالشهای فراوانی نیز در افغانستان روبهرو است. با وجود رقابت سنتی بین هند و پاکستان و نزدیکی آنکارا و اسلام آباد که با تداوم حضور نیروهای ترکیه در افغانستان احتمالاً فزونی یابد، هند قطعاً در جایگاه یکی از بازیگران تأثیرگذار در افغانستان، ناخشنود خواهد شد. از دیگر سو، ایران و روسیه نیز به عنوان دیگر بازیگر مهم در افغانستان همواره نگرش مثبتی به حضور نظامی کشورهای عضو ناتو در افغانستان نداشتهاند. همچنین طالبان باوجود ارتباط مثبت با ترکیه به واسطه نزدیکی با قطر، پالسهای منفی نسبت به این امر مخابره کرده است. واکنش منفی طالبان به خبر حفاظت نیروهای ترکیه از فرودگاه کابل و پروازهای بینالمللی به افغانستان را میتوان در این زمینه ارزیابی کرد.
نظر شما