این در حالی است که به گفته صادق ضیاییان، مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی و بر اساس نقشه‌های پیش‌بینی هواشناسی در پاییز امسال نیز میزان بارش‌ها کمتر از حد نرمال خواهد بود و با احتمال ۷۰ درصد پاییز نیز بارش‌هایی کمتر از نرمال خواهیم داشت.

علاوه بر این به گفته برخی از کارشناسان نتایج تازه‌ترین بررسی نقشه‌ها حاکی است حتی تا اوایل زمستان و بهمن ماه نیز بارش کمتر از حد نرمال خواهد بود.

این موضوع، ضرورت مدیریت آب را در کشور برای دور ماندن از بحران دوچندان کرده است.

عاقل آن است که اندیشه فردا کند

عضو هیئت رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی، با اشاره به ضرورت برنامه‌ریزی برای کاهش پیامدهای بحران آب به ما می‌گوید: عاقل آن است که اندیشه فردا کند؛ نه اینکه مسئولان منتظر بمانند وقتی با بحران بی‌آبی مواجه شدند غافلگیر شوند.

ذبیح الله اعظمی ساردوئی اضافه می‌کند: از هم اینک مشخص است بحران  بی‌آبی در سال جاری بی‌سابقه‌ترین بحران در ۵۰ سال گذشته بوده است و سدهای ما با ورودی و ذخیره منفی مواجه شده‌اند و برخی از سدها نظیر خوزستان، اصفهان و هرمزگان وضعیت بحرانی دارند و فرو نشست‌ها همواره رو به افزایش است، برداشت آب از سفره‌های زیر زمینی از ۱۲میلیارد مترمکعب گذشته، بنابراین باید از قبل تمهیدات لازم برای بحران آب اندیشیده می‌شد، اما متأسفانه تاکنون برنامه مدونی برای حل بحران بی آبی وجود نداشته و بیم این می‌رود که این بی‌آبی امنیت غذایی مردم را تحت تأثیر قرار دهد.

وی با اشاره به معضلات اساسی بحران خشکسالی در کشور می‌افزاید: متوسط مصرف آب در بخش کشاورزی در سطح جهان ۷۰ درصد است، اما به اعتقاد کارشناسان حدود ۹۰ درصد آب در ایران در کشاورزی مصرف می‌شود که البته بخش قابل توجهی از آن نیز هدر می‌رود. بنابراین از کشاورزی سنتی گرفته تا کشت محصولات آب‌بر، آبخیزداری، آبخوان‌داری، ناتوانی در بهره‌گیری دیپلماسی آب، کم‌توجهی به سیستم‌های نوین آبیاری و غیره از جمله ضعف‌هایی است که باید توسط یک برنامه کلی حل و فصل شده و هنگامی که سخن از برنامه به میان می‌آید باید راهکارهای عملی هم برای آن عنوان شود.

خودکفایی برخی محصولات مقرون به صرفه نیست

به گفته وی دولت باید بودجه‌ای را در نظر بگیرد تا همه سیستم‌های آبیاری نوین در بخش کشاورزی را به طور ۱۰۰ درصد رایگان توسعه دهد و از طرفی دیگر اجازه افزایش سطح زیر کشت به کشاورزان ندهد. همچنین باید محصولات پرآبه از بخش کشاورزی حذف و محصولات کم آبه نظیر کشت‌های گلخانه‌ای جایگزین آن‌ها شود و به این مهم توجه داشته باشیم که خودکفایی در بخش‌های مختلف کشاورزی از جمله گندم، ذرت و برنج برای کشور مقرون به صرفه نیست و منجر به افزایش مصرف آب می‌شود. بنابراین بهتر است این قبیل محصولات از خارج وارد شود تا بتوانیم آب‌های زیرزمینی را ذخیره و برای کشت‌های فراسرزمینی برنامه‌ریزی کنیم. البته در حال حاضر نیز ما از کشت‌های فراسرزمینی استفاده می‌کنیم و بر اساس اظهارات مسئولان ۲ میلیون هکتار و بر اساس آمارها حدود ۵۰۰ هزار هکتار کشت فرا سرزمینی داریم در حالی که برخی از کشورهای همسایه مثل عربستان سعودی بخش کشاورزی خود را به کشت‌های فراسرزمینی اختصاص داده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: دولت باید از توسعه صنایع پرآب‌بر نظیر صنایع فولاد اصفهان بپرهیزد و در صورت نیاز به توسعه در مناطقی مثل رفسنجان و سیرجان از آب خلیج فارس استفاده کند.

بحران مدیریت آب

محمد کارآموز؛ استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران نیز در گفت‌وگو با ما می‌گوید: طبق پیش‌بینی سازمان هواشناسی کشور امسال پاییز کم‌بارشی را پیش رو داریم و با اینکه بحران بی‌آبی امسال در ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه است اگر در سال‌های گذشته آب را به‌درستی مدیریت می‌کردیم امروز با این مشکل روبه‌رو نبودیم، چرا که اگر منابع آب کشور را با کشورهای همسایه به‌ویژه کشورهای عربی اطراف خود مقایسه کنیم وضعیت بهتری نسبت به آن‌ها داریم، اما به دلیل اینکه آب در کشور ما به‌خصوص در بخش کشاورزی درست مدیریت نشده با بحران بی‌آبی روبه‌رو شده‌ایم.

وی می‌افزاید: همه کشورها مدیریت آب را در اولویت قرار داده‌اند، اما متأسفانه در ایران وزارت نیرو تمرکز لازم را روی آب ندارد و با اینکه ما آب منطقه‌ای داریم که مسئول تأمین آب در مناطق مختلف کشور هستند مدیریت مصرف وجود ندارد و ۹۰ درصد منابع آبی کشور صرف کشاورزی و صنایع می‌شود، در حالی که اگر بخش کشاورزی به طور صحیح مدیریت شود هرگز نباید با کمبود آب شرب در کشور مواجه شویم.

عزم سیاسی برای رفع بحران بی‌آبی نداریم

این استاد دانشگاه با ابراز تأسف از اینکه عزم سیاسی برای مدیریت آب در کشور وجود ندارد، ادامه می‌دهد: اکنون ۱۰ هزار متخصص تراز اول آب داریم، بنابراین شایسته است با به‌کارگیری این متخصصان جوان به عنوان مشاور در آب منطقه‌ای اقصی نقاط کشور روش‌های سنتی و قدیمی مدیریت آب را کنار بگذاریم و با استفاده از روش‌های نوین مدیریت در حوزه آب از هدر رفت آب پیشگیری کنیم تا با بحران بی‌آبی به‌ویژه در بخش آب شرب روبه‌رو نباشیم.