در یک دسته بندی کلی، می توان افراد را با توجه به خصوصیات رفتاریشان به سه دسته تقسیم کرد:

۱- عده‌ای که، با صداقت کامل کار می‌کنند و برای همه خیر و خوبی می‌خواهند، معمولاً در امور دیگران دخالتی ندارند و اگر کمکی از آنان خواسته شود، دریغ نمی‌کنند.

۲- عده‌ای که، کارشان را انجام می‌دهند، اما در امور دیگران هم کنجکاوی کرده و اعمال نظر و دخالت می‌کنند، گاهی ناخواسته باعث رنجش دیگران می‌شوند.

۳- عده‌ای هستند که تعدادشان از بقیه خیلی کمتر است اما مخل آرامش و تمرکز دیگران می‌شوند، این دسته، افراد بدخواهی هستند که تحمل پیشرفت دیگران را ندارند، اینان افراد فرصت طلبی‌اند، که با به دست گرفتن لغزش‌ها و نقطه ضعف افراد، با غلو و بزرگنمایی و همچنین آمیختن ادعاهای کذب، به وجهه کاری دیگران آسیب می‌زنند.

در عرف به این افراد "زیر آب زن" گفته می‌شود،  که در این مقاله راجع به آن‌ها صحبت می‌کنیم.

این‌ها در ظاهر، با همه خوب هستند، در صحبت کردن، سعی می‌کنند مؤدبانه‌ترین کلمات را انتخاب کنند. یک لبخند مصنوعی، همیشه گوشه لب دارند، اما در موقعیت‌های مختلف که پای منفعتشان در میان باشد، وجهه واقعی خود را نشان می‌دهند.
این‌ها پیوندهای عمیق عاطفی را با هر تلاشی از هم می‌پاشند . زحمات دیگران را کتمان می‌کنند، برای دریافت یک پست بالاتر حاضرند، هر تهمت و شایعه‌ای را، در مورد رقیبان اشاعه دهند.

اما در میان این سخن چینی‌ها و بدخواهی‌ها، یادمان باشد، هر عمل ما یک عکس‌العمل به دنبال دارد.

امام علی علیه السلام فرمود: بدترین تلاش، جدایی انداختن میان دو یار همدم است. (غرر الحکم : ٤٤١٢)

خداوند متعال می فرماید:  «مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً حَسَنَةً یَکُنْ لَهُ نَصیبٌ مِنْها وَ مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً سَیِّئَةً یَکُنْ لَهُ کِفْلٌ مِنْها وَ کانَ اللَّهُ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ مُقیت» (سوره نساء آیه ۸۵ )؛ هر کس وساطت پسندیده‌ای (در هر امر خیری در نزد خدا یا مخلوق) انجام دهد او را بهره‌ای از آن (پاداشی در دنیا یا آخرت) خواهد بود، و هر کس وساطت ناروایی (در هر امر باطلی یا در حق شخص ناشایسته‌ای) انجام دهد او را نیز نصیبی از (گناه و وبال) آن خواهد بود، و خداوند همواره بر هر چیزی توانا و نگهبان است.

خداوند متعال، در این آیه شریفه، به ما هشدار می‌دهد؛ متوجه باشیم ، خیرخواهی یا بدخواهی ما برای دیگران و هر اقدامی در این زمینه، ‌مستقیماً در زندگی ما بازتاب خواهد داشت.

بیشتر بخوانید: روایت امام رضا علیه السلام از عاقبت زیرآب زنی و سخن چینی

قابل توجه زیرآب‌زن‌های حرفه‌ای

متأسفانه عده ای، برای پیشرفت خود راهی بهتر از تخریب دیگران سراغ ندارند، با حربه‌هایی چون پرونده‌سازی، مستندسازی‌های کذب و تهمت و بدگویی از همکاران، در صدد تثبیت موقعیت خود هستند.

مدیری از تواناتر بودن نیروی زیر دستش آنقدر احساس خطر می‌کند که با پرونده‌سازی‌ها و به قاضی رفتن‌های یک طرفه، باعث بیکار یا تنزل مقام آن نیرو شود.
زیرآب‌زنی‌ها محدود به اداره‌ها نیست، در خانواده‌ها هم صادق است. وقتی فرزندی، عروس یا دامادی، به خاطر شایستگی‌هایش، نزد دیگران عزیز می‌شود، این قبیل افراد با بدگویی‌ها، غیبت و تهمت، در اصطلاح "زیرآب آن‌ها را می‌زنند".
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر که از برادر خود نزد سلطانی بدگویی کند، خداوند متعال همه اعمال او را بر باد دهد و اگر به شخصی که از او بدگویی کرده است ناراحتی یا گزندی رسیده باشد، خدای متعال بدگویی کننده را با (هامان) در یک درجه از آتش قرار دهد. (کنز العمّال، ٧٥٤٥)
سخن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هشداری به همه ماست که به خاطر این دنیای بی‌ارزش، به خاطر داشتن توجه دیگران، به خاطر پست و مقام، بدخواه همدیگر نباشیم. این دل‌هایی که ما می‌شکنیم، این ظلم‌ها همه و همه در نهایت به خود ما باز می‌گردد و علاوه بر دنیا در آخرت هم عواقب سوء آن گریبانگیرمان خواهد شد .
امام علی علیه السلام فرمود: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به اصحابش فرمود : آیا شما را از بدترین افرادتان آگاه نکنم؟ عرض کردند: چرا ای رسول خدا، فرمود: کسانی که سخن چینی می‌کنند، آنان که میان دوستان جدایی می افکنند، کسانی که برای افراد پاک و بی گناه عیب می‌تراشند.

امام صادق علیه‌السلام به نقل از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بدترین مردم، شخص «مثلِّث» است. عرض شد: مثلّث یعنی چه؟ فرمود: کسی که از برادر خود نزد سلطان بدگویی کند و در نتیجه، هم خودش را به هلاکت افکند، هم برادرش را و هم آن سلطان را. (میزان الحکمه حدیث شماره ۲۰۷۲۹)

عاقبت زیرآب‌زنی

بد خواستن برای دیگران، به وسیله سخن چینی، تهمت و عیب‌جویی، سلاح آدم‌های حقیر است، که نمی‌توانند پیشرفت و موفقیت دیگران را ببینند. همانطور که در روایات دیدیم، این اقدامات عواقب سوئی دارد که در دنیا و آخرت گریبانگیر اهلش می‌شود.

 منبع: تبیان