مشهد مقدس به عنوان یک فرهنگ‌شهرِ بین‌المللی از اهمیت خاصی در حوزه ملزومات فرهنگی برخوردار است. ضرورت سیاست‌گذاری فرهنگی و اجرای این سیاست‌ها در راستای یک برنامه‌ریزی راهبردی و در عین حال عملیاتیِ صحیح می‌تواند موجب بروز و ظهور اثراتی مثبت و ماندگار در آینده جامعه ایران اسلامی و جهان اسلام باشد.
مجموعه شهرداری (نه فقط مجموعه فرهنگی آن) اصلی‌ترین نقش را در سیاست‌گذاری فرهنگی بر عهده دارند و رویکرد ساختاری آن و رعایت پیوست‌های فرهنگی در تمامی فعالیت‌هایش، آینده هنجارهای اجتماعی را در شهر خورشید شکل خواهند داد.
فرهنگ شهر رضوی
بر همین اساس در راستای کمک به تعیین راهبرد صحیح برای آینده فرهنگ در سیاست‌گذاری‌های شهری توسط شهرداری مشهد مقدس، باید به برخی مؤلفه‌ها توجه ویژه‌ای داشت تا بتوان چشم‌اندازی روشن از سلسله برنامه‌های موفق را رقم زد.
مشهد مقدس یک کریدور بزرگ فرهنگی- تاریخی است زیرا در کانون تحولات تاریخی سال‌های متمادی قرار گرفته و باید همواره به این مهم توجه کرد که اتفاق‌های فرهنگی شهر مشهد قطعاً بر پیرامون مشهد اثرگذار خواهد بود.
بنابراین با نگاه راهبردی به فرهنگ و اثرات آن بر آنچه بیان شد، باید مطالعات و آینده‌پژوهی عمیقی صورت پذیرد و در گام بعدی اجرای دقیق سیاست‌ها بر اساس راهبردهای منظم و منسجم با کم‌ترین خطا صورت پذیرد.
حضور زائران (چه داخلی و چه خارجی) به واسطه وجود پربرکت امام هشتم(ع) مقوله‌ای فرصت‌زا و در عین حال تهدیدزاست؛ چراکه زائر در مشهد مقدس آمادگی پذیرش فرهنگی را دارد که در طول حضورش از فضای عمومی شهر دریافت می‌کند و قابلیت انتشار آن، به عنوان بسته فرهنگی، ارزشمندترین سوغات جهان‌شهر مشهد برای کل کشور و بلکه جهان اسلام است.
شهرداری مشهد مقدس در رسالت فرهنگی‌اش می‌بایست ضمن تبیین شاخصه‌های فرهنگی در دو حوزه «زیارت» و «سیاحت» در جهان‌شهر مشهد و همچنین ایجاد کریدور فرهنگی با تمام شهرهای کشور در ابتدا و پس از آن کشورهای جهان اسلام (با اولویت همسایه‌های هم‌مرز استان خراسان رضوی)، آغازگر عصر جدیدی باشد برای بسترسازی فرهنگی و تولید محتوا با تکیه بر مشترکات همه حوزه‌های یاد شده.
شهر مهاجرپذیر
یکی دیگر از مؤلفه‌های مهم که حلقه مفقوده مشهد مقدس است؛ مسئله قرار گرفتن جهان‌شهر مذهبی مشهد در کانون حضور «مجاوران» و «مهاجران» فراوان از اقصی نقاط کشور به ویژه کشورهای همسایه است؛ این مؤلفه موجب رشد و تکثّر هنجارهای متفاوت فرهنگی شده که اگر با مدیریت و بسته‌های فرهنگی خاص این رفتارها شکل‌دهی و به تولید صحیح فرهنگ شهریِ متناسبی منجر نشود، دچار تکثر فرهنگ‌ها، تکثر رفتارها و در نهایت برخوردهای غیرمتعارف بین اقشار مختلفی خواهیم بود که ساکن این شهر هستند.
اگر برنامه‌ای جامع و کامل درباره شناخت گفتمان‌های فرهنگی مبتنی بر شناخت فرهنگ‌های متنوع شهرها و کشورها (با اولویت کشورهای همسایه مشهد مقدس) صورت پذیرد بدون تردید مانع تنِش و بروز تضادهای اجتماعی خواهد شد.
غنای فرهنگی خراسان با توجه به قدمت این منطقه (توس بزرگ) و ایجاد اشتراکات فرهنگی بین کشورهای همسایه خراسان (افغانستان و ترکمنستان) ضرورت این را می‌طلبد که از این فرهنگ ناب حفاظت و پاسداری شود. وجود فردوسی بزرگ در منطقه توس و بسیاری آثار تاریخی و فرهنگی در کنار وجود مضجع شریف امام رضا(ع) یک میراث ناب فرهنگی در این منطقه گرد آورده است و اگر این میراث نسل به نسل منتقل نشود باید منتظر استحاله و نابودی فرهنگ ناب خراسان به مرور زمان باشیم.
فرهنگ‌سازی برای جوانان
یکی دیگر از مهم‌ترین مؤلفه‌های فرهنگی در خراسان، جمعیت جوان مشهد مقدس است که طبق آمارها امروز شهر مشهد در اوج جوانی جمعیت است.
سیاست‌گذاری فرهنگی برای جوانان اهمیت ویژه که نه اهمیت راهبردی دارد؛ چراکه اولویت امروز جوانان جامعه فعالیت در سایه امید به زندگی است.
سبک زندگی ایرانی- اسلامی از دیگر مواردی است که باید به عنوان یک گام اساسی و اصلی در برنامه‌های راهبردی فرهنگیِ شهرداری مشهد مقدس مورد نظر قرار گیرد و به آن اهتمام ویژه شود.
امروزه فرهنگ مهاجم و رسانه‌های معاند به دنبال آن هستند که فرهنگ نداشته خود را به ویژه در شهرهای مذهبی حاکم کنند و برای رسیدن به این مسئله از بنگاه‌های دروغ‌پراکنی و اتهام‌زنی استفاده کرده و در ذهن جوانان امروز ایجاد شبهه می‌کنند.
به همین منظور ما نه به بسته‌های فرهنگی بلکه به جهاد فرهنگی در راستای تبیین سبک زندگی اصیل ایرانی- اسلامی نیازمندیم که این مسئله از مهم‌ترین دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب نیز بوده و هست؛ چرا که اصلی‌ترین آسیب در حوزه فرهنگ، ایجاد بی‌هویتی فرهنگی در جوانان ایرانی است.
در هر حال فرهنگ غریب است و مجال سخن کوتاه، اما مسئله مهم امروز که اندکی مغفول مانده، این است که خراسان رضوی یک دولت‌شهر فرهنگی است و باید برای حفظ، کنترل و مدیریت فرهنگ و تاریخ این سرزمین کوشید.
نظر شما