حالا با تثبیت دولت سیزدهم در جایگاه خویش و انتخاب وزیر اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی، وقت آن رسیده است که مسند ریاست سازمان بورس هم تعیین تکلیف شود. با مطرح ‌شدن برخی گمانه‌ها که حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالا را به‌ عنوان رئیس سازمان بورس معرفی می‌کند، شایعات درباره گزینه‌های مطرح برای این سمت بالا گرفته است. اینکه چه کسی شایستگی‌های لازم برای به دست گرفتن سکان این کشتی را دارد پرسشی است که از کارشناسان پرسیده‌ایم، آن‌ها همین‌ طور به ما گفتند که بازار سرمایه در چه شرایطی به مسئول بعدی تحویل داده می‌شود.

از شاپور محمدی تا دهقان دهنوی

تغییر و تحولات سریع در ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار از سال ۹۹ آغاز شد. پس ‌از آنکه شاپور محمدی در ابتدای سال ۹۹ در اعتراض به سیاست و خواست دولت دوازدهم برای رشد شارپی بورس استعفا کرد، حسن قالیباف به‌ عنوان سکان‌دار این سازمان انتخاب شد. با تداوم نابسامانی در بازار سرمایه و تجمع مردم مقابل بورس، قالیباف عطای این سمت را به لقایش بخشید و اواخر دی‌ماه ۹۹ استعفای خود را تقدیم وزیر اقتصاد وقت یعنی فرهاد دژپسند کرد.

در زمان کنار رفتن قالیباف اصل، حامد سلطانی‌نژاد به عنوان یکی از گزینه‌های ریاست بورس تهران مطرح بود ولی در نهایت این دهقان دهنوی، معاون وزیر اقتصاد وقت بود که از بهمن‌ سال گذشته بر این صندلی تکیه زد. او که سابقه فعالیت در نظام پولی کشور را داشت با ورودش به سازمان بورس با انتقادهای زیادی از سمت فعالان اقتصادی و بازار سهام روبه‌رو شد.

افکار عمومی خوب به خاطر دارد خاندوزی، وزیر اقتصاد که در آن زمان در کسوت نمایندگی مردم تهران در مجلس خدمت می‌کرد، به اینکه انتخاب رئیس سازمان بورس به شکل قانونی انجام نشده، انتقاد کرده بود. به گفته مجلسی‌ها و فعالان بازار سرمایه، رئیس سازمان بورس باید به انتخاب اعضای هیئت ‌مدیره سازمان بورس باشد نه به انتخاب رئیس شورای عالی بورس که وزیر اقتصاد باشد با چنین شرایطی که دهقان دهنوی دارد معلوم نیست که وی در سمتش ابقا شود یا خیر.

گزینه‌های مطرح بازار سرمایه

و اما چه کسانی گزینه‌های مطرح به‌ جای دهقان دهنوی، رئیس فعلی بازار سرمایه هستند. تا چندی پیش علی صالح‌آبادی، رئیس‌ کل بانک مرکزی که در سابقه مدیریتی خود ریاست سازمان بورس را یدک می‌کشید به‌ عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی برای ریاست سازمان بورس مطرح بود. محمد فطانت‌فر؛ دومین رئیس سازمان بورس، حسن امیری؛ معاون رئیس سازمان بورس در دوران شاپور محمدی و قالیباف اصل نیز از جمله کسانی هستند که شایعاتی درباره تصدی آن‌ها بر کرسی تالار شیشه‌ای مطرح است.

واکنش سرد بورس به تغییرات

همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره گزینه‌های مطرح برای ریاست بورس یادآور می‌شود: اول باید هیئت ‌مدیره سازمان تعیین شود و بعد هیئت ‌مدیره، رئیس سازمان را انتخاب کند پس هر اسمی که مطرح می‌شود باید پیش از آن عضو هیئت‌ مدیره سازمان باشد.

وی با تأکید بر اینکه رئیس سازمان بورس از بین اعضای هیئت ‌مدیره بورس انتخاب می‌شود می‌گوید: همه اعضا باید گزینه پیشنهادی را مطرح کنند و در مرحله دوم همگی در رابطه با گزینه پیشنهادی تصمیم بگیرند. وی می‌گوید: قانون به ‌گونه‌ای تدارک دیده ‌شده که حتی پیشنهاد کردن رئیس سازمان بورس بدون دخالت همه اعضا مغایر قانون تلقی می‌شود. با این تفاسیر وی تأکید می‌کند: در حال حاضر همه‌ چیز در حد گمانه‌زنی و شایعات درباره برخی افراد است اما از آنجایی‌ که چند روز پیش صالح‌آبادی ریاست بانک مرکزی را به عهده گرفت باید منتظر بود تا دامنه تغییرات به مدیران میانی‌تر در بانک‌ها، بیمه‌ها و بورس هم برسد.

دارابی می‌گوید: شاید در حال حاضر زود باشد درباره جابه‌جایی وی سخن بگوییم، به نظر می‌رسد در بحث بانک‌ها مشکلات جدی‌تری داریم که رسیدگی به آن‌ها نسبت به بورس اولویت دارد. با این‌ حال باید تا زمان برگزاری جلسه شورای عالی بورس منتظر باشیم.

به گفته وی بورس واکنش سردی به تغییرات نشان داده است؛ چرا که فعالان بزرگ بازار، بانک‌ها، صندوق‌ها و بیمه‌ها تا زمان مشخص شدن متولی این بازار ترجیح داده‌اند یک مقدار عقب‌نشینی کنند و با احتیاط بیشتری تصمیم بگیرند.

جلوگیری از ابر تورم با انتخاب مدیر توانمند

میلاد یزدان‌پور، تحلیلگر بازار سرمایه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: اگر بخواهیم ویژگی‌های بارزی که لازم است رئیس آینده بورس تهران داشته باشد را بررسی کنیم باید ببینیم بزرگ‌ترین نیازهایی که بازار سرمایه ما در شرایط کنونی دارد چه مواردی است. طبعاً هر چقدر آن شخص واجد ویژگی‌هایی باشد که بتواند برای رفع این نیازها از آن‌ها بهره بگیرد، بی‌شک بازار سرمایه مثمر ثمرتر است.

وی می‌افزاید: رئیس این سازمان باید درایتی داشته باشد که بتواند نقدینگی را که می‌تواند کشور را به سمت ابر تورم هدایت کند به بازار سرمایه منتقل کند ولی با بی‌اعتمادی که به وجود آمده این اتفاق سخت رقم خواهد خورد. شخصی که بر این مسند می‌نشیند باید آن ‌قدر اقتدار داشته باشد که بتواند بازار سرمایه را از هیجان‌های کاذب دور کند.

وی با اشاره به اینکه رئیس سازمان بورس نباید تک‌بعدی باشد، بلکه باید همه کارها را با هم جلو ببرد می‌افزاید: با توجه به تجاربی که نشان می‌دهد با ورود نقدینگی برخی شرکت‌ها حباب قیمتی پیدا می‌کنند رئیس سازمان باید برای این رشد قیمتی نیز برنامه داشته باشد و شاید یکی از کارها هم این باشد که ورود شرکت‌ها به بورس را تسهیل کند تا عمق بازار بیشتر شود در غیر این صورت حباب‌های مثبت به ‌صف‌های فروش تبدیل خواهند شد.

وی یکی دیگر از راهکارهای پیشنهادی را این می‌داند که رئیس جدید بورس شرکت‌های بزرگ را ملزم کند اوراق اختیار فروش تبعی را در بازار منتشر کنند تا دست‌کم سهامدار بتواند تا تاریخ سررسید آن اوراق به‌ اندازه سود بانکی سود کند.

ضرورت دور شدن دستکاری از بازارهای مالی

وی معتقد است انتخاب علی صالح‌آبادی را می‌توان سیگنال مثبت دولت به بازار سهام ارزیابی کرد؛ چراکه وی به ‌عنوان یک گزینه بورسی نوآوری‌های فنی و فیزیکی را در بازار سرمایه انجام داده است.

یزدان‌پور می‌گوید: با انتخاب‌هایی که تیم اقتصادی دولت داشته انتظار می‌رود دخالت‌ها و دستکاری‌ها از بازارهای مالی دور شود و امیدواریم با عقبه خوبی که این افراد دارند بتوانند در نهایت هماهنگی دستکاری‌ها در بازار را به حداقل خودش برسانند.

وی یادآور می‌شود: ضروری است همان ‌طور که مجلس هم پیشتر پیگیر بود، یک نماینده از جانب مردم هم تحت عنوان نماینده سهامدار حقیقی خرد در شورای عالی بورس حضور داشته باشد تا عدالت درست اجرا شود.

خوب است بدانید شورای عالی بورس فراقوه‌ای است و بانک‌ مرکزی، وزارت صمت و مجلس در شورای عالی بورس نماینده دارند و هر کدام از این نمایندگان در رابطه با انتخاب رئیس جدید سازمان بورس حق رأی دارند.