رکود سنگین حاکم بر بازار کفش، موضوعی است که همه‌ اهالی صنعت کفش مشهد بر آن تأکید دارند و هر کدام برایش دلایلی را بیان می‌کنند؛ نبود حمایت دولت از تولید، پرداخت مالیات‌های نامتناسب با درآمد، دغدغه‌ بیمه، بهره‌های سودجویانه‌ وام‌های بانکی، افزایش قیمت مواد اولیه و... همه از مشکلات پیش پای تولیدکنندگان پاپوش ایرانی است.

مهم‌ترین عاملی که البته صدای فعالان عرصه‌ کفش را به شکایت بلند کرده، واردات بی‌رویه است؛ وارداتی که هم از مبادی قانونی و هم از طریق قاچاق به کشور صورت می‌گیرد موجب جولان برندهای خارجی در بازار شده است.

کارشناسان معتقدند توقف صادرات و نبود نقدینگی تولید کفش را به نصف رسانده و تولیدکنندگان با حداقل ظرفیت کار می‌کنند؛ آن‌ها تأکید دارند اشتغال‌زایی و ارزش افزوده بالا در صنعت کفش، عواملی است که نباید به آن‌ها بی‌توجه باشیم؛ به گفته آن‌ها در شرایط کنونی، تلاش برای تأمین مواد اولیه تولید، پرداخت تسهیلات بانکی و تسهیل صادرات به کشورهای همسایه می‌تواند کمک شایان توجهی به صنعت کفش مشهد کند و تولیدکنندگان را از وضعیت نابسامان فعلی نجات دهد.

کارگاه‌هایی که یکی یکی تعطیل می‌شوند

صاحب یکی از کارگاه‌های تولید کفش در خیابان قرنی مشهد با اشاره به اینکه تولید کفش در مشهد در سال‌های گذشته نمادی از توانمندی تولیدکنندگان داخلی بود و کارگاه‌های زیادی در این راسته فعال بودند، عنوان کرد: متأسفانه شرایط تولیدکنندگان کفش در مشهد به هیچ عنوان خوب نیست و تولیدکنندگانی که روزی در این حرفه فعال بودند امروز یکی پس از دیگری کار خود را رها کرده‌ و باقیمانده سرمایه خود را در کارهای دیگر هزینه می‌کنند.

رجبی با بیان اینکه در سال‌های گذشته در کارگاه من بیش از ۲۰کارگر مشغول به کار بودند که در حال حاضر با چهار نفر مشغول به کارهستیم، افزود: ما در گذشته روزانه بیش از ۴۰۰جفت کفش تولید می‌کردیم، اما در حال حاضر تولید ما به ۵۰جفت کفش هم نمی‌رسد.

رئیس هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان کفش مشهد با اشاره به اینکه صنعت کفش با معضلات جدی از مشکلات مالیاتی و بانکی گرفته تا واردات که تولید ملی را هدف گرفته‌اند، مواجه است، عنوان کرد: تولیدی‌ها و کارخانه‌های کفش، ظرفیت بالایی در اشتغال‌زایی برای جوانان کشور دارند و می‌توانند سهم زیادی از صادرات را دست‌کم به کشورهای همسایه داشته باشند؛ با این حال نبود توجه مسئولان به این بخش از صنعت سبب شده تولیدی‌ها یکی پس از دیگری، کرکره تولیدی خود را پایین کشیده و یا در معرض تعطیلی قرار گیرند.

رقابت از پیش ‌باخته با کشورهای همسایه

ابوالفضل خوشبو در گفت‌وگو با خبرنگار ما واردات بی‌حساب و کتاب در کنار حمایت نکردن دولت و عدم ارائه تسهیلات بانکی مناسب به تولیدکنندگان کفش را از دیگر معضلات این صنعت دانست و اظهار کرد: در شرایطی که میزان تولید داخلی به دلیل بی‌مهری‌ها به شدت کاهش یافته و به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه، هزینه‌ تمام شده یک جفت کفش سر به فلک می‌کشد؛ عملاً تولیدکننده ایرانی توان رقابت را از دست داده و وارد یک بازی از پیش باخته با چین، ترکیه و... شده است، به گونه‌ای که نتیجه‌ این معادله؛ کاهش سهم تولیدکننده‌ ایرانی و تسخیر بازار کفش ایران توسط خارجی‌ها و دلالان است.

وی تصریح کرد: شرایطی که در استان ما و البته در کشور حاکم است در مقابل و برخلاف حمایت از تولید است و نهادها و سازمان‌هایی مانند شهرداری، بیمه‌ها، مالیات بر ارزش افزوده و نظام بانکی مشکلاتی برای تولیدکنندگان به وجود آوردند که واقعاً در این شرایط سخت، همین اندک تولیدکنندگان هم جهاد می‌کنند و متأسفانه هیچ گونه تسهیلاتی در اختیار تولیدکنندگان قرار نمی‌دهند.

تلاش با کمتر از ۵۰درصد ظرفیت

وی با بیان اینکه در حال حاضر تولیدکنندگان کفش در مشهد با کمتر از ۵۰درصد ظرفیت خود مشغول به کار هستند، افزود: فناوری ما هنوز پس از سال‌ها به سبک قدیمی و سنتی است و بیشتر ماشین‌آلات این صنعت، قدیمی و تولیدکنندگان هم از دانش و علم روز بازار استفاده نمی‌کنند.

وی گفت: اغلب کارگاه‌های تولید کفش مشهد کوچک و تعداد کارگران آن‌ها حداکثر پنج نفر است و همین که یک کارگاه تولیدی نوپا اقدام به توسعه و افزایش کارگر بیشتر از پنج نفر می‌کند دولت برایش مالیات وضع می‌کند در حالی که بخشی از هزینه‌های بیمه کارگران جدید را هم تقبل نمی‌کند.

وی اظهار کرد: این گونه موارد برای توسعه کارگاه‌های تولیدی کفش یک عامل بازدارنده است؛ چرا که این کارگاه‌ها نوپا و نیازمند حمایت بیشتری هستند و باید کمک‌های بیمه و معافیت مالیاتی برای این نوع کارگاه‌ها تا زمانی که توانمند شوند، ادامه یابد.

خوشبو تشکیل خوشه صنعتی برای کفش را از عوامل توسعه و ساماندهی تولیدکنندگان ذکر و بیان کرد: فراهم کردن زمینه حضور تولیدکنندگان در نمایشگاه‌های خارجی، برگزاری کلاس‌های آموزشی و آشنایی آنان با مواد اولیه، مدها، طرح‌ها و روش‌های تولید مدرن از سوی خوشه صنعتی کفش موجب پیشرفت تولید به لحاظ کمی و کیفی به ویژه در بخش تولید کفش‌های کلاسیک می‌شود.

وی اظهار کرد: ما در بحث آموزش بسیار خوب پیش رفتیم، اما در حال حاضر طراح مدل برای کفش در استان و حتی در کشور نداریم که بتواند مدل و سبک‌هایی بر اساس نیاز روز دنیا طراحی کند.

وی با تأکید بر اینکه ۱۰ برند شناخته شده در حوزه تولید کفش زنانه و مردانه در مشهد در قالب هزار و ۲۰۰ کارگاه فعال وجود دارند، در حالی که مزیت و معروفیت کفش تبریز بیشتر در حوزه کفش‌های مردانه است، عنوان کرد: کفش مشهد از نظر اشتغال‌زایی و سودآوری برای خراسان مزیت‌های فراوانی دارد و تا پیش از تحریم و نوسان‌های نرخ ارز شرایط صنعت کفش در مشهد مناسب و دارای ارزش افزوده بالایی بود، اما اکنون وضعیت کاملاً تغییر کرده است.