به گزارش قدس آنلاین، بررسی روند تولید و مصرف بنزین در کشور نشان می‌دهد که وزارت نفت دولت سیزدهم بلافاصله پس از عبور از بحران گاز در زمستان امسال، با یک بحران جدید به نام «تراز منفی بنزین» مواجه خواهد شد.

طبق پیش‌بینی‌ها به زودی مصرف بنزین در داخل کشور از مجموع تولید پالایشگاه‌ها پیشی خواهد گرفت و ایران در آستانه خروج از جمع صادرکنندگان بنزین و بازگشت به عصر واردات بنزین است.

طبق گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نخستین موعد سربه‌سر شدن تولید و مصرف بنزین در عید سال ۱۴۰۱ به وقوع خواهد پیوست که زنگ خطر جدی را برای مسئولین کشور به صدا درمی‌آورد.

ایران سال آینده از باشگاه صادرکنندگان بنزین خارج می‌شود

تصویر ۱ میزان تولید و مصرف بنزین در سال‌های گذشته طبق آمارنامه مصرف فرآورده‌های نفتی انرژی‌زا را نشان می‌دهد، همچنین برآورد مصرف بنزین در سال‌های آینده نیز طبق پیش‌بینی‌ شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی آورده شده است.

همانطور که مشاهده می‌شود بهره‌برداری از سه فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس، اصلاح قیمت بنزین در آبان‌ماه ۱۳۹۸ و شیوع کرونا در کشور موجب شد که تراز بنزین ایران برای نخستین بار در سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ مثبت شود و بدین ترتیب در اوج تحریم‌های نفتی، ایران وارد باشگاه صادرکنندگان بنزین و فرآورده‌های نفتی شود.

اما در صورت افزایش مصرف بنزین و ثابت ماندن ظرفیت پالایشی کشور، مصرف در سال ۱۴۰۱ مجددا به تولید می‌رسد و ایران مجددا برای تامین بنزین کشور مجبور به واردات می‌شود. این موضوع نه تنها درآمدهای صادراتی بنزین را به صفر می رساند، بلکه منجر به ارزبری نیز خواهد شد.

تصویر ۱- تراز بنزین کشور (واحد: میلیون لیتر در روز)

جواد اوجی وزیر نفت روز گذشته در برنامه نگاه یک در شبکه اول سیما با اشاره به منفی شدن تراز بنزین کشور، گفت: چنانچه امروز می‌توانستیم همه تولید نفتمان را در پالایشگاه‌ها فرآورش کنیم به‌راحتی همه فرآورده‌های خود را می‌توانستیم صادر کنیم. متأسفانه این اتفاق در گذشته در کشور نیفتاد و به ظرفیت پالایشی نفت کشور اضافه نشد. در دو تا سه سال آینده با توجه به این روند مصرف بنزین و نفت گاز در کشور جزو کشورهای واردکننده فرآورده‌های نفت گاز و بنزین خواهیم شد.

همچنین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز در گزارشی عنوان کرده است: رفته رفته و با ایمنی ایجاد شده در کشور ناشی از واکسیناسیون، مجدد عقربه مصرف نه تنها به زمان پیش از کرونا بازگشت، بلکه با تحقق یک پیش‌‎بینی قریب الوقوع، دامنه(و نه میانگین) سوزاندن بنزین در باک خودروها تا یک ماه دیگر(عید نوروز در سال ۱۴۰۱) به ۱۲۰ میلیون لیتر نیز خواهد رسید. امری که می‌تواند گمانه‌زنی برای واردات بنزین را شدیدتر کند.

از دست رفتن درآمد ۳ میلیارد دلاری دولت از صادرات بنزین

سربه‌سر شدن تولید و مصرف بنزین، کشور را از درآمدهای صادراتی این سوخت محروم می‌کند. طبق آمار گمرک(تصویر ۲) ایران در ۱۲ ماهه سال ۹۹ بیش از ۷.۸ میلیون تن بنزین باوجود تحریم‌ها صادرات کرده است. در این مدت ۲.۹ میلیارد دلار بنزین فروخته شده که نسبت به مدت مشابه سال ۹۸ بالغ بر ۳۵۸ درصد رشد به لحاظ ارزش و ۶۱۸ درصد رشد به لحاظ وزنی مشاهده می‌شود.

به بیان دیگر در سال گذشته نسبت به سال ۹۸، ارزش صادرات بنزین ایران ۴.۶ برابر و حجم صادرات بنزین ۷.۲ برابر شده است. در سال ۹۸ حدود ۶۳۶ میلیون دلار بنزین صادر شده بود.

تصویر ۲- آمار گمرک درباره صادرات بنزین ایران

در واقع سال ۹۹ اوج صادرات بنزین ایران بود و با ثبت رقم ۳ میلیارد دلاری صادرات، یک درآمد ارزی ویژه برای دولت به دست آمد. ارزش درآمد ارزی بنزین زمانی مشخص می‌کند که با صادرات ۴.۳ میلیارد دلاری نفت در ۱۱ ماهه همان سال(طبق اظهارات اسحاق جهانگیری) مقایسه شود.

به طور کلی درآمدهای صادراتی بنزین ایران در سال ۹۸ رشد کرد، در سال ۹۹ به اوج رسید و در سال ۱۴۰۰ کاهش یافته و در سال ۱۴۰۱ به نقطه صفر می‌رسد. بی‌توجهی وزارت نفت از اجرای سیاست‌های کنترل مصرف بنزین باعث می‌شود که سالانه درآمدی معادل ۳ میلیارد دلار از درآمد ارزی دولت کاهش یابد.

تلاش می‌شود در گزارش‎‌های بعدی به بررسی ابعاد جدیدی از بحران بنزین و راهکارهای موجود(غیرقیمتی) برای کنترل مصرف پرداخته ‌شود.

منبع: فارس