در این میان تربیت سیاسی و اجتماعی به عنوان یکی از ساحت‌های تربیتی ذکر شده در سند تحول بنیادین آموزش از اهمیت بسزایی برخوردار است و انتظار می‌رود این موضوع با همراهی دانش‌آموزان فعال تشکل‌های سیاسی و اجتماعی همچون نمایندگان مجلس دانش‌آموزی تحقق یابد.
اما پرسشی که باید به آن پاسخ گفت این است که آیا این مجموعه به عنوان بخشی از نمایندگان دانش‌آموزان توانسته نقش کنشگری دانش‌آموزان را در برنامه‌ریزی‌های مورد انتظار در این خصوص به‌درستی ایفا کند؟
پایان دهمین دوره این مجلس فرصتی است تا کارشناسان با نگاهی دقیق‌تر به این پرسش پاسخ دهند.

فرصتی برای آشنایی مسئولان با دیدگاه نسل جوان 
محمود فرشیدی وزیر آموزش و پرورش دولت نهم در خصوص اهمیت تشکیل مجلس دانش‌آموزی به ما می‌گوید: ضرورت تشکیل این مجلس در قالب فعالیت نسل نوجوان در دو سند بالادستی بیانیه گام دوم انقلاب که از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تأکید شده است. با توجه به این دو سند، تشکیل مجلس دانش‌آموزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌توان از طریق آن، دانش‌آموزان را با اهداف نظام و انقلاب آشنا کرد. 
وی ادامه می‌دهد: در مجلس دانش‌آموزی کمیسیون‌های مشابه مجلس شورای اسلامی فعالیت دارند و برخی از وزرا در این مجلس حضور می‌یابند تا به پرسش‌های نمایندگان این مجلس پاسخ دهند و بنابراین تشکیل این مجلس فرصتی است برای رؤسای قوا و برخی از وزرا تا با حضور در جمع نمایندگان دانش‌آموزان با دیدگاه‌های نسل جوان آشنا شوند. البته ممکن است آفت‌هایی نظیر آنچه در نظام انتخاباتی کشور وجود دارد که مثلاً برخی افراد با وعده‌های دروغین کسب رأی می‌کنند و یا سوءاستفاده احزاب سیاسی از این دانش‌آموزان این مجموعه را نیز تهدید کند که باید در مورد این مسائل هم تدابیری اندیشیده شود. 
وی اضافه می‌کند: این مجلس سالی دوبار تشکیل می‌شود و باید برای این دوبار نمایندگان دانش‌آموزی برنامه داشته باشند تا بتوانند به کمک افراد صاحبنظر طرح‌هایی برای رفع مشکلات موجود در آموزش و پرورش ارائه دهند. همچنین ضرورت دارد به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود تا از استعداد این نمایندگان پس از پایان دوره متوسطه به عنوان دانش‌آموزانی که از رشد اجتماعی برجسته‌ای برخوردار بوده‌اند در سایر حوزه‌های تعلیم و تربیت استفاده شود.  

پرورش نخبگان اجتماعی
محمد ابراهیم محمدی مشاور معاون وزیر آموزش و پرورش نیز به ما می‌گوید: نمایندگان و اعضای مجلس دانش‌آموزی می‌توانند در حوزه رفاهی، کانون‌های مختلف مدارس و سایر فعالیت‌ها اعم از علمی، هنری و ورزشی ایفای نقش و مسیر را برای مسئولان آموزش و پرورش هموار کنند، اما متأسفانه این امکان فراهم نیست و این نقش به دانش‌آموزان داده نمی‌شود و تاکنون به دلایل مختلف از ظرفیت‌های مجلس دانش‌آموزی در کشور استفاده نشده است؛ مهم‌ترین دلیل آن، افرادی هستند که به عنوان مسئول برای این مسئله مهم گماشته شده‌اند اما در قواره این مأموریت مهم نبوده‌اند. 
به اعتقاد محمدی بسیاری از نهادسازی‌های کشور از جمله مجلس دانش‌آموزی در قالب تشریفات‌سازی محدود شده و نتوانسته‌اند آن‌گونه که باید به فعالیت واقعی خود برسند و ثمربخش باشند. درحالی که اگر به فعالیت این مجلس میدان داده شود، به عنوان یک تجربه و تمرین برای حضور فعال دانش‌آموزان در جامعه بسیار ارزشمند است.  

احکام تشریفاتی مجلس دانش‌آموزی 
سیدعماد هاشمی رئیس نهمین دوره مجلس دانش‌آموزی نیز در خصوص محدودیت‌های نمایندگان مجلس دانش‌آموزی و نقاط ضعف این مجلس به ما می‌گوید: بی‌اطلاعی دانش‌آموزان از مجلس دانش‌آموزی موجب شده بسیاری از دانش‌آموزان از وجود این مجلس خبر نداشته باشند و در انتخابات شرکت نکنند. ضمن آنکه کمیته‌های ناظر بر انتخابات مجلس دانش‌آموزی نیز به لحاظ مبنا و اهداف شفاف عمل نمی‌کنند و نتایج آن به جامعه دانش‌آموزی ارائه نمی‌شود. وزارت آموزش و پرورش نیز اطلاعات لازم را در اختیار مجلس دانش‌آموزی قرار نمی‌دهد و این مجلس بازوی پژوهشی ندارد که با تکیه بر آن بتواند در مورد مسائل و دغدغه‌های دانش‌آموزی کشور پژوهش و مطالعه کند. 
هاشمی می‌افزاید: براساس احکام این مجلس، رئیس شورای دانش‌آموزی مدرسه به عنوان مشاور مدیر مدرسه، رئیس شورای دانش‌آموزی ناحیه به عنوان مشاور مدیر ناحیه و بالاتر به عنوان مشاور مدیرکل استان و اعضای هیئت رئیسه مجلس دانش‌آموزی به عنوان مشاوران وزیر آموزش و پرورش فعالیت دارند که باید به طور مستمر با وزیر آموزش و پرورش جلسه داشته باشند و ایراد نظر کنند، اما متأسفانه این احکام تشریفاتی است و در جلسات مربوط هیچ‌گاه نمایندگان مجلس دانش‌آموزی حضور ندارند و اگر هم در جلسه‌ای حضور داشته‌اند آن جایگاه تصمیم‌سازی که یک مشاور باید از آن برخوردار باشد به آن‌ها داده نشده و در واقع مجلس دانش‌آموزی در ساختار سیاسی کشور مغفول مانده و به یک موضوع تشریفاتی تبدیل شده است. در حالی که اگر مسئولان از این ظرفیت استفاده کنند با توجه به اینکه نمایندگان مجلس دانش‌آموزی بیش از همه دست اندرکاران مدارس با بافت مدرسه در ارتباط هستند، می‌توانند نقش مؤثری در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های مدارس داشته باشند.
به گفته وی رقم دقیق بودجه مجلس دانش‌آموزی مشخص نیست و تعیین نشده توسط چه کسانی مدیریت و کجا و چگونه هزینه می‌شود. 
هاشمی با بیان اینکه این نهاد با پشت سر گذاشتن ۱۰ دوره، هر دوره در مقایسه با دوره‌های پیشین بیشتر تضعیف شده، ادامه می‌دهد: توانمندی مجلس دانش‌آموزی به مراتب بیشتر از خروجی آن طی ۱۰ دوره گذشته بوده و مسئولان باید بپذیرند اگر به این توانمندی باور دارند باید بر اساس احکامی که به آن‌ها داده‌اند در جلسه‌ها به طور مستمر حضور داشته باشند. 

خبرنگار: اعظم طیرانی