از سوی دیگر ایشان در سال‌های اخیر به دلیل ابعاد مختلف اقتصاد مقاومتی و توجه مردم و مسئولان این مقوله را مورد اشاره قرار داده‌اند و یکی از مهم‌ترین تأثیرات اجرا شدن اقتصاد مقاومتی در جامعه را مردمی شدن اقتصاد دانسته‌اند.
این در حالی است که وقف از جمله موضوعاتی است که اگرچه با زیربنای نیت خیر و نیکوکارانه از گذشته تاکنون در حال انجام بوده، اما اهداف آن درراستای ارتقای اقتصاد و رفع مشکلات در این حوزه بوده است.
به عنوان مثال، واقفانی در قرن‌های گذشته بوده‌اند که دارایی‌های خود از جمله منزل، آب انبار، مزرعه و... را وقف کرده‌اند؛ این موضوع در کنار در نظر گرفتن درآمد حاصل از این وقف‌ها، سبب اشتغال تعداد زیادی از مردم و رفع نیاز اقتصادی هموطنان می‌شده، این موضوع در حالی صورت گرفته که در قرن‌های گذشته صحبتی از اقتصاد مقاومتی نبوده است.
یک دیدگاه مهم این است که جامعه اسلامی برای رسیدن به رشد و تعالی باید قدرت اقتصادی خود را تقویت کند. بسیاری از مشکلات فرهنگی، آموزشی و دینی با رسیدن به خودکفایی اقتصادی قابل حل هستند. جوامعی که می‌خواهند در بین قدرت‌های سیاسی دنیا قرار گیرند و جامعه‌ای مستقل داشته باشند، در ابتدا باید روی مسائل اقتصادی خود کار کنند.
دیدگاه دیگر این است که اقتصاد مقاومتی نه تنها به عنوان اقتصادی مقاوم در برابر حربه و تحریم‌های دشمنان عمل می‌کند بلکه به عنوان اقتصادی پویا و پیش‌رونده نیز شناخته می‌شود. از سوی دیگر، اقتصاد مقاومتی نقش بسیار مهمی در رشد و شکوفایی اقتصادی ایجاد می‌کند، این نوع از اقتصاد، اقتصادی فعال و پویاست که در مقابل اقتصاد منفعل قرار دارد. برای دستیابی به اقتصادی شکوفا در جامعه نیازمند همت همه افراد جامعه هستیم و تنها از این طریق می‌توان به اقتصاد مقاومتی معنا و مفهوم بخشید. در این راستا وقف نقش مهم و کلیدی در شکوفایی اقتصاد در راستای عملیاتی شدن اقتصاد مقاومتی و مردمی شدن اقتصاد دارد.
دکتر وحید ارشدی، استادیار گروه پژوهشی اقتصاد اسلامی پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی است؛ او یکی از تأثیرات مهم وقف در اقتصاد مقاومتی را قوام و پایداری اقتصاد می‌داند. دکتر وحید ارشدی در گفت‌وگویی که با خبرنگار ما داشت به ابعاد مختلف وقف در حوزه اقتصاد اشاره کرد که مشروح آن در ادامه آمده است.

وقف و امور خیریه چه نسبتی با اقتصاد مقاومتی دارد؟
وقف جزو بخش سوم اقتصاد است، به خاطر اختصاص دادن دارایی مردم، واقف در جامعه ورود پیدا می‌کند. با اینکه واقفان بیشتر با نیت خیرخواهانه و براساس منافع خود، وقف را انجام می‌دهند اما به صورت خارق‌العاده و خود به خود در راستای رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی گام برمی‌دارند. سنت حسنه وقف سنتی قدیمی با قدمتی طولانی است. این عمل به نوعی جهاد محسوب می‌شود زیرا واقفان، منابع خود را در قالب وقف در اختیار جامعه قرار می‌دهند و به نوعی قوام و پایداری اقتصاد کشور را فراهم می‌کنند.
حال ممکن است یک واقف این سنت حسنه را در حوزه ساخت مدرسه یا بیمارستان انجام دهد یا بخواهد آب انبار یا مسجد یا مواردی از این دست را وقف کند.

با این توضیح، واقف نیاز ندارد مشخص کند با چه نیتی وقف‌ها را انجام می‌دهد؟
درست اختصاص دادن منابع به نیازهای جامعه که سبب رفع آن شود مهم‌ترین موضوعی است که باید در وقف مدنظر قرار داده شود.
به زبان ساده‌تر، در گذشته که اصطلاح اقتصاد مقاومتی وجود نداشت، مردم با وقف‌هایی که در نظر می‌گرفتند علاوه بر حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی، خود به خود وارد موضوعات اقتصادی می‌شدند. اگر واقفی در قرن‌های گذشته تصمیم گرفته آب‌انبار خود را وقف کند، برای این بوده که در آن زمان به دلیل کمبود آب، نیاز آن زمان، وقف مکانی برای استفاده مردم از آب بوده است یا کسی که مدرسه وقف کرده، دلیلش ممکن است این بوده که در آن زمان فضای آموزشی، کم و نیاز مردم آن زمان، وقف مدرسه بوده است.

چگونه می‌توان از طریق وقف، تأکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر مردمی کردن اقتصاد را عملیاتی کرد؟
در ابتدا باید واقفان جهت‌دهی و هدایت شوند، زیرا در حال حاضر بسیاری از واقفان نمی‌دانند وقف خود را برای چه منظوری و با توجه به نیاز جامعه و سرمایه و منابع خود در نظر بگیرند، اگر برنامه و نقشه راهی داشته باشیم و آن را در اختیار واقفان قرار دهیم از وقف آن‌ها در راستای نیازهای جامعه کمک گرفته‌ایم. اگر این کار انجام شود اقتصاد، مردمی شده و منویات رهبر معظم انقلاب با وقف‌هایی که توسط واقفان انجام می‌شود، تحقق می‌یابد.
بسیاری از واقفان می‌خواهند براساس سنت‌های قدیمی وقف کنند، این موضوع در جامعه فعلی با توجه به نیازهای موجود امکان‌پذیر نیست. به عنوان مثال، در جامعه کمبودهایی در بخش فناوری، اقتصاد دانش بنیان و... وجود دارد که لازم است واقفان به این بخش نیز ورود پیدا کنند.

این نقشه راه باید از سازمان‌های متولی از جمله اوقاف در اختیار واقفان قرار گیرد؟
به نظرم این‌گونه نیست، زیرا همه سازمان‌ها می‌توانند در این زمینه با یکدیگر همکاری کنند تا نقشه راهی مناسب با اطلاعات مفید در اختیار واقفان قرار گیرد. حتی نهادهای مردمی می‌توانند در این عرصه با سازمان‌های دولتی همکاری کنند. ما باید یک آگاهی درست به خیران بدهیم، علاوه بر این، باید به نیازهای خیران و روان‌شناسی وقف و امور خیریه توجه کنیم.
معمولاً در علوم پزشکی و مهندسی، وقف‌ها بیشتر انجام می‌شود. به نظر می‌رسد با وجود اینکه نیازها در حوزه علوم انسانی بیشتر است اما وقف در این بخش کمتر انجام می‌شود، ضمن اینکه اثرات وقف در علوم انسانی قابل دیده شدن در زمان کوتاه نیست، ولی در بلندمدت نتیجه مشخص می‌شود. به نظر حتی در حوزه ساخت فیلم‌های دینی و مذهبی نیز کمبودهایی وجود دارد و وقف می‌تواند این کمبودها را پوشش دهد.

خبرنگار: مهدیه قمری