به گزارش قدس آنلاین، «پایبندی به برجام با اقتدار خارجی در امتداد اقتدار داخلی» از جمله وعده‌هایی بود که ابراهیم رئیسی پیش از نشستن بر صندلی ریاست‌جمهوری عنوان کرده بود، البته از آن تاریخ تاکنون بارها تأکید کرده است «ما از میز مذاکره کنار نکشیده‌ایم و امروز مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران با عزت بیان می‌شود؛ اما به‌هیچ‌عنوان زندگی مردم و اقتصاد را به برجام و مذاکره گره نزده‌ایم».
وی همچنین در دیداری که با جمعی از علما و روحانیون خراسان رضوی در مشهد داشت، تأکید کرد: «چه مذاکرات به‌جایی برسد چه نرسد ما برنامه‌های خودمان را در اداره اقتصاد ملی داریم و باقدرت آن را ادامه خواهیم داد».
یکی از وعده‌هایی که دولت رئیسی پیش از انتخابات اعلام کرده بود ایجاد رابطه با تمام کشورها به‌ویژه کشورهای همسایه بود و نه‌فقط تعدادی معدودی از کشورهای اروپایی. به‌طوری‌که در مراسم تحلیف خود گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران، کشورها و ملت‌های همسایه را خویشاوند خود می‌داند و مهم‌ترین و اصلی‌ترین اولویت سیاست خارجی خود را، ارتقای روابط با کشورهای همسایه خود دانسته و خواهان عزت و اعتلای آن‌هاست. دیپلماسی، باید ارتباط ملت‌های منطقه را بیشتر و اشتراکات آن‌ها را در حوزه اقتصاد، فرهنگ، علم و ورزش تقویت کند».
عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای
به همین منظور شاهد هستیم تا انتهای خرداد سال جاری، ۷۴ دیدار دیپلماتیک در تهران و در کاخ سعدآباد انجام شد و از روز تحلیف تا خردادماه میزبان ۹ تن از سران کشورهای سوریه، عراق، ارمنستان، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قطر و ونزوئلا بوده است که نشان از توجه رئیس دولت سیزدهم به ظرفیت ارتباط با کشورهای همسایه دارد.
همچنین رئیس‌جمهور در طول یک سال گذشته عازم پنج کشور پیرامونی ایران ازجمله تاجیکستان (شهریور ۱۴۰۰)، ترکمنستان (آذر ۱۴۰۰)، روسیه (دی ۱۴۰۰)، قطر (اسفند ۱۴۰۰) و عمان (خرداد ۱۴۰۱) شد و در اجلاس شانگهای، مجمع کشورهای صادرکننده گاز و اجلاس سران سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) با سران کشورهای مختلف دیدار و گفت‌وگو کرد.
گفتنی است؛ نخستین سفر رئیسی به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران به خارج از کشور به تاجیکستان و شهر دوشنبه انجام شد و در جریان این سفر و نشست بین‌المللی و منطقه‌ای شانگهای، سند شروع عضویت دائم ایران در این سازمان مورد تصویب قرار گرفت که یکی از موفقیت‌هایی بود که در دولت جدید به ثمر رسید.
حضور ایران در این اجلاسیه و نزدیک شدن به کشورهای عضو سازمان شانگهای پیام جدی به غرب داشت و آن هم توجه ایران به شرق و اولویت دادن به رابطه با کشورهای همسایه بود.
افزایش ۴۰ درصدی صادرات نفت در شرایط تحریم
برپایه اظهارت رئیسی، در دولت سیزدهم وصول درآمدهای نفتی به دو برابر روزهای آغاز دولت رسیده و در حال حاضر حدود ۴۰ درصد صادرات نفت ایران افزایش‌یافته است.
براساس اعلام مسئولان وزارت نفت، «ظرفیت پالایشگاهی کشور در سال ۱۴۰۰؛ ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه نفت و میعانات گازی بود که یک میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه را نفت خام تشکیل می‌دهد» و میزان فروش نفت ایران در سال ۱۴۰۰؛ حدود ۱۷۰ هزار میلیارد تومان بود که این رقم در مقابل تخمین فروش ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نفت در سال ۹۹ و درآمد ۱۷ هزارمیلیارد تومانی صادرات نفت و میعانات گازی در این سال و در برخی آمار درآمد حدود ۲۱ هزار میلیارد تومانی در آن سال، نشان از بهره‌گیری دولت از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی در مقابل سیاست دولت گذشته که گره زدن تمام ظرفیت‌های کشور به برجام و رفع تحریم‌ها بود، دارد.
رشد ۵۸ درصدی ترانزیت کالای خارجی
باوجود تمام اظهارات رئیس دولت تدبیر و امید که حل مشکلات را منوط به رفع تحریم‌ها می‌دانست و گفته بود «تحریم‌های ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه بیاید و مشکل محیط زیست، اشتغال، صنعت و آب خوردن مردم حل شود، منابع آبی زیاد شده و بانک‌ها احیا شوند»؛ اما داده‌های آماری نشان می‌دهند در دولت رئیسی باوجود تمامی این تحریم‌ها و به ثمر ننشستن برجام؛ از شهریور ۱۴۰۰ تا پایان تیرامسال، ۵/۱۵۱ میلیون تن کالا به ارزش ۱۰۲ میلیارد دلار، بین ایران و سایر کشورها تبادل شد که نسبت به مدت مشابه سال پیش ۳۱ درصد در ارزش افزایش داشته که این امر یکی از نشانه‌های ورود سرمایه به کشور است.
به تازگی سید روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک در مورد تجارت غیرنفتی دولت سیزدهم در ۱۱ ماه استقرار دولت رئیسی، اظهار کرد: از زمان استقرار دولت سیزدهم و از اول شهریورماه سال ۱۴۰۰ تا پایان تیرماه امسال، ۱۵۱ میلیون و ۴۹۶ هزار تن کالا به ارزش ۱۰۱ میلیارد و ۸۲۰ میلیون دلار بین ایران و سایر کشورهای جهان تبادل شد که ازلحاظ وزنی با رشد ۴درصدی و ازلحاظ ارزش با رشد ۳۱ درصدی نسبت به مدت مشابه همراه بوده است.
در مدت ۱۱ ماهه استقرار دولت رئیسی و نسبت به مدت مشابه در دولت قبل، پنج میلیون و ۷۵۲ هزار تن کالا و ۲۳ میلیارد و ۸۶۰ میلیون دلار تجارت بیشتر بین ایران و سایر کشورها رقم خورده است.
همچنین حدود ۱۱۳ میلیون تن کالا به ارزش ۴۸ میلیارد و ۱۹۸ میلیون دلار سهم صادرات غیرنفتی ایران در ۱۱ ماه فعالیت دولت سیزدهم از کل تجارت غیرنفتی بود که با ۱۰ میلیارد و ۱۱۱ میلیون دلار صادرات بیشتر نسبت به مدت مشابه، ۲۷ درصد در ارزش رشد داشته است.
علاوه بر صادرات؛ در حوزه واردات هم طی ۱۱ ماه گذشته با توجه به سیاست تأمین نیازهای ضروری کشور و واردات کالاهای ضروری ازجمله واکسن‌های کرونا، کالاهای اساسی، نهاده‌های تولید، مواد اولیه و ماشین‌آلات تولید و باوجود بحران‌های بین‌المللی ۳۸ میلیون و ۵۳۹ هزار تن کالا به ارزش ۵۳ میلیارد و ۶۲۲ میلیون دلار، از ابتدای شهریور ۱۴۰۰ تا پایان تیر۱۴۰۱ وارد کشور شد که ۱۳ میلیارد و ۷۴۹ میلیون دلار بیشتر از مدت مشابه بوده که این میزان ۱۸ درصد در وزن و ۳۴ درصد در ارزش با رشد همراه بوده است. در رابطه با میزان ترانزیت کالاهای خارجی در دولت رئیسی هم باید گفت از زمان استقرار دولت سیزدهم در ۱۱ ماه اخیر، ۱۲ میلیون و ۸۷۵ هزار تن کالای خارجی از مسیر جمهوری اسلامی ایران عبور کرده که نسبت به مدت مشابه ۵۸ درصد افزایش داشته است.
همچنین آمارها گویای تجارت ۱/۴ میلیارد دلاری ایران و هند در نیمه نخست سال جاری میلادی در حالی رقم خورده که این رقم در نیمه نخست سال گذشته کمتر از ۹۰۰ میلیون دلار بوده است.
تجارت ایران و هند، در حال رکوردزنی است و قرار است دو کشور برای تحقق تجارت ۳۰ میلیارد دلاری برنامه‌ریزی کنند. در دولت سیزدهم و به اذعان وزارت بازرگانی و صنعت هند، تجارت بین دو کشور آسیایی ۵۴ درصد افزایش‌یافته و در این مدت میوه و فراورده‌های نفتی بیشترین سهم کالاهای صادراتی ایران به هند بوده است.
از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم، تغییر رویه تجارت در دستور کار قرار گرفت و سازمان توسعه تجارت مکلف شد شرایط و زیرساخت‌های لازم برای توسعه صادرات به کشورهای همسایه و دوست به‌خصوص هند را برای تجار و فعالان اقتصادی فراهم کند.
رشد ۵۴ درصدی تجارت ایران و هند در نیمه نخست سال جاری میلادی در حالی است که طی ۱۲ ماهه سال پیش تجارت دو کشور تنها ۱۰ درصد رشد کرده بود و از یک میلیارد و ۵۳۸ میلیون دلار در سال ۲۰۲۰ به یک میلیارد و ۶۹۳ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ رسیده بود.
لازم به یادآوری است؛ دولت رئیسی در حالی کشور را تحویل گرفت که تراز بازرگانی کشور در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۱ بیش از ۹۰ درصد کاهش‌یافته و از ۳۰/۹ میلیارد دلار به فقط ۳/۲ میلیارد دلار رسیده بود، همچنین صادرات کالای کشور در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۱ نصف شـده و از ۹۸ میلیارد دلار به ۴۹/۸ میلیارد دلار رسیده بود.
شکستن رکورد ساخت نیروگاه در یک سال
یکی دیگر از مشکلاتی که روحانی علتش را تحریم‌ها می‌دانست، نساختن نیروگاه بود. براساس بند «ت» قانون برنامه ششم، دولت مکلف بود طی پنج سال اقدام به ساخت ۱۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاه کند که این امر هم محقق نشد و این در صورتی بود که دولت رئیسی رکورد ساخت نیروگاه در یک سال را در کشور شکست. بر اساس آمار، بیشترین آمار مرتبط با افزایش ظرفیت نیروگاهی طی یک سال مرتبط با سال ۸۹ با توسعه ۴ هزار و ۹۳۵ مگاوات است؛ اما در سال نخست دولت سیزدهم رشد ۶ هزار مگاواتی واحدهای نیروگاهی سبب شد تا این رکورد با ارتقای ۲۲ درصدی به ثبت برسد، همچنین ما در دولت سیزدهم شاهد صادرات هزارو۵۰۰ مگاوات برق در سال ۱۴۰۰ به ارزش ۶۰۰ میلیون دلار هستیم.
تحقق رؤیای ۲۲ ساله راه‌اندازی بزرگ‌ترین کریدور جهان
یکی از اولویت‌های سیاست خارجی ایران در دوره رئیسی، نقش‌آفرینی مؤثر در افزایش همگرایی منطقه‌ای از طریق گسترش تجارت از مسیر ایران به‌عنوان یک مسیر امن، کم‌هزینه و سریع است.
از ابتدای دولت سیزدهم، سفر هیئت‌های سیاسی و اقتصادی ایران به کشورهای منطقه و برعکس، به امضای توافق‌نامه‌های اقتصادی برای احیای راه‌های ارتباطی منجر شده است. در آخرین توافق ازاین‌دست، احیای دو محور بین ایران و ترکمنستان در دستور کار قرار گرفت. این محورها نقش مهمی در انتقال بار از روسیه و کشورهای آسیای میانه، از سمت ایران به اروپا و هند دارند.
راه‌اندازی کریدور شمال- جنوب با ورود قطار روسیه- هند از مرز سرخس به ایران و انتقال بار به بندر شهید رجایی و سپس به هند یکی از بزرگ‌ترین کریدورهای جهان محسوب می‌شود که از آن با عنوان تحقق یک رؤیای ۲۲ ساله یاد می‌کنند که در ۲۱ تیر ۱۴۰۱، محقق شد.
فعال‌سازی کریدور شمال- جنوب با مشارکت ایران، روسیه، هند و عمان؛ ایجاد یک شبکه چندمنظوره ترانزیتی به طول ۷هزارو۲۰۰ کیلومتر؛ کاهش ۳۰ درصدی و کاهش ۴۰ روز زمان حمل‌ونقل بین هند و روسیه؛ کاهش زمان جابه‌جایی کالا از مسیر شرق آسیا به اروپا از ۴۵ به ۱۷ روز؛ پیش‌بینی ترانزیت ۸ میلیون تن کالا در کریدور روسیه و هند؛ راه‌اندازی کریدور ریلی شرق دریای خزر به ترکیه و اروپا از خاک ایران؛ راه‌اندازی خط دریایی- ریلی نینگشیا به ایران و قزاقستان؛ راه‌اندازی مسیر ریلی اروپا به ترکیه، ایران، جنوب آسیا، جنوب چین و جنوب شرقی آسیا؛ ایجاد مسیر ریلی از اروپا به ترکیه، ایران و آسیای مرکزی و چین و جنوب شرقی آسیا؛ ایجاد مسیر ریلی از اروپا به ترکیه، ایران و آسیای مرکزی و چین و ایجاد مسیر ریلی از شمال اروپا به روسیه، آسیای مرکزی و خلیج‌فارس؛ از جمله اقداماتی است که به منظور احیای راه‌های ارتباطی و گسترش روابط اقتصادی انجام شده و یا در حال انجام است.
در حوزه بنادر نیز دولت سیزدهم به بندرهای شمال کشور اجازه افزایش جذب بار را داده، به‌طوری‌که بنادر آستارا، انزلی و کاسپین از حالت تک منظوره به چندمنظوره تبدیل شدند و همین سبب شد بنادری که پیش‌ازاین فقط اقدام به بارگیری یا تخلیه کالاهایی همچون آهن‌آلات و چوب می‌کردند، امروز اقدام به پذیرش انواع کانتینر، کانتینرهای یخچالی، کشتی‌های رو-رو، بار فله و انواع کالاها کنند.
خبرنگار: فرزانه زراعتی
انتهای پیام/
نظر شما