این پایان ماجرا نبود؛ در سال ۱۴۰۰ دولت آذربایجان اعلام کرد میخواهد از طریق خاک ایران دست به ساخت کریدوری بزند که زنگه زور را از آذربایجان به نخجوان متصل کند. مقامهای ایرانی هم دست به کار شدند و تفاهمنامه ساخت این بزرگراه را با طرف آذری به امضا رساندند.
اما پیشنهادی که الهام علیاف پس از آتشبس ۲۰۲۰ با ارتش ارمنستان با آذربایجان مطرح کرد این بود کریدور زنگهزور بین ایران، آذربایجان و ارمنستان به یک نقطه مشترک میرسد و لازم است یک پل روی رودخانه ارس ساخته شود (به طول ۵۵ کیلومتر)، وارد خاک ایران شود و پس از نخجوان به ترکیه برود و این مسیر ادامه داشته باشد.
توحید محمدزاده، کارشناس مسائل اوراسیا در گفتوگو با قدس میگوید: موضوع ساخت این کریدور دقیقاً به پس از آتشبس ارمنستان-آذربایجان بعد از درگیریهای ۲۰۲۰ برمیگردد. او میگوید: ابتدا ارمنیها با تأسیس این خط ترانزیتی موافق بودند اما بعدها به این نتیجه رسیدند که این کریدور ناقض حاکمیت ملی ارمنستان و زمینهساز تجزیه کشورشان است، پس کمر به مخالفت با احداث آن بستند.
محمدزاده معتقد است: با ساخت این کریدور اقتصادی علاوه بر اتصال خط آهن ترکیه، آذربایجان، روسیه و ایران به یکدیگر، خطوط انتقال انرژی و خطوط مخابراتی بین این سرزمینها نیز می توانند توسعه پیدا کنند.اما قضیه مزیتهای این کریدور به همین جا ختم نمیشود. اصلیترین مزیت این بزرگراه اتصال آسیا به اروپا با ظرفیت گسترده ترانزیتی و حملونقل بین کشوری است.
توحید محمدزاده تصریح میکند: با توجه به تمایل دولت به افزایش ارتباطات با کشورهای همسایه، این مسیر میتواند حوزه اقدامهای تهران را در بحثهای اقتصادی، حملونقل و انتقال انرژی گسترش دهد و نفع مستقیمی که این کریدور برای آذربایجان دارد علاوه بر گسترش همکاریهای چندجانبه برای بحث حمل و نقل ریلی، شامل تأمین برق جمهوری خودمختار نخجوان نیز میشود. این کریدور اگرچه برای طرفهای آذری و ارمنی منافع اقتصادی فراوانی دارد اما ایروان به دلیل روابط خصمانهای که با دولت باکو دارد تا به اینجا با این موضوع مخالف است و دلیلش این است که ارمنستان معتقد است با کشیده شدن این کریدور، تسلط آذربایجانیها و روسها بر منطقه افزایش پیدا خواهد کرد.
توحید محمدزاده به خبرنگار ما میگوید: این مسیر برای انتقال انرژی ترکیه نیز فرصتآفرین است اما با توجه به عضویت ترکیه در ناتو و ملاحظات سیاسی امنیتی کشور نسبت به تبعات نزدیک شدن روسیه به مرزهای کشورمان باید اقدامهای پیشگیرانهای انجام شود.
البته باید در نظر بگیریم که به تازگی روابط راهبردی برقرار شده بین ایران و روسیه اعم از فروش صنایع دفاعی به روسیه، انتقال مواد غذایی و تلاش برای تعامل انرژی در بحث سوآپ گازی و... به نفع ایران و روسیه خواهد بود اما اگر ایران بتواند به عنوان یک کشور فعال و همسایهای فعال در این کریدور حضور داشته باشد میتوانیم آثار امنیتی را هم خنثی کنیم و آن را به نفع خودمان تمام کنیم.
محمدزاده در مورد لایههای امنیتی حضور ترکیه به عنوان عضو ناتو در کریدور زنگهزور میافزاید: این کریدور حضور ناتو را در نزدیکی مرزهای کشورمان افزایش خواهد داد، باید به این موضوع هم توجه کنیم که تنها مرز مشترک و نزدیکی ما با ترکیه این کریدور نیست و در طول سالیان گذشته تهدیدی از طرف آنکارا به ما وارد نشده است اما همان طور که در مورد روسیه عرض شد همکاری و حضور فعالانه و گسترده ما در این کریدور خنثیکننده حضور روسیه است همچنین خنثیکننده حضور ترکیه و ناتو خواهد بود.
بدین ترتیب میتوان گفت حضور فعالانه اقتصادی کشورمان در این مسیر موجب خنثی شدن تهدیدهای امنیتی خواهد بود. از آن گذشته تجارت و افزایش آن بین کشورهای همسایه حسننیت را در تعاملات افزایش میدهد و موجب بالا رفتن صلح و ثبات در منطقه خواهد بود.
خبرنگار: حسین محمدی اصل
نظر شما