آستان قدس رضوی به برکت نام مطهر حضرت رضا(ع) و ارادت قلبی هزاران هزار انسان عاشق به ایشان، به بزرگ‌ترین نهاد موقوفاتی جهان تبدیل شده و عواید این موقوفه طبق نیت واقفان در زمینه‌های مختلف با محوریت خدمت به زائران امام هشتم(ع) هزینه می‌شود.
وقف برای برپایی مجالس و محافل عزاداری ایام محرم و صفر از جمله نیات واقفان آستان قدس رضوی است و یکی از قدیمی‌ترین آن‌ها، موقوفه زنده‌یاد مهدی قلی‌خان قرایی است.

وقف ۱۵۵ ساله
موقوفه مرحوم «مهدی قلی‌خان قرایی» از جمله موقوفه‌های قدیمی عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) در حرم مطهر رضوی است که با گذشت ۱۵۵سال از وقف آن، هر ساله طبق نیت واقفش توسط آستان قدس رضوی به اجرا درآمده است.
مرحوم مهدی قلی‌خان قرایی، ششدانگ کل مزرعه محمدآباد واقع در شهرستان تربت حیدریه به انضمام یک باب آسیاب دوتنوره را در سال ۱۲۸۹ قمری بر بارگاه ملکوتی حضرت ثامن‌الحجج(ع) وقف کرده است. عواید و درآمد این موقوفه طبق نیات این بزرگمرد در وقف‌نامه هزینه می‌شود که در این بین مهم‌ترین آن به برگزاری هر ساله مجلس تعزیه‌داری خامس آل‌عبا، گلگون کفن صحرای کربلا حضرت سیدالشهدا(ع) به مدت ۱۰ شب در یکی از ماه‌های محرم و صفر در اماکن متبرکه رضوی همراه با پذیرایی با شکوه خاصی از حاضران در این مجالس عزا اختصاص دارد.

اسنادی از سابقه اجرای دقیق نیت وقف
آستان قدس رضوی نیز همواره از عواید موقوفات و همچنین نذورات برای تعمیق و گسترش ارزش‌های اسلامی، معارف اهل بیت(ع) و تعظیم شعائر اسلامی به خصوص بزرگداشت مجالس تعزیه حضرت اباعبدالله الحسین(ع) بهره گرفته و در راستای حفظ، احیا و به کارگیری دقیق درآمد موقوفات براساس نیات واقفان و رعایت حقوق شرعی و جلوگیری از هر گونه دخل و تصرف، همه توان خود را به کار گرفته است.
درباره موقوفه قرایی نیز همین اصل رعایت شده و مرور اسناد تاریخی نیز نشان می‌دهد سال‌هاست عواید این وقف در همان راستایی که واقف مد نظر داشته هزینه شده است. نمونه‌اش دو سند تاریخی در آرشیو مدیریت امور اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی است که مربوط به سال‌های ۱۳۰۷ و ۱۳۲۳ هجری قمری است؛ اسنادی که نشان می‌دهد بخشی از عواید موقوفه قرایی برای برپایی مجالس روضه‌خوانی صرف شده است.

محفل عزاداری در صحن امام حسن مجتبی(ع)
اجرای نیت آن واقف همچنان ادامه دارد و طی سال‌های اخیر نیز با عواید حاصل از موقوفه، در محرم و صفر هر سال، ۱۰ شب عزاداری در حرم مطهر امام رضا(ع) برپا می‌شود. امسال نیز از ۱۵ شهریور مصادف با نهم ماه صفر، مجلس عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) به منظور اجرای نیات موقوفه مرحوم مهدی ‌قلی‌خان قرایی در صحن امام حسن مجتبی(ع) بارگاه ملکوتی رضوی به مدت ۱۰ شب برگزار شد و هر شب ۶۵۰ زائر در این مجلس شرکت کردند و اطعام ‌شدند.

از قرائت زیارت عاشورا تا سینه‌زنی
در یکی از شب‌های برگزاری اجرای این موقوفه عزاداری با زائرانی که سعادت حضور در این مراسم نصیبشان شده است، همراه می‌شوم. مراسم پس از اقامه نماز مغرب و عشا با قرائت زیارت پرفیض عاشورا در صحن امام حسن مجتبی(ع) آغاز می‌شود و دل‌های تمامی عاشقان با ضریح ۶گوشه حرم مطهر امام حسین(ع) در کربلا پیوند می‌خورد. این مراسم عزاداری با سخنرانی خطیب حرم مطهر رضوی و مرثیه‌سرایی مداح اهل بیت(ع) دنبال می‌شود و زائران سیاهپوش در سوگ فرارسیدن اربعین و وقایع دشت کربلا اقامه عزا کرده و اشک می‌ریزند. پیر و جوان هم ندارند؛ همگی آن‌ها دلسوخته لشکر حسین(ع) هستند که با لبی تشنه به میدان نبرد یزیدیان رفتند و از خون پاکشان دشت کربلا رنگین شد.

حس و حال متفاوت زائران
آقای فرجی از جمله این زائران سوگوار است که همراه با تنی چند از اعضای هیئت عزاداری محله‌شان از کرمان میهمان این مجلس شده است. او می‌گوید: در مجالس عزاداری ماه‌های محرم و صفر همیشه حضور فعال دارم اما امشب حس و حالم متفاوت است. فکرش را نمی‌کردم که روزی سعادت زیارت امام رضا(ع)، شرکت در مجلس عزاداری سیدالشهدا(ع) و نشستن بر سر سفره اکرام رضوی به صورت همزمان نصیبم شود، به خصوص که شنیدم این مجلس با عواید یک موقوفه و نیت یک واقف برپا می‌شود. در ادامه با جوانی سر صحبت را باز می‌کنم که از شمال کشور به مشهد مشرف شده است. از او درباره اهمیت برگزاری این آیین وقف‌نامه‌ می‌پرسم و او پاسخ می‌دهد: ما واقفان بزرگ بسیاری در کشورمان داشته و داریم که همچنان مردم از موقوفاتشان بهره‌مند هستند، بعضی از آن‌ها بیمارستان و مدرسه ساختند و برخی هم چنین مجالس عزاداری را برپا کردند، شکی نیست ثواب این اعمال خیر به روحشان هم خواهد رسید.

خبرنگار: آرزو مستأجر حقیقی