در این معادله، اصلی‌ترین متهم بازیگری جز آمریکا نیست. کشوری که قصد دارد حتی به متحدان اروپایی درخصوص عدم همراهی مطلق با استراتژی «استمرار جنگ اوکراین» هشدار دهد. چندین نشت‌ عمده‌ و ناگهانی در خطوط لوله گاز نورد استریم که گاز روسیه را از طریق دریای بالتیک به اروپا می‌رساند، گمانه‌زنی‌های متفاوتی را در مورد چرایی این حادثه و احتمال عمدی بودن آن، رقم زده است. هرچند پاسخ روشنی در مورد گروه‌ها یا دولت‌هایی که در شرایط فعلی از این وضعیت متنفع خواهند شد، وجود ندارد اما درباره این موضوع چه می‌دانیم و چه نمی‌دانیم؟ تاکنون دولت‌ها از متهم کردن مستقیم دولت دیگر طفره رفته‌اند، هرچند به طور تلویحی پیکان اتهام را به سمت کشوری خاص نشانه‌ رفته‌اند. بیانیه برخی کشورها در مقایسه با کشورهایی که مستقیما درگیر این «حادثه» شده‌اند نیز دست‌کم در لحن متفاوت بوده است.

روایتی واقع‌بینانه از ماجرا
مسکو که از این طریق تجارت «نصفه‌نیمه» انرژی با اتحادیه اروپا را ادامه می‌دهد در تازه‌ترین واکنش، این حادثه را «خرابکاری» در خط انتقال گاز روسیه به اروپا توصیف، آن‌ را «تروریسم دولتی» خوانده و خواستار تحقیقات جدی بین‌المللی در این باره شده است. اتحادیه اروپا هم همداستان با روسیه گفته که بر این اعتقاد است که خرابکاری دلیل این حادثه بوده هر چند از متهم کردن کشوری خاص حذر کرده است.
با این حال مشخص است که اصلی‌ترین متهم ماجرا در آن سوی آتلانتیک می‌باشد: ایالات متحده آمریکا! سوئد و دانمارک گزارش رسمی ‌خود را در مورد ۴ نشتی خط لوله نورداستریم تقدیم شورای امنیت سازمان ملل کردند.
در این گزارش علت حادثه «انفجارصدها کیلو تی‌ان‌تی در زیر دریا» اعلام شده است. انفجارهایی که ۲.۳ و ۲.۱ در مقیاس ریشتر قدرت داشته‌اند. نکته جالب توجه این‌که مقامات آمریکایی در قبال ابهامات و فرضیاتی که لحظه به لحظه بیشتر نقش آنها را در این حادثه مشخص می‌سازد، سکوت کرده‌اند. واقعیت امر این است که واشنگتن به لحاظ اقتصادی از این حادثه متنفع می‌شود و می‌تواند میزان فروش گاز مایع (LNG) به اروپا را افزایش دهد. سرگئی ناریشکین، رئیس آژانس اطلاعاتی روسیه در این‌باره گفت که غرب «هر کاری از دستش برمی‌آید» انجام می‌دهد تا هویت عاملان را بپوشاند. به عبارت بهتر، مقامات آمریکایی در این معادله اروپا را نیز قربانی خود کرده‌اند. چنین خسارتی به‌معنای این است که مسکو یکی از اهرم‌های فشار بر اروپا را بدین‌ترتیب از دست می‌دهد.
اروپا درحالی برای یافتن منابع گازی به‌جز روسیه در آستانه فصل سرما تلاش می‌کند که روسیه برای تحمیل شرایط خود برای انتقال گاز از این محور در شرایط بحرانی‌تر می‌توانست حساب باز کند اما نکته مهم‌تر به سخت‌تر شدن وضعیت اتحادیه اروپا در آستانه فصل سرما بازمی‌گردد. دولت اوکراین نیز مدت‌هاست از اروپا خواسته تا خرید انرژی از روسیه را به‌طور کامل متوقف کند و حالا مختل شدن گازرسانی روسیه از طریق نورد استریم، این درخواست کی‌یف را به واقعیت نزدیک‌تر کرده است. با در نظر گرفتن تمامی این موارد و پیش‌فرض‌ها، شکی درخصوص نقش بارز ایالات متحده در بروز این عملیات خرابکارانه باقی نمی‌ماند.
اتاق فکر آمریکا در اسکاندیناوی
در این میان، نباید نقش اتاق فکر آمریکا در اسکاندیناوی را در شکل‌دهی و مدیرت این عملیات خرابکارانه نادیده انگاشت. طی سال‌های اخیر، مقامات آژانس امنیت ملی و سازمان سیا تمرکز امنیتی و جاسوسی زیادی در کشورهای سوئد، دانمارک، نروژ و فنلاند داشته و حتی اخیرا ماجرای جاسوسی مقامات امنیتی آمریکا از اسناد محرمانه نظامی دانمارک در رسانه‌های غربی به عنوان یک رسوایی بزرگ مورد توجه قرار گرفت. دولت‌های فعلی اسکاندیناوی و حوزه شمال اروپا(نوردیک) نسبت به نقش آمریکا در این عملیات خرابکارانه آگاه هستند اما از ابراز این مسأله به دلایل پیوندهای پشت پرده و آشکار امنیتی، اجتناب می‌کنند.
صرفا موسسات زلزله‌نگاری دانمارک و سوئد که قدرت ارتعاشات در کف دریای بالتیک را ثبت کرده‌اند، معتقدند کانون این ارتعاشات زیر بستر دریا جایی که زمین‌لرزه واقعی رخ می‌دهد، نبوده است. این حمله احتمالا از قبل برنامه‌ریزی شده و با استفاده از مین‌های زیر آب یا سایر مواد منفجره از راه دور منفجر شده است. این اقدام آمریکا، مصداق تروریسم گازی بوده و به مبارزه جهانی با انتشار گازهای مسموم لطمه وارد می‌سازد. «برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد» می‌گوید نشت گاز از خطوط لوله نورد استریم در بستر دریای بالتیک، احتمالا منجر به ثبت بزرگ‌ترین انتشار گاز متان خواهد شد.
نشت گاز متان از نورد استریم به این دلیل مهم است که این گاز تاثیر سوء بر آب و هوا دارد، آن هم در عصری که بشر سخت نیازمند مبارزه با تغییرات اقلیمی است. اخیرا توده عظیمی از گاز متان بسیار غلیظ، گازی گلخانه‌ای و بسیار قوی‌تر اما با عمری کوتاه‌تر از دی‌اکسید کربن در تصاویر ماهواره‌ای و توسط محققان رصدخانه بین‌المللی انتشار گاز متان(IMEO) رصد شده است.
براساس گزارش یورونیوز، مانفردی کالتاگیرونه، رئیس رصدخانه‌ای که انتشار گاز متان را بررسی می‌کند، به برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد می‌گوید: «این واقعا بد، مخرب و به احتمال زیاد بزرگ‌ترین نشت گاز متان است که تا به حال رصد می‌شود، آن هم درست در زمانی که کاهش انتشار این گاز بیش از پیش یک ضرورت است.»
مانفردی کالتاگیرونه اضافه می‌کند میزان کل نشت گاز متان از خطوط لوله گازپروم ممکن است از نشت ۱۰۰تُن گاز متان در ساعت در ماه دسامبر از میادین نفت و گاز دریایی در آب‌های خلیج مکزیک هم بالاتر رود. در حادثه نشت گاز در خلیج مکزیک که از فضا نیز قابل مشاهده بود در طول ۱۷ روز حدود ۴۰ هزار تن متان نشت کرد.

حسین یاری - گروه بین‌الملل

منبع: جام جم