به گزارش قدس آنلاین، جامعه روحانیون با فعالیت موثر خود نقش پررنگی در برنگاه‌های حساس تاریخ معاصر به خصوص تاریخ انقلاب اسلامی ایفا کردند. کم نبودند روحانیونی که با سلاح علم و دانش علیه ظلم و استبداد مبارزه می‌کردند و نقش چشمگیری در پیروزی انقلاب داشتند.
یکی از این روحانیون مبارز و موثر، دکتر محمد مفتح بود که پابه‌پای آیت‌الله بهشتی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و امام خمینی (ره) برای برپایی نظام جمهوری اسلامی تلاش بسیار کرد.
دوران تحصیل و اساتید
مفتح بعد از گذراندن دوران مقدماتی علوم عربی، فقه و منطق نزد پدر و دیگر اساتید همدان، برای ادامه تحصیلات حوزوی به قم مهاجرت کرد و نزد اساتید گرانقدر و بزرگی به درجه اجتهاد رسید.
او دروس خارج اصول و فقه را نزد عالمان بزرگی همچون آیت‌الله بروجردی، امام خمینی(ره)، آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی و آیت‌الله مرعشی نجفی گذراند و عرفان، فلسفه و حکمت را نیز نزد علامه طباطبایی و سید ابوالحسن رفیعی قزوینی فراگرفت. اساتیدی بزرگ و فرزانه که هرکدام ستاره‌ای در جهان اسلام به شمار می‌روند و می‌توان گفت از مهمترین اقدامات آن‌ها در جهت اعتلای دین، تربیت شاگردانی همچون آیت‌الله مفتح است.
شهید مفتح از تحصیلات دانشگاهی نیز غافل نبود و همزمان با تحصیل در حوزه، توانست مدرک دکتری خود را در رشته الهیات و معارف اسلامی کسب کند.
فعالیت‌های فرهنگی و علمی شهید مفتح پیش از پیروزی انقلاب
از مهمترین دغدغه‌های شهید مفتح، تربیت نسل جوان بود. حساسیت او به موضوعات سیاسی و اجتماعی نیز موجب شد تا در سال ۱۳۳۴ همراه با آیت‌الله بهشتی، دبیرستان دین و دانش را تاسیس کند تا بستری مناسب برای آموزش و تربیت نسل آینده باشد.
ازدیگر دغدغه‌های آیت‌الله مفتح تشریح و تبیین صحیح دین برای جامعه بود؛ به همین خاطر در سال‌های ۱۳۳۸ و ۱۳۳۹ با کمک جمعی از نخبگان حوزوی و دانشگاهی اقدام به تاسیس «مجمع علمی اسلام‌شناسی» کرد تا در راستای تبیین و نشر معارف دین، متناسب با نیازهای جامعه فعالیت کند. این مجمع در ظرف مدت کوتاهی به نتیجه‌های بسیار چشمگیر و موفقیت آمیزی رسید و ۱۳ عنوان کتاب که اغلب به قلم شهید مفتح بودند، چاپ و منتشر کرد. در این کتاب‌ها اغلب تلاش شده بود تا معارف اسلامی با زبانی آشنا و متناسب با نیازهای نسل جدید تبیین و تشریح شوند. نشر گسترده کتاب‌ها و تاثیر چشمگیری که در جامعه داشت موجب شد تا شهید مفتح از سوی ساواک تحت فشار و تهدید قرار بگیرد و در نهایت مجمع از سوی نیروهای رژیم تعطیل شود.
از دیگر اقدامات مهم و ماندگار آیت‌الله مفتح، اصلاح شیوه تدریس و برنامه‌های حوزه علمیه بود. طرح‌هایی که به کمک آیت‌الله بهشتی، قدوسی و سعیدی به تاسیس نسل جدید مدارس در حوزه منجر شد. مفتح معتقد بود که اگرچه در ظاهر حوزه و دانشگاه مسیر و اهدافی متفاوت دارند، اما می‌توان بین این دو با احترام و نگرشی توامان ارتباط ایجاد کرد تا به جای نفرت پراکنی و بدبینی، به عنوان دو نظام آموزشی به تکمیل و تقویت یکدیگر بپردازند. مفتح لازمه وحدت بین حوزه و دانشگاه را تعامل علمی و آموزشی و همفکری در مباحث فکری و فرهنگی می‌دانست.
گسترش فعالیت‌های مفتح در مدارس و جلسات، رژیم پهلوی را به واهمه انداخت تا سرانجام او را از آموزش و پرورش اخراج و در سال ۱۳۴۷ به جنوب کشور تبعید کردند. با این حال ایشان حتی در دوران تبعید نیز با سفر به مناطق مختلف و گفت‌وگو با مردم، دست از روشنگری و تبیین معارف دین نکشید.
بازگشت به تهران، شروع مرحله‌ای تازه از مبارزات فرهنگی و سیاسی
بعد از پایان دوران تبعید، ایشان به اجبار در تهران ساکن شدند اما این کوچ اجباری را برای فعالیت‌های موثر و عمیق‌تر مغتنم شمردند. ایشان مسجد الجواد تهران را به عنوان مرکز فعالیت‌های خود برگزیدند و در کلاس‌های درسی، مباحث دینی را با زبانی شیوا و نو بیان کردند که مورد استقبال جوانان قرار گرفت.
مقام معظم رهبری یکی از خصوصیات ویژه ایشان را «قدرت ارتباط گیری با نسل جوان» معرفی کردند؛ نسل جوان همواره به دنبال شخصیتی می‌گردد که با زبان نو و متناسب با نیازهای زمانه معارف و حقایق دینی را بیان کند و شهید مفتح از این منظر مرجع و الگویی تکرار نشدنی بود.
بعد از تعطیلی مسجد الجواد، مفتح فعالیت‌های خود را در مسجد جاوید از سر گرفت و کلاس‌های عقاید، تاریخ، جامعه شناسی، اقتصاد، فلسفه و ... را برگزار کرد و از سخنرانان مطرح نیز دعوت به عمل آورد. سخنرانی‌های روشنگرانه و ارتباط تناتنگ مفتح و رهبر معظم انقلاب با جوانان در آن دوران، سرانجام به دستگیری و زندانی شدن این دو شخصیت در سوم آذرماه سال ۱۳۵۳ منجر شد.
نماز پرشور عید فطر
شهید مفتح بعد از آزادی به عنوان امام جماعت مسجد قبا فعالیت کرد و در ایامی خاص مانند رمضان، محرم و صفر برنامه‌های ویژه‌ای ترتیب داد که با نزدیک شدن به ایام پیروزی انقلاب، رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفته بودند. از مهمترین اقدامات او، برگزاری نماز باشکوه عید فطر در تاریخ ۱۳ شهریور ۱۳۵۷ بود که به دنبال آن، تظاهراتی گسترده نیز برپا شد که در صف‌های چندکیلومتری، از صبح تا نیمه‌های شب ادامه داشت.
دوران خوش پیروزی انقلاب، کوتاه اما موثر
فعالیت‌های مستمر شهید مفتح و نیز ارتباط او با امام خمینی (ره) که فراتر از یک ارتباط استاد و شاگردی ساده بود، منجر شد تا از سوی امام به عضویت شورای انقلاب منصوب شود. همچنین به دلیل سابقه درخشان در مبارزه علیه استبداد، به عنوان دبیر جامعه روحانیون مبارز تهران نیز انتخاب شد. مفتح بعد از پیروزی انقلاب به عنوان هیات علمی دانشگاه تهران و سرپرست دانشکده الهیات، در سنگر علم و دانش نیز به فعالیت پرداخت.
شهادت
منافقین و کوردلان که بعد از پیروزی انقلاب، فعالیت علمی و اثرگذار جامعه روحانیون و دیگر شخصیت‌های انقلابی را تاب نمی‌آوردند، به ترور و حذف ناجوانمردانه این شخصیت‌ها روی آوردند. شهید مفتح نیز کمتر از یکسال پس از پیروزی انقلاب، در ۲۷ اذرماه سال ۱۳۵۸، جلوی دانشکده الهیات توسط گروهک فرقان به شهادت رسید.
اما آنچه موجب ماندگاری نام این شهید در تاریخ انقلاب شد، تلاش او برای ایجاد وحدت میان حوزه و دانشگاه و ارتباط موثرش با نسل جوان بود. مساله‌ای که زنگ خطری بزرگ برای منافقین و مخالفین انقلاب به حساب می‌آمد .
خبرنگار: محدثه مودی
نظر شما