به گزارش قدس آنلاین، سالانه در جهان حدود ۴ میلیارد تن مواد غذایی تولید می‌شود که از این میزان حدود ۲ میلیارد تن به دلیل شرایط نامناسب کشت، برداشت، نگهداری و دیگر مسائل تبدیل به ضایعات و از دسترس خارج می‌شود. این آمار به معنای این است که حدود نیمی از محصولات کشت شده در جهان هرساله به دلایلی که گفته شد غیرقابل مصرف می‌شوند.
بر اساس اعلام فائو ارزش این میزان مواد غذایی ضایع شده، حدود یک تریلیون دلار برآورد می‌شود که سهم کشورهای در حال توسعه از این میزان ۳۱۰ میلیارد دلار است.
متاسفانه ایران هم در بحث ضایعات کشاورزی جزو کشورهای سرآمد محسوب می‌شود، به طوری که آمار گویای ضایعات ۲۰ تا ۳۰ درصدی و در برخی آمارها تا ۳۵ درصدی در بخش کشاورزی است.
این میزان حدود سه درصد از میزان ضایعات کشاورزی موجود در دنیا و حدود ۲۵ برابر ضایعات کشورهای توسعه یافته را شامل می‌شود که عدد بسیار بزرگی است، به‌خصوص که به گفته معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به صورت تقریبی ۳۸ درصد از جمعیت ایران در فقر به سر می‌برند و نیازمند کمک‌های معیشتی هستند.
طبق گزارشات منتشر شده حدود ۹.۳ میلیون خانوار فقیر شناسایی شده و این میزان فقیر در حالی در ایران زندگی می‌کنند که حجم دورریزهای بخش کشاورزی در کشور به قدری است که می‌تواند نیاز ۱۵ میلیون نفر را تامین کند!
سالانه ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن محصول کشاورزی دور ریخته می‌شود
امین محمودی، کارشناس اقتصادی در حوزه کشاورزی در این رابطه به خبرنگار ما گفت: آمارهای فائو نشان می‌دهد که ما ۲۵ برابر کشورهای توسعه یافته دنیا ضایعات کشاورزی داریم.
وی ادامه داد: تولید سالانه محصولات کشاورزی در سال بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون تن عنوان می‌شود که این محصولات در ۳۱ استان کشور تولید می‌شوند؛ اما بخش عظیمی از آن یعنی حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن دور ریخته می‌شوند.
این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه سیب درختی، گوجه، پیاز، هندوانه و سیب‌زمینی عمده محصولات کشاورزی هستند که دور ریخته می‌شوند، خاطرنشان کرد: همچنین بخش عظیمی از مرکبات تولید استان‌های شمالی هم دور ریخته می‌شوند.
محمودی ادامه داد: وقتی ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن از این محصولات دور ریخته می‌شوند به این معناست که از ۱۲۰ میلیون تن محصول تولید شده، حدود ۹۰ میلیون تن به مصرف ۸۵ میلیون جمعیت ایرانی می‌رسد که البته بخشی از این ۹۰ میلیون تن، صادر هم می‌شود.
وی ضمن بیان اینکه حجم صادرات محصولات کشاورزی ایران تا ماه پیش ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بود، خاطرنشان کرد: بنابراین مصرف سالانه ما در بحث تولیدات کشاورزی حدود ۷۵ میلیون تن محصول است و بین ۵ تا ۱۰ میلیون تن هم صادر می‌شود.
نبود صنایع تبدیلی مهم‌ترین علت بالا بودن ضایعات کشاورزی
این کارشناس اقتصاد کشاورزی یکی از دلایل اصلی این میزان تولید ضایعات کشاورزی را نبود صنایع تبدیلی در استان‌های تولیدکننده دانست و ابراز کرد: در حال حاضر استان‌هایی همچون خوزستان، فارس، کرمانشاه و کردستان و در شمال کشور هم استان‌هایی نظیر گیلان و مازندران بیشترین تولید محصولات کشاورزی را دارند؛ اما آن میزانی که باید ما صنایع تبدیلی در این استان‌ها مشاهده نمی‌کنیم.
محمودی تاکید کرد: این صنایع بایستی با کمک تعاون روستایی و در مراکز تولید محصولات کشاورزی احداث شوند؛ اما مشاهده می‌کنید که در این رابطه ضعف اساسی داریم.
وی اضافه کرد: هم‌اکنون همدان، کرمانشاه و خوزستان سهم زیادی از تولید گوجه فرنگی و سیر را به‌خود اختصاص داده‌اند؛ اما صنایع تبدیلی در آنان نیست و این بزرگترین ضعف است که سبب می‌شود از نعمت این محصولات بی‌بهره و نتوانیم اشتغالزایی کافی داشته باشیم و این درحالی است که بخش زیادی از جمعیت در این مناطق گرفتار بیکاری هستند!
این کارشناس اقتصادی در حوزه کشاورزی یادآور شد: در سالیان اخیر بارها شاهد دپوی میزان زیادی از سیب در آذربایجان‌های شرقی و غربی بودیم. این اتفاق به این علت است که نتوانستیم بازار صادراتی برای محصولات خود ایجاد کنیم.
در حالی ضایعات کشاورزی داریم که با بی‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کنیم!
محمودی تاکید کرد: ایران در حالی سالانه با ۲۰ تا ۳۰ میلیون تن ضایعات کشاورزی مواجه است که در منطقه خشکی قرار دارد و با بی‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
وی با اشاره اینکه ما باید برای هر کیلوگرم از محصولات خود برنامه داشته باشیم، از دیگر علل بالا بودن میزان ضایعات کشاورزی را عدم استفاده از بذرهای مرغوب دانست و بیان کرد: در چند سال اخیر همکاری‌هایی با سازمان جهانی ایکاردا برای این کار شده است؛ اما همچنان شاهدیم که عمده بذرهایی که در کشور ما تولید و مصرف می‌شوند از کشورهای دیگر وارد می‌شوند و باوجود اینکه سالانه بودجه زیادی را سازمان تحقیقات وزارت جهاد کشاورزی به‌خود اختصاص داده است، این سازمان هنوز نتوانسته بذرهای اصلاح شده مرغوبی را به کشاورزان معرفی کند تا اینگونه میزان تولید هم افزایش یابد.
این تحلیلگر اقتصادی با تاکید بر اینکه باید از بذرهایی برای تولید محصولات کشاورزی استفاده کنیم که بتواند میانگین و عملکرد تولید را افزایش دهد، گفت: چنانچه این اتفاق رخ دهد به‌طور مثال به جای برداشت دو تا چهار تن گندم در هر هکتار، ۶ تا هشت تن محصول برداشت خواهیم کرد.
محمودی با بیان اینکه افزایش عملکرد در هر هکتار اقتصادی‌تر از افزایش سطح زیر کشت است، خاطرنشان کرد: از طرف دیگر استفاده از نهاده‌های کشاورزی مثل سم و کود بهتر می‌تواند تولیدات ما را افزایش دهد؛ اما این در حالی است که بسیاری از نهاده‌های موجود در بازار قاچاقی و تقلبی هستند و کشاورزان هم به دلیل درآمد پایین مجبور به تهیه این نهاده‌ها هستند که در مقابل همین عامل به افزایش ضایعات کمک می‌کند.
وی تاکید کرد: زمانی که ضایعات در تولیدات‌مان کاهش یابد، تولید و عرضه محصولات در بازار بیشتر می‌شود؛ اینگونه هم قیمت محصولات کشاورزی کاهش می‌یابد و هم کشاورز از تولید خود بهره می‌برد.
این کارشناس کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود به اقدامات مثبتی که طی یک سال اخیر در حوزه کشاورزی صورت گرفته اشاره و اجرایی شدن طرح اصلاح الگوی کشت پس از چند دهه را یکی از اقدامات مثبت خواند و گفت: با تحقق این طرح نهادهای دولتی متوجه خواهند شد که چه میزان محصول کشاورزی تولید می‌شود و چه میزان مصرف می‌کنیم؛ آن‌گاه برای بازارهای صادراتی برنامه‌ریزی و بازارسازی می‌کنند.
محمودی احداث پنج شهر نمونه کشاورزی در کشور را گام مثبتی دیگری در حوزه کشاورزی خواند و ابراز کرد: به نظر می‌رسد با این طرح‌ها به سمت گسترش صنایع تبدیلی خواهیم رفت که نتیجه آن افزایش ارزآوری، اشتغالزایی و توسعه محصولات کشاورزی است.
خبرنگار: فرزانه زراعتی
نظر شما