همزمان با مذاکرات امان؛ عمان، دیگر کشور عربی نیز این روزها میزبان هیئتی از دولت نجات ملی یمن نزدیک به جنبش انصارالله و شورای ریاستی مورد حمایت متجاوزان سعودی است. هانس گروندبرگ، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن روز گذشته در سخنانی هر چند روند گفت‌وگوها در مسقط را «مثبت و سازنده‌» خواند اما هشدار داد فعالیت نظامی همراه با گفتارهای منفی و اقدامات سیاسی و اقتصادی تنش‌زا، وضعیتی را ایجاد کرده که می‌تواند به سوءبرداشت و آغاز دوباره خشونت منجر شود.

توافق نخستین برای آتش‌بس ۶ ماهه
سیدرضا میرابیان، سفیر پیشین کشورمان در کویت طی گفت‌وگو با قدس در مورد وضعیت موجود و علت ناکامی تلاش‌ها در پیشبرد آتش‌بسی پایدار در یمن می‌گوید: دلیل اصلی چالش و بن‌بست، مواضع یک‌جانبه سعودی است. وی در این باره توضیح داد: در نزدیک به یک سال گذشته، مذاکرات صلح با میانجی‌گری سازمان ملل و نقش‌آفرینی دولت‌های مختلف در جریان بوده اما آنچه سبب عقیم ماندن تلاش‌ها شده این بود که ریاض نقش تجاوزکاران خود را نپذیرفته و در نتیجه قبول نکرد باید هزینه تجاوز خود به یمن و خساراتی که ایجاد کرده را بپردازد. با وجود این، در دور اخیر گفت‌وگوها گویا توافقات نخستین بر سر آتش‌بس ۶ماهه بدست آمده است. میرابیان با بیان اینکه عربستان شروط انصارالله شامل پرداخت حقوق تمامی کارکنان نظامی و غیرنظامی یمن، برداشتن محدودیت پروازها از فرودگاه صنعا -که پیشتر فقط امکان سفر به اردن وجود داشت- و پایان محاصره بندر الحدیده را پذیرفته، تصریح کرد: مجموع تحولات از جمله حضور فرستاده سازمان ملل در صنعا، آمدن سفیر عربستان به یمن و اظهارات مقامات عمانی بیانگر آن است که ریاض شرط چهارم انصارالله یعنی پرداخت خسارات ناشی از جنگ به صنعا را نیز پذیرفته و باید در آینده نزدیک اگر اتفاق خاصی نیفتد منتظر اعلام آتش‌بس باشیم. این تحولات در حالی است که در چند روز اخیر اخباری از افزایش تنش‌های میدانی میان سعودی و انصارالله به گوش می‌رسد. با این حال به نظر می‌رسد فداکاری و جان‌فشانی طولانی‌مدت ملت مقاوم یمن با تحقق اهداف مدنظر صنعا در حال به بار نشستن است.
این کارشناس بین‌الملل درباره اینکه چه کسی از ادامه بحران در یمن سود می‌برد، افزود: سعودی و آمریکا ادعا دارند خواهان برقراری آتش‌بس طولانی هستند. اما چنین موضوعی به پیش‌نیازهایی وابسته است. پایان تخاصم، خروج کامل متجاوزان و در نهایت پرداخت خسارت به یمن خواسته‌های معقول صنعاست. اکنون متجاوزان سعودی و اماراتی با حمایت غرب در جنوب و غرب یمن حضور دارند و مسلماً عملکرد این کشورهاست که زمینه‌ساز شرایط موجود و ادامه آن است.

آتش‌بس به شرط تضمین
توحید محمدزاده، دیگر تحلیلگر مسائل یمن نیز حضور عمان به عنوان میانجی در این چالش را به فال نیک گرفته و در این باره می‌گوید: مسقط از مشارکت در ائتلاف متجاوز سعودی خودداری کرد و از سوی دیگر به دلیل هم‌مرز بودن با یمن از تحولات آن متأثر است. این عوامل بازیگری این کشور را برجسته کرده و انصارالله نیز با آن موافق است و به نظر روند خوبی در جریان است.
اما همان‌گونه که گفته شد وضعیت امروز یمن را می‌توانیم حالت نه صلح نه جنگ بنامیم. تجربه جهانی از جمله وضعیت موجود در مرز دو کره نشان داده چنین وضعیتی موجب طولانی شدن تخاصم شده و کانون بحرانی در آن جغرافیا ایجاد می‌کند. محمدزاده با اشاره به این مسئله، در پاسخ به این پرسش که چه کسانی از ایجاد کانون بحران در یمن سود می‌برند، افزود: چنین روندی در وهله نخست مطابق میل آمریکاست. واشنگتن یکی از مشوقان اصلی سعودی در آغاز حمله به همسایه جنوبی بود.
خواست ایالات متحده ناامن‌سازی منطقه با هدف حفظ حضور خودش است. هدف دیگر، مقابله با الگوگیری مردم یمن از انقلاب ایران بود. عربستان به‌ویژه نگران است نفوذ و تأثیرگذاری انقلاب ایران با به قدرت رسیدن انصارالله بیشتر و یمن به الگویی برای جوامع عرب تبدیل شود و مردم این کشورها اقدام به خیزش و قیام علیه حکومت‌های فاسد خود کنند. بر این اساس، ناامن‌سازی این جغرافیا از طریق فعال کردن القاعده و داعش همچنان مطرح است. اما در نهایت با ورود جدی‌تر مسقط به موضوع، پس از سفر آقای رئیسی به این کشور و همچنین دیدار امیرعبداللهیان، وزیر خارجه با مقامات عمانی نگاه مثبتی درباره پایان تخاصم وجود دارد. تلاش‌های ایران و انگیزه قوی عمان برای پایان دادن به جنگ، نشانه‌های مثبتی است. به نظر می‌رسد آتش‌بس شکل خواهد گرفت به شرط اینکه با تضمین‌های قوی باشد تا به سرنوشت توافقات پیشین دچار نشود.

خبرنگار: مهدی خالدی