هوا کاملاً بهاری است اکثر جوانان در گویش شاهرودی‌ها «یه لا پیرَن» با همان یک پیراهن ساده به تن دارند چون نشانی از سرمای روزهای قبل نیست و آفتاب وسط آسمان سلطه‌جویی می‌کند. در مسجد باز است گروهی از مردم درون هستند و بخشی دیگر بیرون؛ خادم از ساعت هشت صبح در را باز کرده اما گویا مردمی که به غبارروبی مسجد می‌آیند در چند گروه تقسیم شده‌اند چرا که عده‌ای از جوان‌ترها تازه از راه می‌رسند.

همه می‌آیند

تعداد زن‌ها بیشتر است، از کوچه کنار مسجد وارد می‌شوند و هیاهویی در آن یک گُله جا برپا کرده‌اند. به محضی که می‌رسند آماده کار می‌شوند. کسی وانتی را هدایت می‌کند و صدای گاز دادن و زوزه یاتاقان وانت قدیمی توجه همه را به خود جلب می‌کند.... بیا بیا … بیا… خب!

چهار قالیچه روی وانت است که شسته و تمیز شده است کسی که به او حاج احمد می‌گویند صدا می‌زند مَم رضا (در گویش شاهرودی همان محمد رضا) و یکباره ممرضایی که می‌خورد پسر بزرگ حاجی باشد با سبیل تنُک و مثل فرفره ظاهر می‌شود یک قالیچه را به کت و دیگری را به کول خود می‌اندازد حاج احمد با نگاهی مملو از فخر به فرزندش که این چنین دو قالیچه را با یک حرکت بلند می‌کند، با لبخندی می‌گوید: «همه اش را نگیر واستا بگم بیان کمک» البته بیشتر می‌خورد منظور حاجی این باشد که همه اش را خودت ببر!

داخل مسجد برعکس بیرون سکوت است چهار دسته مردم دیده می‌شوند گروهی مسئولیت گرد گیری را دارند قاب‌ها و طاقچه‌ها، محراب مسجد و محل چایخانه و کتابخانه و … را تمیز می‌کنند گروه دوم مسئول جارو کردن هر آنچه در کف قرار دارد هستند. گروه سوم پنجره‌ها را می‌شویند و تمیز می‌کنند و گروه چهارم هم مسئول رفت و روب و بیرون ریختن زیرزمین و انبار مسجد هستند تا تمیز شود و بار دیگر وسایل درون آن چیده شود.

هرکس گوشه کاری را می‌گیرد

در بخش خواهران هم تقریباً همین روال وجود دارد با این تفاوت که آنجا صدا به صدا نمی‌رسد چرا که همه بی وقفه با یکدیگر صحبت می‌کنند با چند لحظه دقت می‌توان دریافت که واقعاً همه خانم‌ها هماهنگ با هم صحبت می‌کنند و اینکه چطور مخاطب متوجه می‌شود که کدام جمله به او تعلق دارد از عجایب است و در ثانی اینکه چطور همزمان هم شنید و هم حرف زد خود ماجرای دیگری دارد!

یکی از اهالی محل  می‌گوید: غبارروبی مساجد بسیار تاکید شده است و لذا سال‌ها است که مردم محل گرد هم می‌آیند و معمولاً در آخرین جمعه‌ای که بعد از آن ماه رمضان می‌آید اینکار انجام می‌شود.

حاج محمد رضا رضوانی که از قدیمی‌های محل هم محسوب می‌شود بیان می‌کند: غبارروبی هم مانند هر کار دیگری اصول و شرایطی دارد و این‌طور نیست که گروهی بریزند و یکجا مسجد را تمیز کنند و بروند بلکه کارها در مسجد رسول الله (ص) تقسیم شده است. یکی مسئول قالی‌ها است و می‌داند که باید برخی قالی‌هایی که خیلی کثیف شده‌اند را به قالی شویی بدهد و بقیه را هم برخی خانم‌ها و یا آقایان می‌شویند.

وی با بیان اینکه برخی دیگر مسئول کارهای هماهنگی‌ها هستند مثلاً اگر رسالت دارند که انبار و زیر زمین مسجد نظافت شود، این افراد مسئولیت هماهنگی امور و اینکه چه کسانی بیایند چه لوازمی نیاز دارند و … را برعهده خواهند داشت، افزود: بدون این نظم و اصول واقعاً نمی‌توان کار را پیش برد.

اهمیت و تقدس مسجد در فرهنگ مردم

متأسفانه روحانی مسجد برای کاری به خارج از محدوده مسجد رفته و فرصت برای مصاحبه با وی نیست اما یک روحانی جوان به عنوان کسی که در همین محل زندگی می‌کند می‌تواند چند کلامی با ما به صحبت بنشیند. وی از تأکیدات بسیار در دین مبین اسلام پیرامون مسجد می‌گوید و می‌افزاید: معروف‌ترین و قدیمی‌ترین نقلی که از مساجد در فرهنگ همه ما ایرانی‌ها وجود دارد و از کودکی و دوران مدرسه به ما آن را می‌آموزند این است که مسجد خانه خدا است و این در واقع همان تقدس آنها را نشان می‌دهد که چه جایگاهی در فرهنگ و دین ما دارد.

حجت الاسلام سید علی میرسعیدی با بیان اینکه برنامه‌های معنوی در سراسر مساجد شهر و استان طی ایام ماه رمضان برپا خواهد بود و شاهد هستیم که استقبال پرشوری از برنامه‌های مساجد در این ماه خدا می‌شود، لذا شرایط مسجد هم باید آماده و مهیای این موضوع باشد، تاکید کرد: مردم خود جوش و بدون هیچ چشم داشت و یا نفع شخصی واقعاً خالصانه پای به میدان می‌گذارند و هر کس هر چه در توان دارد را می‌گذارد تا مساجد غبارروبی شوند.

وی با بیان اینکه به یاد داشته باشیم که مسجد حتی فراخوانی هم برای غبارروبی نداده و این حجم از آدم‌های شریف امروز به اینجا آمده‌اند، همچنین دومین نکته‌ای که باید به آن تاکید داشت این است که مردم شب عید خودشان صدها گرفتاری و کار و تمیزکاری و … دارند و امروز این گونه در مسجد حاضر می‌شوند، بیان کرد: همه اینها نشان می‌دهد که مردم ما چه علقه ای به مسجد به مثابه سنگر دین دارند و برای آن احساس مسئولیت می‌کنند.

جایگاه مقدس مسجد

این کارشناس مسائل دینی با بیان اینکه مردم ما در قبال مساجد به مثابه خانه‌های خدا، احساس مسئولیتی دارند که با هیچ حسی نمی‌توان آن را بیان کرد، گفت: بخشی از وجود مردم ما با مسجد عجین است مسجد از دیرباز نه تنها یک مکان برای اقامه نماز بلکه به واقع یک پایگاه اجتماعی بود و هم اکنون نیز این نقش حتی تقویت شده است امروز تمام مساجد ما یک صندوق قرض‌الحسنه، اشتغال زایی حتی آموزش مهارت افزایی برای ارتقای شانس جوانان جویای کار و ده‌ها اقدام دیگر را دارند لذا این کارکرد مسجد امروز حتی تقویت هم شده است و مردم نیز به همان نسبت در قبال مسجد احساس مسئولیت بیشتری می‌کنند.

میرسعیدی با دست افرادی را در مسجد نشان می‌دهد و بیان می‌کند: این فرد که پنجره پاک می‌کند از مدیران سابق شرکت نفت بوده که بازنشست شده است دیگری برادر شهید و دندان پزشک است اما دو ساعت دیروز و نیم ساعتی هم امروز به مسجد آمده و این در کنار کمک‌های مالی است که می‌کنند، برای مثال هزینه شستشوی نیمی از فرش‌های مسجد توسط دو الی سه نفر پرداخت شد دیگری دانشجوی آی تی دانشگاه تهران است آن هم در کارشناسی ارشد لذا هر کدام از این افراد در بیرون برای خودشان شخصیت و موقعیتی دارند اما اینجا همه با خضوع و خشوع به غبارروبی مساجد می‌پردازند.

وی افزود: کجا می‌توان چنین گردهمایی را از افراد مختلف، سلایق مختلف، دیدگاه‌های متعدد، سطح اجتماعی و اقتصادی متفاوت و.... را زیر یک سقف برای یک هدف یعنی خدمت رسانی به دین خدا، یافت که چنین اثرگذاری اجتماعی و چنین کنشگری را در درون خود داشته باشد و این یکی از برکات انقلاب اسلامی ایران و دین مبین اسلام است.

آمادگی برای مراسم معنوی ماه رمضان

یکی از افرادی که در این مراسم معنوی حضور پیدا کرده و از ابتدا با صدای خوشی اشعاری را در مدح نبی مکرم اسلام (ص) می‌خواند و مردم بین ابیات صلوات می‌فرستادند، می‌گوید: خادمی مسجد یک وظیفه است چرا که مسجد در تمام طول سال درهایش را خاضعانه روی ما باز کرده و ما را پناه داده و حالا نوبت ما است تا این خدمات بی بدیل را تلافی کنیم و چند ساعتی وقت بگذاریم که البته کوچک‌ترین و کمترین کارها است.

علی آقا رضایی با بیان اینکه مساجد در ماه رمضان کانون حضور خواهند بود در نتیجه نیاز است که غبار روبی نیز از آنها صورت گیرد همانطور که ما خانه‌هایمان را در عید نوروز غبار روبی می‌کنیم تا برای ورود مهمانان مهیا شود، مساجد هم نیاز است که برای مهمانی خدا، آماده باشند، ابراز می‌کند: ما کمترین کاری که می‌توانیم برای مسجد کنیم این است که گوشه‌ای از کار را بگیریم. حتی بچه‌ها هم هستند و بعضاً کارهایی مانند باز کردن گره تسبیح‌های در هم فرو رفته را به آنها می‌دهیم تا آموزش کار جمعی و عام المنفعه ببینند.

به واقع اینجا هر کس گوشه‌ای از کار را گرفته است دوباره نوای خواندن اشعار در مسجد طنین می‌اندازد این بار کلامی به زبان عربی درباره ماه رمضان است و آمدنش را نوید می‌دهد. خادمان می‌گویند که دعای افتتاح قرار است که چند روز دیگر در مسجد برگزار شود و این تقریباً آغازی برای یک ماه بندگی و طاعت در مساجد محسوب می‌شود. مساجدی که قرار است میزبان خیل عاشقان آل الله باشند.

آنطور که مسئولان می‌گویند بیش از ۵۰۰ مسجد برای حضور مردم در ماه رمضان آماده و مهیا می‌شود و مردم محل بدون چشم داشتی در مراسم معنوی غباروبی آن حضور پیدا می‌کنند. ۱۰۰ مسجد در دامغان، نزدیک به ۱۶۰ مسجد در شاهرود، بیش از ۸۰ مسجد در سمنان، ۱۰ مسجد در شهمیرزاد و.... تنها گوشه‌ای از تلاش‌های مردم برای آماده سازی مساجد، این خانه‌ها خدا، برای ماه مهمانی الهی و ضیافت الله هستند. مساجدی که با حضور مردم غبار از چهره می زدایند و برای بهار قلب‌ها آماده می‌شود.