یکی از راههایی که به ما کمک میکند تا رفتار و عملکرد خود را در زندگی تغییر دهیم، اصلاح کردن و تغییر دادن نگرشهایمان است. وقتی نگرش ما درست شود، اعمال ما هم سر و سامان میگیرد و صالح میشود. یکی از زیباترین آثار دیدار امام، ایجاد تغییر و اصلاح در نگرشهای زیارت کنندگان است. این مساله فقط مخصوص زمان حیات امام نیست، بلکه در زمان ما هم وجود دارد. یکی از راه های این تغییر نگرش از طریق دقت در محتوای زیارتنامه ها شکل می گیرد. درست است که موضوع زیارت یا دعا یعنی سخن گفتن با خداوند یا معصوم(ع) اما کارکرد پنهان این دعا و زیارت آموزش صحیح زندگی کردن است، به این معنا که ادعیه و زیارات بنای شان بر این است که انسان زائر را حرکت دهد و به آن مقصد عالی برساند. زیارتنامههایی که از جانب معصومان رسیده دو دستهاند، برخی مخصوص بعضی امامان هستند و بعضی مشترک بوده و میتوان با آنها هر امامی را زیارت نمود. با دقت در محتوای زیارتنامهها میتوان چند محور مشترک را در همه یا بیشتر آنها مشاهده نمود. یکی از این محورها تعلیم معارف دینی و الهی هستند. در زیارتنامه، خدا و صفات او به طور صحیح معرفی میشود و نیز مقام ولایت پیامبر و ائمه تبیین میگردد و این خود نوعی آموزش و تعلیم عقائد و معارف صحیح به شیعیان است. از همین روست که در این ادعیه ما امامان را به عنوان دعوت کنندگان به سوی خدا می خوانیم و می گویم : (السلام علی الدُعاة إلی الله)؛ سلام بر شما ای دعوت کنندگان به سوی خدا) ادامه با تاملی در متن زیارت نامههای ماثور به چند نمونه از این اصلاح نگرش که در ارتباط ما با خداوند است اشاره می کنیم.
خدای مهربان و نزدیک
اولین چیزی که در متن زیارتنامهها توجه ما را به خود جلب میکند، یک نگرش بسیار لطیف نسبت به خداوند و یک فضای ارتباطی بسیار صمیمانه و دلچسب با او است. در زیارت امام رضا (ع) این نوع نگرش نسبت به خدا به زیبایی ترسیم شدهاست: «یا معبود العابدین، یا جلیس الذاکرین، یا موجود من طلبه، یا محبوب من احبه» یعنی «ای معبود عبادت کنندگان و ای همنشین اهل ذکر و ای حاضر برای هر که او را جوید و ای محبوب هر که او را دوست بدارد.»
همچنین امام هادی (ع) در زیارت جامعه کبیره در چندین بحث اعتقادات زائر را تصحیح می کند؛ این تصحیح اعتقادات در زیارت جامعه کبیره اول نسبت به مسئله توحید است.
در این زیارت نامه مرتبا از خدا و توحید بحث می شود و اینکه نگرش اهل بیت(ع) نسبت به خدا چگونه است، در واقع یک خدای زیبا به مخاطب نشان داده و خدایی حکیم، قادر و عالم به او معرفی می شود، خدایی که در این زیارت از آن صحبت می شود، خدایی نیست که در زندگی انسان دخالت نداشته باشد بلکه خدایی است که لحظه به لحظه در زندگی بشر وجود دارد و در تمام حالات و لحظات زندگی اشخاص حضور این خدا مشهود است.
خدای قدرتمند
مفاهیم زیارتنامهها توجه ما را به قدرت و عظمت خداوند جلب میکند و به ما کمک میکند تا قدرت خدا را برتر از هر قدرت دیگری در این دنیا بدانیم و او را به عنوان حاکم بر همه اسباب مادی این دنیا باور کنیم. در زیارت امام رضا (ع) میخوانیم: «اسئلک بالقدره النافذه فی جمیع الاشیاء...انت الکاشف للضر بیدک» یعنی «از تو میخواهم به قدرت نافذت در همه چیزها ... تویی برطرف کننده سختی ها با قدرتت»
خدای پذیرنده
متون زیارت نامهها بارها و بارها آغوش باز خداوند برای بازگشت و اصلاح ما را یادآوری میکند و نگرشها و باورهای غلطی را که خداوند ما را طرد کرده و نخواهد پذیرفت، اصلاح میکند. در زیارت امین الله میخوانیم: «توبه من اناب الیک مقبوله ... و زلل من استقالک مقاله» یعنی «توبه آن کس که به درگاه تو بازگردد، پذیرفته است و لغزش کسی که از تو پوزش طلبد، بخشوده است»
خدای گشایشگر
متون زیارتنامهها به ما کمک میکند تا باور کنیم گشایش گر واقعی خدا است و تنها او است که میتواند گره از کارها باز کند. این نگرش باعث میشود که به خداوند اعتماد کنیم و فقط به او پناه ببریم و از او کمک بخواهیم. در زیارت امام رضا (ع) میخوانیم: «الهی حاجاتی مصروفة الیک و آمالی موقوفة لدیک...یا قدیرا لا توده المطالب، یا ملیا یلجا الیه کل راغب» یعنی «خدایا، حاجت های من به سوی تو بازگردد و آرزوهایم در پیشگاه تو باز ایستاده است. ای توانایی که زیادی خواستهها درماندهاش نکند و ای دارایی که هر مشتاقی به سمت او پناه آورد»
نظر شما