فاطمه علی آبادی: سالهاست که نوای او در موسم عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت حسین بن علی (ع) دل‌های داغدیده محبان اهل بیت (ع) را کربلایی می‌کند. وی اردبیل را شهری ولایی و حسینی می‌داند و به خادمی خود در آستان حضرت سید الشهدا (ع) مباهات دارد.
در منزل چهارم شرح شیدایی سراغ مردی رفته ایم که حنجره خود را از همان اوایل کودکی وقف ائمه اطهار (ع) گردیده و معتقد است که صدای خوب برایش موهبت الهی است تا بهانه‌ای برای عرض ارادت به پیشگاه ائمه اطهار در رأس آنها حضرت امام حسین (ع) باشد. به همین مناسبت فرصتی یافتیم تا به گفتگو با سید محمد عاملی بنشینیم. در ادامه متن این مصاحبه تقدیم مخاطبان می‌شود:
* در ابتدا خودتان را برای مخاطبان ما معرفی کنید.
سید محمد عاملی هستم متولد بیستم شهریور ماه ۱۳۴۲ در یک خانواده مذهبی در شهر اردبیل کوچه محمدیه به دنیا آمدم دارای مدرک تحصیلی لیسانس حقوق قضائی بوده و از سال ۱۳۷۰ رئیس روابط عمومی اداره کل راه و ترابری استان بودم که این مسئولیت بعد از ادغام وزارتین راه و مسکن و شهرسازی نیز ادامه داشته و در سال ۱۳۹۸ به افتخار بازنشستگی نائل آمدم.
*شروع مداحی و روضه خوانی شما از کجا و چه سالی بود؟ در واقع اولین مدح و روضه‌ای که برای اهل بیت علیهم السلام خوانده‌اید را به یاد دارید؟
من از کودکی عشق وافری به مداحی داشته ام و از آنجائیکه اجداد ما از روضه خوانهای شهر اردبیل بودند با علاقه بسیار زیادی به نوحه خوانی روی آوردم و از دوازده سالگی برای دسته طفلان که بچه‌های هم سن و سال خودم بودند نوحه خوانی را شروع کردم یادم هست اولین نوحه را که خواندم شعری از مرحوم استاد منزوی بود از زبان حضرت زینب (س) خطاب به سید الشهدا (ع) که چنین خوانده شد:
قتلگله عشقه سالدون قانی جانمازی قارداش
نه بابام قیلوب نه جدم سن قیلان نمازی قارداش
مداحی حرفه‌ای من از سال ۱۳۶۲ شروع شد که یک سال در مسجد محمدیه ۳۰ سال در محله منصوریه و ۱۰ سال در محله باغمیشه و امسال ۲۸ سال است که در محله طوی به خدمت گذاری مشغول هستم محله‌ای که استاد مرحوم سلیم موذن زاده خودش مرحوم پدر بزرگوارش و مرحوم برادرش آنجا نوحه سرایی کرده اند.
*در این راه، مشوقان و اساتید اصلی شما چه کسانی بودند؟ از هر کدام یک از اساتید چه مطالبی آموختید و چه خاطره قابل ذکری در ذهن دارید که برای ما بیان کنید؟
بنده از محضر اساتید بزرگی فیض بردم ولی ترجیح می‌دهم از استاد بی بدیل خود نام ببرم استادی که افتخار عالم تشیع است و ایشان کسی نیست جز استاد مرحوم سلیم موذن زاده اردبیلی که الگوی بنده در این مسیر به شمار می‌رود. بنده از ایشان شیوه‌های مهم مداحی را فرا گرفته ام من از کودکی در خدمت استاد بودم سجایای اخلاقی و خاطراتی که با استاد داشتم در این فرصت کوتاه نمی‌شود بیان کرد ولی دو خصیصه ایشان به عقیده من باید برای تمامی ستایشگران الگو باشد یکی اینکه مخالف سرسخت غیبت کردن بود دوم از کبر و غرور در ایشان اصلاً خبری نبود.
*دوستان و هم دوره‌ای های شما در این عرصه چه کسانی بودند؟
دوستان و هم قطاران و هم دوره‌ای های بنده زیاد بودند ولی شاخص آنها آقای زین العابدین نعمت الهی و حاج بهروز سیفی و آقای مرتضی فعال قیومی بودند و جا دارد یاد کنم از دوستان همرزم خودم آقایان سردار بابازاده که الان ایشان فرماندهی سپاه شمالغرب است و هم چنین دوستان شهیدم شهرام غریب، ناصر علی صوفی، عباس ذاکر توسلی، … و یار صدیقم حاج رسول نو پرور که در عملیات ولفجر یکم با هم به افتخار جانبازی نایل شدیم. بنده یادم هست سال ۶۰ بود که من در جبهه غرب بودم برای همرزمانم دعای کمیل و دعای ندبه و توسل اجرا می‌کردم و بیشتر این قطعه را می‌خواندم:
بر مشامم می‌رسد هر لحظه بوی کربلا / بردلم ترسم بماند آرزوی کربلا
* مجامع، جلسات و هیئات شما بیشتر در کدام شهر و در چه مکان‌هایی بوده؟ آنها را برای ما نام ببرید.
ما در هیئات‌های اردبیل بزرگ شده ایم الان هم در این هیئات ها ایفای وظیفه می‌کنیم ولی حقیر تا قبل از بیماری منحوس کرونا اکثراً در طول سال چند بار در کشورهای خارج ایفای وظیفه کرده ام که می‌توان به کشورهای آلمان، بلژیک هلند، روسیه، ترکیه، عراق، سوریه، آذربایجان، گرجستان و غیره… اشاره کرد.
*در خصوص مطالعه و مرور اشعار و سرودن برای اهل بیت برای ما توضیحی از روش کارتان بفرمائید.
من حداقل در هر شب ۲ الی ۳ ساعت در هر زمینه‌ای مطالعه دارم مخصوصاً در مورد احادیث روایات و روضه‌های مستند در مورد انقلاب حضرت سید الشهدا (ع) چون معتقدم اگر اطلاعاتی دقیق در این خصوص نباشد شعرها و روضه‌هایی خوانده خواهد شد که اعتقادات مردم را خدشه دار خواهد کرد.
*اصلی ترین ذخیره و اندوخته شما به عنوان یک ذاکر و ستایشگر اهل بیت علیهم السلام، چیست؟ دوست داریم برای خوانندگان از عنایات اهل بیت به ویژه حضرت سیدالشهدا علیه السلام، مطالبی را بیان فرمائید.
بزرگترین اندوخته من در عالم مداحی از این فرمایش حضرت سید الشهدا (ع) است که می‌فرمایید (ان لم یکن لکم دین فکنتم لا تخافون یوم المعاد فکونوا احراراً فی دنیاکم)
گفت:
با شکر کفار حسین بن علی
یاور دین خداوند توانا باشید
گر شما را به جهان دین و آئینی نیست
لااقل مردم آزاد بدنیا باشید
بزرگترین درسی که حضرت سید الشهدا (ع) به عالم دادند این است که یاور مظلوم و دشمن ظالم باشیم.
*تحلیل شما در خصوص وضعیت کنونی مداحی در کشور به لحاظ کمی و کیفی چگونه است؟ مداحان امروزی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به نکته خوبی اشاره فرمودید بزرگترین معضل در ساختار صنفی مداحان نبود آموزش‌های لازم و مستمر و عدم ساماندهی فعالان این عرصه است بطوریکه هرکس یک بلندگو و یک کتاب دست خود می‌گیرد و خود را مداح دانسته و با غرور و تکبری کذایی به خود بینی افراطی دچار شده و بجای پرداختن به مطالعات مقتل شناسی و سیره اهل بیت و تبیین اهداف حضرت سید الشهدا در مراثی خوانی نقد بزرگان و صاحب نظران را برنتافته و به تحریف پیشقراولان این عرصه می‌پردازند و جز خود کسی را قبول ندارند و هر روضه و سبکی که دوست دارند اجرا می‌کنند نه آموزشی هست نه نظارتی هست نه مرجع رسیدگی کننده‌ای وجود دارد.
*به اعتقاد شما، مستمعین در حال حاضر چه انتظاراتی از مداح و روضه خوان اهل بیت دارند؟ در واقع اگر شما مستمع مجالس باشید، انتظارتان از مداح چیست؟
به عقیده بنده علت بزرگی که باعث شده مداحان به خواندن روضه‌های غلط و سبک‌های نامناسب روی آورند برخی مستمعین هستند. من اگر جای مستمع بودم از مداح می‌خواستم که از مقام شامخ اهل بیت و از شجاعت و شهامت فرزندان پیامبر (ص) بخواند.
*چه نکته یا انتقاد مهمی را متوجه جامعه جوان مداحی می‌بینید؟ در این زمینه مهمترین توصیه به مداحان و ستایشگران جوان چیست؟
جسارتاً من کوچک‌تر از آن هستم که به مداحان و ستایشگران جوان توصیه داشته باشم ولی بعنوان یک برادر عرض می‌کنم که اگر می‌خواهید در این راه موفق شوید تقوی پیشه کنید بدون تقوی هیچ توفیقی در این راه نمی‌شود بدست آورد. تقوی و بعد مطالعه و آموزش در حضور بزرگان این عرصه و هیچ وقت به خود غرور راه ندهند امام رضا (ع) فرمود ده چیز انسان را به پرتگاه می‌رساند و به دهمین مورد تأکید کردند و فرمودند ابتلا شدن انسان به غرور.
*بعنوان نکته پایانی و جمع‌بندی، اگر مطلبی دارید بفرمایید.
شاید شما سوال بفرمائید که من به کدام نوحه‌هایم بیشتر علاقه مندم باید به محضرتان عرض کنم من سعی کردم در شیوه مداحی یک سبک جدیدی ابداع کنم که جوان پسند بوده و نسل جوان را راغب و علاقمند به عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) بکند بنابراین آمدم آهنگ‌هایی در شأن عزاداری امام حسین و شعرهای غم انگیز را ادغام کردم که الحمدالله الان اکثراً تمامی مداحان آذری و بعضاً فارسی زبان از این شیوه حقیر استفاده می‌کنند نمونه‌هایی از آنها که ماندگار شدند.
یل یاتار طوفان یاتار یاتماز حسینون پرچمی که اولین بار در مراسم پیشواز از محرم اردبیل خواندم
شعر یخلوب عباسیم نهر فرات اوسته بیلیم سیندی زینب علمدار اولدی = که به سرود ملی حسینی معروف شده
و صدها سبک‌های مختلف که امیدوارم این خدمت کوچک ما مورد و توجه حضرت قرار بگیرد و از خدا می‌خواهم بحق حضرت زهرا (س) مرا غلامی آبرومند در دربار حضرت اباعبدالله نگهدارد. آمین.آرزو دارم در عزای ارباب بیکفن با پیرهن مشکی در تن از دنیا بروم؛
خورشید من به ذره خاکی نظاره کن / دنیای بی فروغ مرا پر ستاره کن
سوگند می‌دهم به تن پاره پاره است / پرونده گناه مرا پاره پاره کن
نظر شما