به گزارش قدس آنلاین، شاید کم بیراه نباشد که شتر را«یاقوت کویر» نام گذاشته‌اند. دامی راهبردی، مقاوم و سازگار با اقلیم کشورمان که هم تامین نهاده آن نسبت به‌دیگر چهارپایان آسان‌تر و هم پرورش و نگهداریش به‌مراتب کم هزینه‌تر است؛ دامی که باوجود پوشش گیاهی محدودی که در کشورمان به‌دلیل خشکسالی‌های سال‌های اخیر باآن مواجه هستیم، امکان پرورش در ۲۱ استان کشور را داراست. دامی که هم از شیر آن می‌توان بهره برد و ضمن مصرف خوراکی، در حوزه درمان مورد استفاده قرار داد و هم از تمامی اعضایش می‌توان در صنایع مختلف استفاده کرد.

شیر آن به‌قدری دارای ارزش است که به«طلای سفید بیابان» شهره است، به‌طوری که گفته می‌شود می‌تواند جایگزین انسولین برای دیابتی‌ها شود و یا حتی در صنعت شیرخشک از آن بهره برد.  گفته می‌شود تا کمتر از دو سال پیش پودر شیر شتر در دنیا ۱۰۰ تا ۲۰۰ دلار و خودِ شیر شتر هم ۴۰ دلار قیمت داشت و جالب‌تر اینکه چین یکی از کشورهایی است که به‌شدت متقاضی پودر شیر شتر است و هرچقدر که تولید کنید از شما خریداری می‌کند.

مزایای پروش یاقوت کویر

در کنار مزایایی که صنعت شترداری دارد و باعث شده آن را »یاقوت کویر» بنامند، تلفات گوسفند در مناطق سردسیر ایران حتی تا ۶۰ درصد هم گزارش شده؛ اما میزان تلفات شتر هرگز به ۱۰ درصد نرسیده است.  از سوی دیگر قیمت گوشت گاو در ایران ۴.۶ برابر بازار جهانی است و خوراک آن هم در لیست ۱۰ کالای عمده وارداتی است، بنابراین از این بابت هم پرورش شتر از گاو و گوسفند، به‌صرفه‌تر است.

اما باوجود تمامی مزایایی که برشمردیم، پرورش این گنج پنهان کویرهمچون بسیاری دیگر از صنایع که در کشورمان مورد بی‌مهری مسئولان قرار گرفته، از بی‌توجهی ‌ها رنج می‌برد؛ روزگاری در ایران یک میلیون نفر شتر وجود داشت که این میزان امروز به کمتر از یک‌پنجم کاهش یافته که آن هم اغلب توسط دام‌دارانی در سیستان‌وبلوچستان، خراسان جنوبی، یزد و هرمزگان، نگهداری می‌شوند که همه این‌ها به‌بی‌توجهی مسئولان به‌این فرصت بی‌نظیر سرمایه‌گذاری بازمی‌گردد به‌خصوص اینکه از نظر شرایط آب‌وهوایی امکان پرورش آن را هم داریم.

اضافه کنید به موارد گفته شده؛ نبود صنایع فرآوری شیر شتر را که مانعی شده بر درآمدزایی هرچه بیشتر پرورش دهندگان و جالب است بدانید که کمتر از دو سال پیش بازار جهانی اقتصاد شتر حدود ۲۰ میلیارد دلار بود که سهم ایران از این میزان تنها ۴۴۳ هزار دلار است.

محصولات شتر فراسودمند است

سعید زیبایی، رئیس انجمن علمی شتر ایران در گفت‌وگو با خبرنگار قدس اظهار کرد: شتر از جمله دام‌هایی است که محصولات آن فراسودمند محسوب می‌شوند به این معنا که به‌جز هدفی که برای آن درنظر گرفته شده، مولفه‌های دیگر هم دارد که آن را فراسودمند کرده است.

وی با بیان اینکه شیر شتر علاوه بر داشتن پروتئین، مواد معدنی، کلسیم و ویتامین۳؛ شبه انسلین هم هست، تصریح کرد: به‌دلیل داشتن این ویژگی، می‌تواند جایگزین انسولین برای مبتلایان دیابت شود. از طرفی گوشت شتر دارای اسیدهای آمینه و چربی آن از چربی گوشت گاو کمتر است.

رئیس انجمن علمی شتر افزود: همچنین از این حیوان محصولاتی بسیاری به‌دست می‌آید که همگی قابلیت مصرف دارند. از طرف دیگر شتر برخلاف دیگر حیواناتِ اهلی، رقیب انسان نیست؛ برای تامین غذای دیگر چهارپایان باید زمین‌های بسیاری برای کشت اختصاص دهیم؛ اما شتر به‌دلیل مقاوم بودن به خشکی، کم آبی و شوری از علوفه‌ای در بیابان استفاده می‌کند که دیگر حیوانات استفاده نمی‌کنند.

شتر، دام آینده است

زیبایی تصریح کرد: پرورش شتر به‌قدری سودآور، مقرون‌ به‌صرفه و بااهمیت است که حتی کشورهایی که دارای پوشش گیاهی مناسب و آب کافی هستند، به‌پرورش شتر روی آورده‌اند و به‌دلیل اینکه جهان به‌سمت کم آبی و خشکی می‌رود از شتر به‌عنوان دام آینده هم یاد می‌کنند.

وی در ادامه به‌مشکلاتی که در مسیر پرورش شتر وجود دارد اشاره و خاطرنشان کرد: یکی از مشکلاتی که در حال حاضر با آن مواجه هستیم ثبت ژنوم شتر است. احتمالی که وجود دارد اینکه دیگر کشورها این ژنوم را به‌نام خود ثبت کنند که نتیجه این اقدام این می‌شود که چنانچه در آینده بخواهیم اسپرم آن را وارد کنیم باید در ابتدا از کشور ثبت کننده مجوز دریافت کنیم.

فقدان برنامه ریزی برای پرورش شتر

رئیس انجمن علمی شتر ایران مشکل عمده در مسیر پرورش شتر را نبود برنامه‌ریزی برای پرورش این دام دانست و اظهار کرد: متاسفانه به‌دلیل مشکلاتی که در کشور وجود دارد مسئولان این مشکلات را در اولویت قرار داده‌اند و فرصتی برای بررسی مشکلات صنعت شترداری اختصاص نمی‌دهند و اصولا باوری به‌این صنعت ندارند از طرف دیگر مابقی مسئولان هم در زمینه مزایای توجه به‌پرورش شتر آگاهی ندارند.

مشکلات صادرات و امکان افزایش ظرفیت صادراتی

زیبایی در بخش دیگری از سخنان خود به بحث آزادسازی صادرات شتر از سال ۱۴۰۰ به‌بعد اشاره کرد و گفت: با اینکه صادرات حدود دو سال است که آزاد شده؛ اما چون در داخل با کمبود مواجه هستیم، بنابراین امکان صادرات وجود ندارد. در حال حاضر حدود ۱۸۳ نفر شتر در کل ایران وجود دارد که ما ظرفیت افزایش این میزان به یک میلیون نفر را داریم که با این میزان هم می‌توانیم بازار داخل را تامین و هم با صادرات آن ارزآوری قابل توجهی برای کشور فراهم کنیم.

وی کشورهای پیش‌رو در زمینه پرورش شتر را کشورهای آفریقایی از جمله سومالی و سودان دانست و خاطرنشان کرد: البته کشورهای عربی هم به‌دلیل علاقه‌مندی که به این دام دارند سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی برای پرورش آن انجام داده‌اند که در میان آنان امارات با داشتن تجهیزات به‌روز و نوین صنعت شتر داری و به‌کار گیری تکنیک‌های مدرن علمی، در میان دیگر کشورهای عربی جایگاه بسیار خوبی دارند.

رئیس انجمن علمی شتر ایران به‌گردش مالی قابل توجه این صنعت اشاره و تصریح کرد: چنانچه مسئولان برنامه‌ریزی دقیقی در این رابطه انجام دهند قطعا صنعت شترداری جایگزین بسیار مناسبی برای درآمدهای ناپایدار نفتی خواهد بود.

روزگاری یک میلیون نفر شتر داشتیم

نورمحمد سوری، کارشناس پرورش شتر هم به خبرنگار قدس گفت: روزگاری در ایران یک میلیون نفر شتر وجود داشت که این تعداد امروز به حدود ۲۰۰ هزار نفر رسیده است که یکی از علت‌های آن به خشکسالی‌های اخیر بازمی‌گردد. این خشکسالی‌ها سبب شده مراتع دچار فقر شوند و ذخیره آبی هم کاهش یابد، البته اقداماتی در مسیر آبرسانی و رساندن خوراک کمکی به‌پرورشدگان می‌شود؛ اما برای افزایش میزان این دام‌ها باید اعتبارات را افزایش دهیم.

وی ضمن بیان اینکه ۷۰ درصد هزینه‌های دام‌داری مربوط به‌تغذیه است، بنابراین چنانچه به‌این مهم شود شود قطعا تعداد دام‌ها افزایش می‌یابد، ادامه داد: شتر، دامی است که از تمامی اجزای آن استفاده می‌شود و اتفاقا سودی خوبی را نصیب دام‌دار می‌کند. تا سال گذشته قیمت هر کیلو شیر خشک شیر شتر یک میلیون تومان بود و در حال حاضر هم کرک آن ۷۰ تا ۱۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شود، بنابراین در صورت سرمایه‌گذاری ارزش افزوده بالایی نصیب ما می‌کند. ‌