به گزارش قدس خراسان، «مرد جوانی با سقوط به چاله آسانسوری در مشهد جان خود را از دست داد» و«مرگ یک کارگر جوان در آسانسور یک پروژه ساختمانی در مشهد» تنها گوشه‌ای از حوادث آسانسوری است که هر از گاهی در رسانه‌ها می‌خوانیم و بعد هم به دست فراموشی سپرده می‌شوند.
گسترش شهرنشینی و افزایش طبقات ساختمان از یک سو و افزایش رفاه اجتماعی از سوی دیگر سبب شده تجهیز ساختمان‌ها به آسانسور، امری اجتناب‌ناپذیر تلقی شود. از این رو توجه به ایمنی آسانسورها در تمامی مراحل طراحی، ساخت، نصب و اجرا، بهره‌برداری و نگهداری الزامی به نظر می‌رسد. در حال حاضر با افزایش استفاده از آسانسور در ساختمان‌ها با انواع کاربری و از طرفی رعایت نشدن استانداردها به طور کامل در ساخت، نصب، راه‌اندازی، تعمیر و نگهداری و نیز رعایت نکردن نکات ایمنی توسط کاربران، نصابان و سرویسکاران، آن را به وسیله‌ای بسیار خطرناک تبدیل کرده است.
عمده حوادث آسانسور که شامل محبوس شدن افراد، مرگ و میر و جراحت به علت سقوط افراد به داخل چاه آسانسور یا سقوط کابین و گیر کردن اعضای بدن میان قسمت‌های متحرک آسانسورهاست، گزارش می‌شود که از مهم‌ترین علل به وجود آمدن این حوادث می‌توان به مواردی چون استفاده از آسانسورهای غیراستاندارد و بی‌کیفیت (به لحاظ طراحی و تجهیزات)، تعمیر نشدن و نگهداری نکردن از آسانسورها(سرویس نکردن منظم) و استفاده نامناسب از آسانسورها (استفاده بیش از حد مجاز و...) اشاره کرد.
بی‌توجهی به تعمیر و نگهداری؛ علت حوادث آسانسوری
به سراغ مدیر عامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری مشهد می‌رویم تا از وضعیت حوادث آسانسوری در مشهد بیشتر بدانیم.
مجید فرهادی صحبتش را این طور آغاز می‌کند: حوادثی که به آتش‌نشانی اعلام می‌شود، در سه دسته کلی حریق، امداد و نجات و خدمات ایمنی قرار می‌گیرند.
وی در مورد آمار عملیات‌های این سازمان در خصوص هر یک از این سه دسته در یک سال اخیر میگوید: در بحث آتش‌سوزی ۸هزار و ۲۳۷مورد، امداد و نجات ۸ هزار و ۳۴۳ مورد و خدمات ایمنی ۷ هزار و ۳۲۶ مورد عملیات در این بازه زمانی انجام داده‌ایم.
به گفته مدیر عامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری مشهد، بیشترین موارد امداد و نجات مربوط به حوادث آسانسورها و گیر کردن افراد داخل آن بوده است.
فرهادی علت فراوانی این حوادث را این طور تشریح می‌کند: با توجه به اینکه مالکان به آسانسورها رسیدگی نمی‌کنند، تعمیر و نگهداری را درست انجام نمی‌دهند و پیمانکار ندارند، آسانسورها به تدریج دچار فرسودگی و خرابی می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: این موارد به خصوص در خانه‌هایی که افراد مستأجر در آن‌ها سکونت دارند و مدیریت واحدی وجود ندارد، منجر به از کار افتادن آسانسور می‌شود.
مدیر عامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری مشهد، دیگر دلیل حوادث آسانسوری را قطع برق می‌داند و اظهار می‌کند: در این یک سال متأسفانه چندین مورد سقوط در چاله آسانسور داشتیم حتی در برخی موارد در ساختمان‌های در حال ساخت پیش از اینکه آسانسور داخل محل خود تعبیه شود، افراد به داخل چاله سقوط کرده‌اند. همچنین تعدادی از تعمیرکارهای آسانسور به دلیل رعایت نکردن نکات ایمنی دچار حادثه می‌شوند.
فرهادی متذکر می‌شود: برخی بالابرها که در آشپزخانه‌ها و مراکز تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز نوعی آسانسور محسوب می‌شوند که ایمنی لازم را ندارند و برخی اوقات کارگران شاغل در این واحدها به خاطر بی‌احتیاطی در استفاده از آن دچار مشکل می‌شوند.
وی عنوان می‌کند: یکی از موارد و عوامل ایجادکننده حادثه این است آسانسورهایی که یک در دارند، شهروندان هنگام استفاده از آن به دیوار تکیه می‌کنند و این کار سبب می‌شود فضای خالی میان آسانسور و دیوار موجب گیر کردن لباس، دست و یا حتی موی افراد بین دیوار و لایه میانی آسانسور شود.
همه حوادث آسانسوری به اورژانس اطلاع داده نمی‌شود
این آمار در حالی است که مسئول روابط عمومی اورژانس دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار قدس خراسان میگوید: سال گذشته هفت حادثه و امسال هم تاکنون دو مورد به اورژانس اعلام شده است.
محمد علیشاهی وقتی تعجب ما را از تعداد کم عملیات‌های اورژانس در مقایسه با تعداد بالای حوادث آسانسوری می‌بیند، متذکر می‌شود: هر حادثه‌ای که در شهر اتفاق می‌افتد حتماً با اورژانس تماس گرفته نمی‌شود. برخی اوقات افراد مصدوم خودشان به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.
وی میگوید: موارد مربوط به آسانسور سقوط آن یا پرت شدن افراد در چاله آسانسور بوده است.
تأییدیه ایمنی آسانسور در گرو پیمانکار تعمیر و نگهداری
اما نقش آتش‌نشانی در پیشگیری از این حوادث چیست؟ فرهادی در این باره بیان می‌کند: برای صدور تأییدیه هر ملکی اگر آسانسور داشته باشد، گواهی استاندارد آسانسور را ازمالک دریافت می‌کنیم و حتماً باید پیمانکاری برای تعمیر و نگهداری آسانسور هم داشته باشند. در غیر این صورت سازمان آتش‌نشانی تأییدیه ایمنی را صادر نمی‌کند؛ اما برخی پاساژها یا مجتمع‌های تجاری در گذشته پایانکار گرفته‌اند و شاید مراجعه‌ای به سازمان آتش‌نشانی نداشته باشند و ما آمار دقیقی از این ساختمان‌ها نداریم.
وی اضافه می‌کند: تا الان ۱۲۸ ساختمان را شناسایی کرده‌ایم که در بحث آسانسور یا بقیه موارد ایمنی مشکل داشتند. این ساختمان‌ها را که دارای کاربری‌های مختلف هستند، در سامانه منتاک وزارت کشور ثبت کرده‌ایم.
مبحث ۲۳ مقررات ملی ساختمان اجرا نمی‌شود
«چهارمین علت ایجاد ساختمان‌های ناایمن، اجرا نشدن مبحث ۲۳ مقررات ملی ساختمان است. بر این اساس، در ساختمان‌هایی که ساخته شده و پایانکار گرفته‌اند، برای مواردی مانند آسانسور باید سالی یک بار گواهی استانداردشان به‌روزرسانی شود؛ اما در عمل می‌بینیم از زمانی که پایانکار می‌گیرند تا وقتی نقل و انتقال انجام می‌شود، هیچ نظارتی بر این موضوع نیست. به همین علت مشاهده می‌شود لوازم آتش‌نشانی و ایمنی اجاره‌ای شده و زمانی که مأمور شهرداری مراجعه می‌کند، یک سری لوازم مانند تانکر آب، کپسول آتش‌نشانی و سایر موارد را اجاره می‌کنند و به محض اینکه مأمور آتش‌نشانی رفت و تیک‌های پایانکار در پرونده درج شد، لوازم جمع‌آوری می‌شوند.بررسی‌های آتش‌نشانی در ساختمان، آخرین مرحله دریافت پایانکار است». این موضوعی است که رئیس دادسرای ناحیه ۷ دادسرای عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی به آن منتقد است و متذکر می‌شود: این کار اشتباه است. ما نباید موضوع ایمنی را در گرو مطالبات شهرداری و پایانکار نگه داریم و گواهی ایمنی باید از پایانکار تفکیک شود. گلایه‌های این مقام قضایی درباره اجرا نشدن مبحث ۲۳ مقررات ملی ساختمان را شاید بتوان یکی از علل مهم در اوج بودن حوادث آسانسوری دانست که کمتر به آن توجه شده است.
خبرنگار: معصومه مؤمنیان
نظر شما