تالاب میانکاله به این دلیل که هم پناهگاه حیات وحش است و هم توسط یونسکو به‌عنوان "ذخیره‌گاه زیست‌کره" ثبت شده و هم در کنوانسیون رامسر به عنوان یک تالاب بین‌المللی معرفی شده است، ارزش بالایی از نظر ملی و بین‌المللی دارد.
اما این تالاب در سال‌های گذشته به دلایل مختلفی از جمله خشکسالی و بحران آب، آتش‌سوزی‌های تعمدی و طبیعی، شکار بی‌رویه و... از همیشه شکننده‌تر شده و ممکن است با کوچک‌ترین تلنگری تالاب و پناهگاه حیات وحش میانکاله را برای همیشه از دست بدهیم.
در کنار بحران‌های عمدی و غیرعمدی در اطراف این تالاب، احداث پتروشیمی در این منطقه موضوعی است که می‌تواند این تالاب را تا مرز نابودی بکشاند.
نام پتروشیمی میانکاله نخستین بار در اسفند سال ۱۴۰۰ در رسانه‌ها مطرح شد و با وجود توقف آن در سال ۱۴۰۱ با دستور دادستانی، تبعات آن و چالش‌های محیط زیستی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... که برای کشور ایجاد کرده همچنان ادامه دارد.
با وجود اینکه غیرقانونی بودن این پروژه به دلیل نداشتن "مجوز ارزیابی محیط زیستی" که لازمه احداث هر پروژه کلانی در کشور است، بر کسی پوشیده نیست اما تلاش‌های شخصیت‌های سیاسی و با نفوذ استان همچنان ادامه دارد و این افراد سعی دارند از طریق دست‌آویز قرار دادن مصوبه سال ۱۳۹۷ هیئت وزیران دولت حسن روحانی (مبنی بر ایجاد پارک پروپیلن در امیرآباد میانکاله) عملیات عمرانی شبانه، تلاش برای تطمیع خبرنگاران و... کار خود را پیش ببرد.
مسئولان استان مازندران همچنان تکرار می‌کنند که هدف از ساخت این پروژه، "اشتغال‌زایی" برای مردم استان و در راستای تأمین منافع مردم است! اما بررسی ابعاد زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی پروژه، خلاف این ادعا را ثابت می‌کند.
چنین ادعایی در حالی مطرح می‌شود که علی ارواحی؛ کارشناس مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی گفت: تالاب میانکاله به شدت شکننده و آسیب‌پذیر شده است؛ نخستین مشکل تالاب میانکاله، کمبود آب برای این تالاب است.
به گفته ارواحی از میان رودخانه‌های اصلی و فرعی منتهی به تالاب میانکاله، تنها از رودخانه قره‌سو است که مقدار محسوسی آب به تالاب وارد می‌شود؛ نکته دیگر درباره منابع آبی که وارد تالاب میانکاله می‌شود، آلوده بودن آب‌هاست.
این کارشناس در این مورد تصریح کرد: مهم‌ترین منابع آبی که به تالاب تزریق می‌شود از محل سیلاب‌های فصلی و پساب‌های کشاورزی است که اینها با خودشان رسوبات و منابع آلاینده را وارد تالاب می‌کنند؛ همین موضوع کاهش مخزن تالاب را به همراه دارد.
به گفته وی، ورود آلاینده‌ها به تالاب میانکاله منجر به مرگ و میر پرندگان در سه سال گذشته شده است.
ارواحی معتقد است ادامه دار بودن این شرایط، سلامت انسان‌ها در این منطقه را نیز به خطر می‌اندازد.
در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ آلودگی آب تالاب میانکاله ناشی از سم بوتولیسم موجب تلفات بیش از یک هزار قطعه پرنده از انواع چنگر، فلامینگو، اردک نوک پهن و... شده بود.
کارشناسان معتقدند که احداث پتروشیمی میانکاله آلودگی‌های آبی برای این تالاب ایجاد خواهد کرد.
مشکلات مربوط به دپوی پسماند و همچنین آلاینده‌های تخلیه شده ناشی از احداث پتروشیمی به محدوده تالاب از جمله موضوعاتی است که سبب می‌شود آسیب‌پذیری اکوسیستم تالاب میانکاله بیشتر شود.
علاوه بر مشکلاتی که در حوزه آبی مطرح شده، به گفته ارواحی این صنعت آلاینده، آلودگی هوا را هم برای اکوسیستم میانکاله و استان مازندران ایجاد خواهد کرد.
وی با اشاره نیروگاه شهید سلیمی نکا توضیح داد: در سال‌های گذشته به علت استفاده از سوخت مازوت توسط این نیروگاه شاهد افت شدید کیفیت هوا در منطقه بودیم؛ احداث پتروشیمی در میانکاله نیز آلاینده‌های جوی را تشدید خواهد کرد و این موضوع قطعاً به ضرر سلامت مردم است.
به گفته ارواحی ساخت پتروشیمی با توسعه گردشگری نیز در تضاد است چرا که اگر قرار است که برنامه جذب طبیعت‌گرد را در این منطقه داشته باشیم، لازم است تالاب ما آبی داشته باشد تا گردشگر برای بازدید بیاید و رونقی را به کسب و کار جوامع محلی برساند. در صورت ساخت پتروشیمی در این محدوده مشکلاتی که برای اکوسیستم منطقه ایجاد می‌شود، گردشگری را از رونق انداخته و به معیشت محلیان آسیب می‌زند.
جدای از مشکلات زیست محیطی که احداث پتروشیمی برای این اکوسیستم ایجاد خواهد کرد، تعارض با جامعه محلی نیز به خاطر ایجاد این پتروشیمی افزایش پیدا خواهد کرد. زمینی که برای ایجاد پتروشیمی در نظر گرفته شده در اراضی مرتعی و در محدوده پناهگاه و ذخیره‌گاه حیات وحش است. این زمین، جز مراتع درجه یک کشور است که نقش بسیاری در تأمین غذای کشور دارد.
بر همین اساس و به گفته ارواحی حداقل ۷۰ نفر بهره‌بردار عرفی از این مراتع وجود دارد که ساخت پتروشیمی در این اراضی نوعی تنش با جامعه محلی را ایجاد کرده است.
طبق مستندات موجود، ۷۰ دامدار طبق قانون از این محدوده برای چرای دام استفاده می‌کردند که در ۲ سال گذشته پیرو ایجاد این پتروشیمی از حق قانونی خود محروم شده‌اند. از طرفی سازمان امور اراضی و سازمان منابع طبیعی اعلام کرده است: پرداخت حق و حقوق این افراد که باید توسط متولی و سرمایه‌گذار پتروشیمی پرداخته می‌شده، انجام نشده است.
این کارشناس مدیریت اکوسیستم‌های تالابی خاطرنشان کرد: مجموع این موارد نشان می‌دهد که احداث این پتروشیمی در تضاد با منافع مردم مازندران است و اظهارات مقامات سیاسی استان مبنی بر اینکه هدف از احداث پتروشیمی به نفع مردم مازندران و به خواسته آن هاست، نمی‌تواند صحت داشته باشد.
به گفته وی ممکن است علت این اظهارات این باشد که مسئولان استان، تحلیل دقیق از منافع مردم ندارند.
ارواحی گفت: اگر مردم مازندران بدانند که احداث این پتروشیمی با جانمایی فعلیش چه آسیبی را به آن ها و کسب و کارهایشان می‌زند و چه قدر تعارض و تنش و حریق و سایر مشکلات را بالا می‌برد، بعید است پشتیبان این طرح باشند.
کارشناس مدیریت اکوسیستم‌های تالابی تأکید کرد: لازم است که جانمایی این پروژه تغییر کند به طوری که هم خارج از محدوده پناهگاه حیات وحش، هم ذخیره‌گاه زیست کره و هم در منطقه‌ای باشد که اثرگذاری منفی بر روی تالاب نگذارد همچنین ارزیابی زیست محیطی جامعی نیز باید انجام شود.
ارواحی خاطرنشان کرد: موضوع سنگ‌اندازی از جانب محیط زیستی‌ها مطرح نیست و ما تنها نگرانیم که پروژه‌ای بدون ارزیابی اثرات آن ایجاد شود و تخریبی را ایجاد کند که مانند بسیاری از موارد مشابه در کشورمان دیگر نشود آن ها را جبران کرد.
نظر شما