به گزارش قدس آنلاین، روزگاری خشکبار از جمله محصولاتی بود که سهم مهمی در سبد صادراتی کشور را به خود اختصاص داده بود و جایگاه ویژه‌ای در میان مشتریان خارجی داشت و اساساً یکی از پرفروش‌ترین محصولات ایرانی و رتبه دوم ارزآوری پس از نفت و پتروشیمی را از آنِ خود کرده بود اما تنها با گذشت چهار پنج سال از آن دوران طلایی، به یک‌باره شاهد افول عجیب صادرات این محصول هستیم.
آن هم محصولی که نه تنها ارزآور است بلکه اتفاقاً در حوزه اشتغال‌زایی هم بسیار پرظرفیت است به طوری که آمارها از اشتغال ۱۰ میلیون نفری این حوزه (۳میلیون نفر در باغات، ۳میلیون نفر در صنایع بسته‌بندی و مابقی در دیگر قسمت‌ها) حکایت دارد. اما این روزها خشکبار همچون دیگر بخش‌های اقتصادی کشور اوضاع بسامانی ندارد و آمارها حاکی از کاهش حدود ۵۰درصدی صادرات خشکبار است.
ظرفیت ایران در حوزه صادرات ۵ میلیارد دلار است
زین‌العابدین هاشمی، دبیر اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران در گفت‌وگو با خبرنگار قدس اظهار کرد: ایران در حوزه صادرات این محصولات در صورت حمایت تا ۵میلیارد دلار ظرفیت دارد و ما در چند سال اخیر تا حدود ۲/۵ تا ۳میلیارد دلار صادرات را نیز داشتیم.
وی با اشاره به اینکه مهم‌ترین محصولات صادراتی خشکبار پسته، کشمش، خرما، انجیر و بادام است، در خصوص علت کاهش صادرات این محصولات نسبت به سال‌های گذشته، توضیح داد: متأسفانه سیاست‌های نادرست ارزی که دولت‌ها از سال ۹۷ به بعد در پیش گرفتند، آسیب‌های بسیاری بر پیکره صادرات وارد کرد. روزگاری خشکبار بیشترین ارزآوری را پس از نفت و پتروشیمی داشت اما به دلیل در پیش گرفتن سیاست‌های نادرست ارزی، صادرات ما در این حوزه بیش از ۵۰ درصد کاهش یافت حتی در برخی محصولات مثل پسته نسبت به سال ۹۹ تا ۷۰ درصد با کاهش صادرات روبه‌رو هستیم.
دبیر اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران اضافه کرد: در سال ۹۹ حدود ۲۰۳ هزار تن صادرات پسته داشتیم اما این میزان در سال گذشته تنها به حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار تن رسید که علت اصلی آن هم سیاست‌های اشتباه ارزی و نبود نگاه صحیح سیاست‌گذار به صادرات این محصول راهبردی است. به طور کلی در تمام دنیا سیاست‌گذار برای محصولات راهبردی نگاه ویژه‌تری دارد اما متأسفانه این نوع نگاه در کشور ما مغفول مانده است.
هاشمی تأکید کرد: همین سیاست‌های نادرست سبب شده میزان صادرات خشکبار از ۵/۲ تا ۳ میلیارد دلار در سال ۹۹، به یک میلیارد دلار در سال گذشته برسد.
وی خاطرنشان کرد: بخش کشاورزی خصوصی‌ترین بخش اقتصاد ایران است و زمانی که هیچ نوع یارانه‌ای به این بخش اختصاص داده نمی‌شود و تمام شرایط ما بر اساس شرایط روز است و از طرف دیگر با تورم بالای ۴۰ درصدی دست و پنجه نرم می‌کنیم یا باید محصول را از کشاورز با قیمت بالا خرید کنیم تا برای او صرفه اقتصادی داشته باشد که آن گاه قابلیت رقابت با رقیبان خارجی خود را از دست می‌دهیم و یا اینکه باید فکری به حال وضعیت ارزی کشور شود.
دبیر اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران کشورهای آمریکا، ترکیه، عربستان، مصر، تونس و غیره را رقیبان جدی ایران در بازارهای جهانی برشمرد و ابراز کرد: کار به جایی رسیده کشورهایی همچون ازبکستان و افغانستان که روزگاری قابل قیاس با ایران نبودند امروز در حال بدست آوردن بازارهای صادراتی ایران هستند.
در حال واگذاری بازارهای جهانی خود هستیم
هاشمی یادآور شد: بیشتر بازارهای خشکبار ایرانی که صادرکنندگان ما سال‌ها برای بدست آوردن آنان کوشیده بودند به راحتی در حال واگذاری هستند؛ سال ۹۹ حدود ۸۵ هزار تن پسته به چین صادر کردیم که این میزان سال گذشته به ۶ تا ۷ هزار تن رسید و این یعنی ایجاد شرایط بحرانی در صادرات محصولات خشکبار ایرانی.
وی با بیان اینکه بیش از ۸۰ درصد خشکبار ایرانی صادراتی هستند، گفت: ما مازاد خشکبار را صادر می‌کنیم و محصولی که صادر می‌شود قابل قیاس با محصول مصرف داخل نیست و امسال هم شرایط ما در حوزه تولید بسیار خوب است به طوری که تنها ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تن پسته، حدود ۲۰۰ هزار تن کشمش و یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن تولید خرما داریم که این نشان از وضعیت خوب تولید ما دارد که چنانچه فکری برای صادرات این محصولات صورت نگیرد قطعاً نابودی صادرات صنعت خشکبار و حذف ایران از بازارهای بین‌المللی رخ می‌دهد.
در صورت حذف از بازار، ۱۰ سال باید بکوشیم تا دوباره بازگردیم
دبیر اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران تصریح کرد: کل محصول تولیدی پسته در دنیا حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است و این در صورتی است که از این میزان تنها ۶۰۰ هزار تن در دنیا مصرف می‌شود، در مقابل میزان تولید پسته در آمریکا هم امسال حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن است که این یعنی چنانچه امسال مسئولان شرایط را برای صادرات فراهم نکنند، آمریکا به‌شدت تلاش دارد تا ذائقه دنیا را نسبت به محصول ایرانی تغییر دهد و از آنجا که آمریکا شرایط بهتری برای صادرات دارد، چنانچه ما فکری به حال این رویه نکنیم بازارهای صادراتی خود را از دست خواهیم داد و آن گاه برای بدست آوردن دوباره آن باید حدود ۱۰ سال بکوشیم تا به وضعیت امروز برسیم که قطعاً به این سادگی رخ نمی‌دهد و هزینه‌هایی به بخش خصوصی ما وارد می‌شود که جبران‌ناپذیر است.
هاشمی در ارتباط با سم آفلاتوکسین و اینکه آیا این سم یکی از چالش‌های صادراتی ماست یا خیر، اظهار کرد: این سم در شرایط فعلی چالش اصلی برای صادرات نیست؛ چراکه حتی در محصولات آمریکایی هم آفلاتوکسین وجود دارد و ما در حال برنامه‌ریزی برای حل این مشکل با وزارت جهاد کشاورزی هستیم و آنچه مهم‌ترین مشکل در مسیر صادرات است، سیاست‌های نادرست ارزی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود کشورهایی نظیر چین، هند، روسیه، اتحادیه اروپا، کشورهای عربی و اوراسیا را کشورهای هدف صادراتی ایران برشمرد و خاطرنشان کرد: البته مهم‌ترین بازارهای ما چین، هند، روسیه و اتحادیه اروپا و غیره هستند.
دبیر اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران ادامه داد: اینکه صادرات به یک باره کاهش می‌یابد یا باید تولید کاهش یابد و یا اینکه مصرف داخل افزایش یافته باشد اما در مصرف همان ۱۰ تا ۱۵ درصد را داریم و در حوزه تولید هم نه تنها کاهش نداشتیم که با افزایش هم روبه‌رو بودیم. در سال ۹۷ که ما ۵۰ هزار تن پسته داشتیم میزان صادرات خشکبار ایران حدود یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلار بود؛ میزان تولید در سال پس از آن تا سال ۱۴۰۱ قابل قیاس با سال ۹۷ نیست، بنابراین زمانی که با این میزان تولید، صادرات کاهش می‌یابد حتماً باید علت را در سیاست‌گذاری‌های نادرست جست‌وجو کرد.
وی درباره تأثیر تحریم بر کاهش میزان صادرات هم خاطرنشان کرد: حدود ۴۰ سال است که ایران تحریم است و در تمامی این سال‌ها، تحریم را دور زده‌ایم، بنابراین نمی‌توان کاهش صادرات را به گردن تحریم انداخت.
امسال، سال حساسی در حوزه صادرات خشکبار است
هاشمی بار دیگر تأکید کرد: امسال به واسطه میزان تولید بالایی که داریم، با سال بسیار حساسی در حوزه صادرات خشکبار مواجه هستیم و چنانچه امسال فکری نکنیم قطعاً تأثیر خود را بر دیگر سال‌ها خواهد گذاشت و شرایط به گونه‌ای پیش خواهد رفت که به این سادگی به حالت اولیه برنخواهیم گشت و برای برگشت آن باید هزینه‌های بسیار زیادی بپردازیم.
ورود چین و هند به ایران به عنوان صادرکننده!
دبیر اتحادیه صادرکنندگان خشکبار ایران در پایان سخنان خود با بیان اینکه امروز وضعیت به گونه‌ای پیش رفته که صادرکنندگان اصیل ما کنار کشیده‌اند، گفت: این وضعیت سبب شده واردکننده خارجی تبدیل به صادرکننده ایرانی شود؛ تاجران چینی و هندی به راحتی به مزارع و یا انبارها می‌روند و با کارت‌های یک بار مصرف بازرگانی محصول را خریداری و در نهایت صادر می‌کنند و با توجه به اینکه نه مالیات پرداخت می‌کنند و نه ارز حاصل از صادرات را براساس قوانین بانک مرکزی وارد کشور می‌کنند، برایشان مقرون به صرفه است.
به صدا درآمدن زنگ خطر برای صادرات خشکبار ایرانی
خشکبار مرغوب ایرانی در دنیا مشتریان بسیاری دارد و روزگاری حجم قابل توجهی از صادرات پسته، خرما و بادام جهان توسط تاجران ایرانی انجام می‌شد و این تاجران توانسته بودند در تمامی قاره‌های جهان برای خشکبار ایرانی بازارسازی کنند اما امروز به دلیل ایجاد موانع صادراتی میزان صادرات به شدت کاهش یافته و همین مسئله زنگ خطر را برای صادرات خشکبار ایرانی به صدا درآورده است که با رفع مشکلات و محدودیت‌های قانونی که در مسیر صادرات آن ایجاد شده، خواهیم توانست با افزایش حجم صادرات به دوران طلایی خود در این حوزه برگردیم و علاوه بر بازگشت به آن دوران، با افزایش تولید و صادرات، یک منبع ارزآور پرقدرت برای کشور ایجاد کنیم که گفته می‌شود جایگزین بسیار مناسب و سودآوری به جای درآمدهای نفتی است، همچنین از این بابت، بر تعداد اشتغال هم می‌افزاییم.
نظر شما