من قبل از اینکه در مورد عملکرد تیم رسانه‌ای مجموعه‌های اقتصادی دولت حرف بزنم می‌خواهم به این اشاره کنم که ما در این ارزیابی باید به چه شاخص‌هایی توجه داشته باشیم. اساتید حوزه ارتباطات چندین ویژگی برای موفقیت تیم رسانه‌ای دولت ذکر می‎کنند. این ویژگی‌ها عبارتست از:

انسجام و یکپارچگی مجموعه تیم رسانه‌ای دولت: طبیعی است تیم رسانه‌ای دولت در جهت پیشبرد سیاست‌های دولت، باید استراتژی‌های ویژه‌ای برای هر بخش و هر سیاستی طراحی کند که پیش‌نیاز آن، هماهنگی رسانه با مجموعه دولت است. در اوایل شروع دولت تا چندین ماه واقعا انسجامی در تیم‌های رسانه‌ای دولت وجود نداشت اما در شرایط فعلی وضعیت بهتر شده است.

مدیریت تعامل با سایر رسانه‌ها: همگرایی مجموعه رسانه‌ای دولت با سایر رسانه‌ها اعم از رسانه‌های بخش عمومی و رسانه‌های بخش خصوصی متعلق به جریان‌های سیاسی مختلف می‌تواند با همراهی و یارگیری بیشتری، زمینه تقویت اعتماد و سرمایه اجتماعی دولت را فراهم کند. این موضوع برای انجام اصلاحات اقتصادی بسیار حیاتی است؛ چراکه قدم اول برای انجام اصلاحات اقتصادی، همراهی و همیاری مردمی است. در این حوزه یعنی مدیریت ارتباطات با سایر رسانه‌ها، نظر من این است که عملکرد تیم رسانه‌ای بانک مرکزی بهتر از دستگاه‌های دیگر است. پس از آن، تیم اقتصادی وزارت اقتصاد و به‌ ویژه عملکرد تیم رسانه‌ای سازمان امور مالیاتی بسیار حساب شده و هدفمند است. در مورد تیم رسانه‌ای سازمان برنامه و بودجه واقعیت این است این تیم رسانه‌ای به این دلیل که مدیران سازمان علاقه‌ای به ارتباط با رسانه‌ها ندارند، عملا یا ارتباطی با سایر رسانه‌ها ندارد یا اینکه تعداد بسیار محدودی از رسانه‌های همسو در تعامل با این تیم رسانه‌ای است.

مدیریت ارتباط با حامیان دولت: بدون تعارف می‌گویم که به عنوان یک خبرنگار اقتصادی در دو سال اخیر حس نکرده‌ام که یک چنین برنامه‌ای در درون دستگاه‌های دولتی وجود داشته باشد. غالب ارتباطات تیم‌های رسانه‌ای دولت در دستگاه‌های مختلف به یک عده‌ای خاص در چند رسانه محدود می‌شود. متاسفانه تیم رسانه‌ای در بعضی دستگاه‌های دولتی حتی علاقه‌ای به تعامل با حامیان خود ندارد. از این لحاظ، داده‌های آماری، خط خبری و جریان سازی در مورد مسائل مختلف هم محدود به یک دورهمی بسیار کوچکی از چند رسانه است.

شناسایی نقاط قوت دولت و بیان هنرمندانه آن: شخصا تعجب می‌کنم، مواقعی پیش آمده که وقتی داده‌هایی از عملکرد بخش‌های مختلف را بررسی می‌کنیم، مشاهده می‌شود در بخش‌هایی اتفاق کم سابقه‌ای رخ داده (مثلا رکورد تولید در یک بخشی شکست)، شخصا وقتی به تیم رسانه‌ای آن دستگاه‌ها مراجعه کردم، این موضوع چندان برای آن‌ها مهم و جالب نبوده و همکاری خاصی برای بیان آن اتفاق مثبت در رسانه نکردند. بیان موفقیت دولت را نباید محدود به رسانه خود دولت کرد. این مورد واقعا جای تامل دارد. اخیرا رهبر انقلاب هم به این موضوع اشاره داشتند و فرمودند: «عملکرد دو ساله این دولت، موجب تقدیر و تمجید است اما متأسفانه به علت نارسایی در زبان رسانه‌ای دولت، فعالیت‌های خوب آن، به اندازه لازم و شایسته به اذهان مردم منعکس نشده است.»

دوری از اقدامات جزیره ای: بعضا مشاهده می‌شود که برخی از افراد در تیم رسانه‌ای دولت بدون در نظر گرفتن پیچیدگی موضوع، مسائلی را طرح می‌کنند که به ضد خود تبدیل می‌شود. یا با طراحی بد و مطرح کردن بد، یک موفقیت را به شکست رسانه‌ای تبدیل می‌کنند. در اینجا نیاز هست در سازماندهی و چینش تیم رسانه دولت تغییراتی ایجاد شود تا اقدامات جزیره‌ای افراد، محدود شود و برای هر مسئله‌ای یک طراحی از پیش تعیین شده وجود داشته باشد.

اگر بخواهم ارزیابی عملکرد تیم رسانه ای هر یک از  اعضاء دولت را ارائه دهم، واقعیت این است که بدون تعارف بگوییم که این ارزیابی از سوی خبرنگاران اقتصادی ممکن است برای آن‌ها تبعات داشته باشد. تبعات هم این است که اگر به تیم رسانه ای نمره بدهی، تعامل شما به عنوان خبرنگار با آن تیم رسانه‌ای تحت تاثیر این موضوع قرار خواهد گرفت. متاسفانه ما در اغلب موارد شاهد دخیل شدن حب و بغض شخصی در کار رسانه‌ای برخی دستگاه ها بوده‌ایم. برخی از افراد بدون توجه به اینکه همه ما در تلاشیم که دولت و درنهایت کشور به موفقیت برسد، با دخیل کردن سلایق شخصی، به راحتی ارتباط با برخی از رسانه‌ها را که اتفاقا همسو با دولت نیز هستند، قطع می‌کنند. به جلسات دعوت نمی‌کنند، در ارائه داده و اطلاعات همکاری نمی‌کنند و برای هماهنگی و گفتگو با مسئولان دولتی هم که به هیچ وجه همکاری نمی‌کنند.

من از بین تیم رسانه‌ای مجریان اصلی تیم اقتصادی دولت، عملکرد تیم رسانه‌ای بانک مرکزی را موفق‌تر از سایر دستگاه ها می دانم. در رتبه دوم، تیم رسانه ای وزارت اقتصاد قرار دارند. این دو تیم رسانه ای ارتباطات گسترده ای با رسانه های مختلف از طیف های مختلف سیاسی و حامیان دولت دارند و مشخص است که در پشت صحنه فعالیت رسانه‌ای آنها، یک استراتژی وجود دارد. عملکرد تیم رسانه‌های سازمان برنامه وبودجه  نه در این دوره، بلکه در دوره قبل هم صرفا در حد روابط عمومی یک شرکت کوچک و متوسط ارزیابی می شود. یا ارتباطی بین مسئولان این سازمان وجود ندارد یا اینکه تعداد خیلی خیلی محدودی از رسانه‌ها به مدیران سازمان دسترسی داشته و به جلسات و نشست‌ها دعوت می‌شوند. خلاصه من عنوان تیم رسانه‌ای را برای سازمان برنامه متصور نیستم، بلکه بهتر است بگوییم روابط عمومی دارد.

در وزارت صمت خب تعامل تیم رسانه‌ای وزارتخانه با رسانه‌های مختلف انصافا بالا است. اما تیم رسانه ای این وزارتخانه طی دو سال اخیر نتواسنته قلق‌گیری دقیقی برای بیان هنرمندانه اقدامات دولت داشته باشد. بخشی از این ضعف مربوط به عدم انتشار شفاف داده های اقتصادی از سوی این وزارتخانه است که احتملا تصمیم مدیران باشد. مثلا در دو سال اخیر با وجود رشد قابل توجه تولید به ویژه در بخش صنعت، همه آمارهای این بخش که به صورت ماهانه منتشر می شد (ازجمله تولیدات منتخب) متوقف شد. جالب است که طبق آمارهای ماهانه سامانه کدال، تولیدات منتخب همه رشد داشته اند اما انتشار این آمار و ارقام از سوی وزارت صمت به طرز عجیبی متوقف شده است.

من تیم رسانه‌ای وزارت راه و شهرسازی را هم همچون سازمان برنامه صرفا روابط عمومی می دانم، اگرچه ارتباطات گسترده‌ای با رسانه‌های مختلف دارند، اما فعالیت تیم رسانه‌ای فاقد یک استراتتژی مشخصی برای بیان اقدامات دولت در حوزه‌های مختلف راه و مسکن است. در وزارت نیرو یک دژ مستحکمی برای جلوگیری از ورود خبرنگاران ساخته شده که واقعا برای تعامل با تیم رسانه‌ای شما باید از یک هفت‌خوان عبور کنید. در وزارت کار هم ارتباطات ظاهرا با یک سری رسانه محدودی است. من تعامل گسترده در این تیم ندیدم.

اگر بنا باشد به تیم رسانه ای سازمان ها و وزارتخانه های اقتصادی نمره بدهیم،  بانک مرکزی 10 از 10، وزارت اقتصاد 9 از 10، وزارت صمت 7 از 10 و وزارت نیرو و وزارت راه و شهرسازی 6 از 10 و برای سازمان برنامه و بودجه و وزارت کار هم 5 از 10 اعطاء خواهم کرد.   دلیل این نمرات عدم فعالیت این تیم ها نیست، بلکه من صرفا با ویژگی هایی که در بالا توضیح داده ام، نمره می دهم.

به طور خلاصه بگویم، در خصوص نقاط قوت تیم رسانه‌ای دولت، در دستگاه‌هایی که من نمره بالایی به آنها دادم، در آن‌ها تیم رسانه‌ای انصافا صاحب سبک است، معلوم است استراژی مشخصی برای بیان اخبار و اقدامات دولت دارند، برای بحران سازی رسانه های معاند پاسخی مناسب دارند، تعامل آن ها با رسانه‌های مختلف مشمول دورهمی کوچک نشده و با طیف گسترده‌ای از رسانه و افراد در تعامل می‌باشند. زبان هنرمندانه برای بیان اقدامات دولت دارند.

اما آن بخشی از تیم رسانه ای که در حد صرفا یک روابط عمومی خلاصه می‌شود یا اینکه اجازه ورود افراد و رسانه‌های مختلف برای بیان اقدامات دولت را نمی‌دهد، واقعا دولت باید فکری کند. لازم است دولت به همه تیم‌های رسانه‌ای خود اعلام کند ما با یک جنگ رسانه‌ای تمام عیار از سوی رسانه‌های معاند روبرو می باشیم. برای مقابله با این جریان رسانه ای که همه ابزارهای مالی را در اختیار دارد و همچنین حد و مرزی برای اخلاق قائل نیست، شرط موفقیت ما این است که در یک دورهمی محدود خلاصه نشویم و تعداد بیشتری از رسانه‌ها هم از حامیان و هم از طیف‌های سیاسی مختلف برای همفکری، همکاری و پیشبرد اهداف دولت، دورهم جمع شوند. جریان اطلاعات نباید محدود شود، ایجاد یک خط خبری و جریان سازی در مورد مسائل مختلف هم نباید محدود به یک دورهمی بسیار کوچک شود.

خبرنگار: محمدعلی طیرانی