نیایش احمدی_خبرنگار تحریریه جوان قدس: سازمان پزشکی قانونی کشور در سال 1401 با اعلام افزایش آمار کشته شدگان با گاز منوکسیدکربن در کشور گفت: از ابتدای امسال تا پایان آذر ماه ، ۴۶۰ نفر در کشور به دلیل مسمومیت با گاز منوکسیدکربن جان خود را از دست دادند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۰.۸ درصد افزایش نشان می دهد.

بر اساس این گزارش، در مدت یاد شده، استان های خراسان رضوی با ۵۴، تهران با ۵۲ و اصفهان با ۴۸ فوتی بیشترین و استان های هرمزگان با ۲، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری هر کدام با سه جانباخته و قم و گلستان هر کدام با چهار فوتی کمترین تعداد مرگ های ناشی از مسمومیت با گاز منوکسیدکربن را داشته اند.

بررسی مهم ترین نکات ایمنی وسایل گرمایشی

1_ از قرار دادن اشیاء قابل اشتعال در کنار منبع گرما خودداری کنید

رعایت این مورد برای بسیاری از سیستم های گرمایشی صدق میکند. مهم نیست که از شومینه، بخاری و یا بخاری برقی استفاده میکنید؛ برای هر وسیله ای که گرما را به صورت کنترل نشده و مستقیم ایجاد میکند لازم که وسایل قابل اشتعال را تا اندازه ۸۰ سانت دور کنید. لوازمی مثل پرده، قفسه کتاب، لوازم الکترونیکی و همچین اقلامی مانند رنگ، اسپری، کمبریت و… باید از فاصله استانداردی تا تجهیزات گرمایشی قرار بگیرند.

2_ در صورت مطلع شدن از نشت گاز با آتش نشانی تماس بگیرید

متاسفانه یکی ازموارد شایع در زمستان گاز گرفتی میباشد. اگر هر زمان احساس نشتی گاز از خانه خودتان و یا واحد های دیگر احساس کردید هرگز نسبت به آن بی تفاوت نباشید و از روشن کردن آتش یا سایر مواردی که موجب آتش سوزی میشوند خودداری کنید. در این مواقع بهتر است که فورا از محیط خارج شده و با آتش نشانی تماس بگیرید. از رایج ترین علایم قابل درک نشت گاز احساس سردرد، سرگیجه، تنگی نفس، سوزش چشم ها و خواب آلودگی میباشد.

3_ از تهویه مناسب برای ایمنی گرمایش اطمینان حاصل کنید

یکی از مواری که در فصل زمستان برای کاهش هدر رفت انرژی و کاهش هزینه ها توصیه می شود پوشاندن درزها و منافذ خروج هوا میباشد. اما بدون شک بستن همه راه های تهویه راهکار ایمن و مناسبی نیست. تهویه مناسب هوا یکی از مواردیست که باید آن را در استفاده از لوازم گرمایشی جدی بگیرید. بخصوص اگر سیستم هایی همچون شومینه، بخاری و سایر لوازم مبتنی بر سوخت استفاده میکنید. مونوکسید کربن تولید شده توسط این سیستم ها بسیار خطرناک است و از آنجایی که این گاز بی رنگ و بدون بو است میتواند توسط افراد نادیده گرفته شود. اما خطر جدی در مسمومیت توسط این گاز وجود دارد. بنابراین بهتر است که همیشه یک منبع تهویه هوای تازه را باز بگذارید تا خطرات ناشی از این گاز را در استفاده از لوازم گرمایشی به حداقل برسانید.

4_ هرگز از لوازم گرمایشی آسیب دیده استفاده نکنید

یکی از مهم ترین نکات ایمنی وسایل گرمایشی بررسی سالیانه و اطمینان از سلامت دستگاه میباشد. فرسودگی سیستم های گرمایشی بر اثر مرور زمان امری کاملا طبیعی است. بنابراین توصیه میشود که همواره قبل از استفاده از سیستم های تهویه مطبوع یا گرمایشی از سلامت دستگاه مطلع شوید. شوک الکتریکی وارده بر برخی سیستم ها می تواند منجر به آتش سوزی شود. همچنین آسیب به یکی از قطعات میتواند باعث نشت گاز یا مواد اشتعال زا شود. پس لازم است که این سیستم ها به طور مرتب مورد بازدید قرار بگیرند.

5_ همیشه از کمک تکنیسن های ماهر استفاده کنید

در زمان نصب انواع سیستم های تهویه مطبوع، آبگرمکن، شومینه و یا استفاده از لوازم گرمایشی همیشه با یک متخصص واجد شرایط تماس بگیرید. نصب و یا تعمیر اصولی یک سیستم می تواند عامل پیشگیرانه موثری در بوجود آمدن خسارت های بزرگ و جدی تر باشد. در صورتی که از بخاری و یا شومینه استفاده میکنید، لازم است که دودکش آن قبل از استفاده بررسی شود. و اگر سیستم های تهویه مطبوع جدیدتر گزینه انتخابی شماست، بهتر است برای رعایت نکات ایمنی وسایل گرمایشی حداقل سالی یکبار برای کاهش هزینه تعمیرات و بهره وری بیشتر در طول سال چکاپ شود.

۶_ سیستم های ایمن و جدید را جایگزین دستگاه های قدیمی کنید

یکی از عوامل خطرساز در فصل زمستان استفاده از لوازم غیر استاندارد میباشد. سیستم هایی که با استفاده از سوخت های قابل اشتعال کار میکنند از نمونه دستگاهایی هستند که خطر زیادی در برابر آتش سوزی یا گاز گرفتگی دارند. به همین جهت آینده نگرانه ترین تصمیم برای استفاده از لوازم گرمایشی در حالت ایمن بکارگرفتن تجهیزات بی خطر و در عین حال با بهره وری بشتر است.

نکات ایمنی در استفاده از پکیج دیواری

پکیج نوعی وسیله گرمایشی است که ایمنی در نصب و استفاده از آن امری بسیار ضروری می باشد. این وسیله بهتر است در خارج از ساختمان و در هوای آزاد قرار گیرد اما باز هم برخی افراد این وسیله را داخل ساختمان قرار می دهند.

پکیج باید چند ماه یک بار سرویس و رسوب گذاری گردد. دودکش آن نیز باید به گونه ای باشد که گازهای سمی وارد فضای زندگی نشوند و مستقیم به بیرون از ساختمان هدایت شوند.

محل اتصال شیلنگ به پکیج باید با بست محکم شود و نشت گاز مورد بررسی قرار گیرد. راحت ترین روش اطمینان از نشت گاز یا عدم وجود آن استفاده از کف صابون است.

امروزه در اکثر خانه ها پکیج در آشپزخانه نصب می شود، در این صورت باید یک سیستم تهویه در این مکان تعبیه گردد تا از بروز حادثه ممانعت کند. سیستم تهویه مانع از تجمع گاز در فضا می شوند و ایمنی را تضمین می نماید.

پکیج برقی

عملکرد پکیج های برقی به گونه ای است که با استفاده از برق فعالیت می کنند. پکیج های برقی به دو دسته پکیج برقی زمینی و پکیج برقی دیواری تقسیم بندی می شوند.

پکیج مرکزی

طراحی پکیج مرکزی به گونه ای است که امروزه جایگزین موتورخانه ها می شود. استفاده از پکیج های مرکزی مزایایی به همراه دارد که از جمله می توان به بالاترین سطح بازدهی آن ها نسبت به موتورخانه ها، نصب و راه اندازی آسان، استفاده از آن ها در مکان های مختلف و مصرف سوخت کم تر آن ها اشاره کرد.

نکات ایمنی در استفاده از وسایل گرمایشی مرکزی

یکی از مزایای سیستم های حرارت مرکزی این است که برخلاف بخاری و شومینه احتمال پخش گاز در فضا و خطر گاز گرفتگی وجود ندارد. این سیستم ها حرارت را به طور یکسان در خانه پخش می کنند و اختلاف دما در مکان های مختلف آن حس نمی شود.

آب گرم مورد نیاز این وسایل از موتورخانه و یا پکیج تامین می شود. موتورخانه باید در محلی قرار گیرد که هوا بتواند جریان داشته باشد. از این رو برای تهویه مناسب اتاقک موتورخانه باید یک سیستم تهویه در آن نصب شود و در زیر درب نیز چند سانتی متر برای ورود و خروج هوا فاصله وجود داشته باشد.

نکته دیگر آب بندی لوله های موتورخانه و دودکش است. سطح آن ها باید مورد بررسی قرار گیرد تا هر نوع منفذ و سوراخ شناسایی شود. لوله های موتورخانه باید فاقد منفذ بوده و طول آن ها نیز کوتاه باشد.

موتورخانه هر چند وقت یک بار باید سرویس شود تا عملکرد آن به درستی صورت گیرد. پس از آن که اجزاء داخلی موتورخانه سرویس شدند باید مشعل را خاموش و روشن کرد تا از درست کار کردن آن مطمئن شد.

اگر مشعل هنگام روشن شدن از خود دود تولید کند و یا اصلاً روشن نشود مطمئناً دارای ایراد است و مشکل آن باید رفع شود.

سیم های برق، کلیدها و فیوز باید سالم و بی عیب و نقص باشند و مشعل و دودکش مورد بررسی قرار گیرند.

هنگامی که وارد موتورخانه می شوید کمی درب را باز بگذارید تا اگر گازهای سمی در فضا وجود دارند خارج شوند. همیشه هنگام ورود به این مکان نکات ایمنی لازم مربوط به خود و موتورخانه را رعایت نمائید.

نکات ایمنی در استفاده از بخاری

هنگام نصب بخاری باید از سلامت دودکش و شلنگ بخاری اطمینان حاصل کرد.

یکی از اقدامات پرخطر در استفاده از بخاری، بی‌توجهی به نوع لوله‌های بخاری است، استفاده از لوله‌های غیر استاندارد در بخاری اشتباهی است که شاید خطرش جان یک نفر را تهدید کند؛ لوله‌های بخاری باید از لحاظ ایمنی به صورت دوره‌ای چک شود. یک لوله بخاری استاندارد باید کمترین پیچ زانو و خمیدگی را داشته باشد به طوری که مسیر لوله پیچیده نباشد؛ شیلنگ های بخاری باید از نوع استاندارد انتخاب شوند و پس از چند سال استفاده تعویض گردند. مکان اتصال شیلنگ به شیر گاز و بخاری باید با بست محکم شود تا روزنه ای برای نشت گاز وجود نداشته باشد. مکان قرارگیری دیوار باید به نحوی باشد که از دیوار حدود 15 سانتی متر فاصله داشته باشد. از قراردادن لوازم چوبی و منسوجات در کنار بخاری خودداری کنید و همواره فاصله پرده را از بخاری حفظ نمائید تا در اثر گرما مشتعل نشود و حادثه به بار نیاورد.

محل قرارگیری بخاری بهتر است در زیر پنجره باشد تا هوا به راحتی جریان داشته باشد. برای اطمینان از عملکرد درست بخاری می توانید شعله آن را چک کنید.

شعله بخاری به طور طبیعی آبی رنگ است اما اگر رنگ آن زرد یا نارنجی شود مطمئناً مشکلی وجود دارد. وقتی بخاری روشن است، لوله آن باید داغ باشد، سرد بودن لوله حاکی از بروز مشکل در این وسیله رایج گرمایشی است.

وقتی مسیر خروج دود بسته شود شعله ناقص می سوزد، در نتیجه گازهای سمی وارد فضای داخل می شوند و منجر به مسمومیت و یا مرگ می شوند.

برای اطمینان از قدرت مکش دودکش می توانید یک تکه مقوا را آتش بزنید و درون بخاری بیندازید. اگر این دود به سمت دودکش رفت و وارد فضای داخلی نشد، می توان از عملکرد دودکش اطمینان حاصل نمود.

نکات ایمنی در استفاده از شومینه

وجود یک ترموکوپل در اجاق شومینه ضروری است تا هنگام خاموش شدن شعله، گاز قطع شده و وارد فضای خانه نگردد و اصولاً شومینه در زیر دودکش قرار می گیرد تا گازهای سمی و دی اکسید کربن را به خارج از ساختمان هدایت کند.

شعله شومینه نیز همانند شعله بخاری است و همیشه باید رنگ آن را مد نظر قرار داد. رنگ آبی نشانه سوخت سالم و رنگ نارنجی یا زرد شعله نشانه سوخت ناقص است. اتصالات شومینه و شلنگ آن نیز باید بررسی شوند و از عملکرد صحیح آن ها باید مطمئن شد و همچنین وجود منافذ و درزها برای ورود هوای تازه به داخل ساختمان به ویژه محل خواب و استراحت الزامی است.

از دیگر نکات مهم ایمنی در استفاده ونصب وسایل گرمایشی ، آبی بودن شعله بخاری، سرد نبودن لوله بخاری، سالم و بازبودن مسیر لوله و قرار داشتن کلاهک H در انتهای لوله در دودکش، توجه به علائم مسمومیت با گاز منوکسید کربن شامل احساس سردرد، تهوع، سرگیجه، کاهش دید و خواب آلودگی و خروج از محیط آلوده در صورت مشاهده علائم است.