همایش بینالمللی الهیات زیارت توسط بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی و انجمن علمی فلسفه دین ایران با همکاری مراکز مختلف دانشگاهی داخلی و خارجی در آبان ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد.به منظور زمینهسازی علمی برای مشارکت هر چه بیشتر پژوهشگران در این همایش، حدود ۲۰پیشنشست تخصصی به صورت مجازی و حضوری توسط دبیرخانه علمی همایش در نظر گرفته شده است.
در همین ارتباط دکتر احمد کریمی، دانشیار گروه کلام اسلامی دانشگاه قرآن و حدیث به موضوع «پدیدارشناسی ابعاد فرافضامند الهیات زیارت در روایات امامیه» در چهارمین پیشنشست همایش بینالمللی الهیات زیارت که توسط دانشگاه و پژوهشگاه قرآن و حدیث در حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) برگزار شد، پرداخت.
دکتر احمد کریمی در ابتدای ارائه خود محوریت بحث را روایتهای کتاب کامل الزیارات معرفی کرد و افزود: در این بحث یک نگاه پدیدارشناسانه به کتاب ابنقولویه داشتم. پدیدارشناسی روشی است که تلاش میکند به سمت یافتن آنچه در آگاهی و فاهمه انسان خالق اثر و پدیدار بوده حرکت کند. در این روش، پژوهشگر سعی میکند بدون تصدیق و تکذیب قضایا و احکام اثر، با نگاه همدلانه، فاهمه پدیدآور را بشناسد.
کریمی در ارائه خود سعی کرد با استفاده از همین روش پدیدارشناسی، ادبیات روایی را بررسی کرده و توصیفات و مؤلفههای جدیدی از زیارت ارائه دهد.
وی با اشاره به وجود روایتهای متعدد در ارتباط با زیارت مشاهد مشرفه معصومان(ع) و قبور مؤمنان، تمرکز اصلی بحث را روی زیارت امام دانسته و مسئله را این گونه مطرح کرد: آیا علاوه بر مباحث مرتبط با فضامندی زیارت و تشرف به مشاهد مشرفه، وجه دیگری نیز برای این زیارت متصور است؟ آیا میتوان در همین کتاب کامل الزیارات و بر اساس روایتهای آن اضلاع دیگری برای زیارت ائمه(ع) بیابیم؟
دانشیار گروه کلام اسلامی دانشگاه قرآن و حدیث یکی از آسیبهایی را که موجب شده ما نتوانیم به وجوه دیگر زیارت بپردازیم، اطلاق باطنیگری به این نوع نگاه دانست؛ در واقع در برداشت از روایتها متهم میشویم به باطنیگری که این اتهامها سبب غفلت از بخش مهمی از نهاد امامت و خود معصوم(ع) شده است.
کریمی یکی از این ابعاد مغفول را «وجود امام» عنوان کرد و افزود: امام در فرهنگ شیعی یک حقیقت زنده و پویاست که حیات جهان و انسان وابسته به وجود امام است. این وجه وجودی معنادهنده به حیات انسان شیعی است. حتی هدایتگری امام به مثابه اساسیترین کارکرد امامت دارای وجه وجودی است.وی در ادامه به اصلیترین مقوّمهای زیارت ائمه(ع) پرداخت و گفت: یکی از اضلاع مهم، زیارت به مثابه معرفت به مزور است. اساساً زیارت شکل نمیگیرد مگر اینکه یک معرفتی به مزور داشته باشیم. در کتاب شریف کامل الزیارات هم باب مستقلی برای معرفت اهل بیت(ع) و امام(ع) وجود دارد.
دانشیار گروه کلام اسلامی دانشگاه قرآن و حدیث اتصال وجودی زائر با مزور را یکی دیگر از مقومهای زیارت برشمرد و افزود: این موضوع در امتداد همان معرفت به مزور است. در روایتها؛ تعابیر و اشکال متعددی برای این اتصال و ارتباط وجودی ذکر شده است تعابیری مانند حب به مزور، بغض به دشمنان مزور، توجه و التفات به مزور و هماحساسی با رنج مزور از جمله این اشکال است. همچنین مسئله حضور مزور است که باب مستقلی هم برای این موضوع در کامل الزیارات باز شده است.
وی افزود: در بحث حب به مزور و بغض به دشمنان مزور روایتهای متعددی وجود دارد که نشانگر همزمانی و ملازمه این دو موضوع با یکدیگر است. این امر شکل دیگر توجه و التفات به وجه وجودی مزور است. این توجه و التفات لزوماً در مکان زیارتی نیست و بر اساس روایتها، توجه و تمرکز بر وجود اهل بیت(ع) از دور هم زیارت محسوب میشود. مورد دیگر در اَشکال ارتباط با وجود ائمه(ع)، بحث هماحساسی با درد مزور است. مزور یک رنجی برای نجات و هدایت بشر تحمل کرده و هماحساسی با این رنج بسیار اهمیت دارد.
کریمی در جمعبندی مطالب خود مجددا وجه فرافضامندی در روایات را در دو ساحت معرفت و ساحت وجودی انسان معرفی کرد و افزود: زائر باید عمق معرفت خود نسبت به مزور و در امتداد آن ارتباط خود با مزور را افزایش دهد. متأسفانه در این مباحث که ذیل کلام عملی میگنجد، خلأ نظریهپردازی به طور جدی حس میشود.
۲۲ مهر ۱۴۰۲ - ۱۳:۲۳
کد خبر: ۹۲۴۲۹۸
اساساً زیارت شکل نمیگیرد مگر اینکه یک معرفتی به مزور داشته باشیم. در کتاب شریف کامل الزیارات هم باب مستقلی برای معرفت اهل بیت(ع) و امام(ع) وجود دارد.
زمان مطالعه: ۳ دقیقه
نظر شما