به گزارش قدس آنلاین به نقل از فارس، شورای اروپا در بیانیه‌ای اعلام کرد تصمیم گرفته گام‌های ضروری را برای حفظ محدودیت‌ها تحت «رژیم منع اشاعه اتحادیه اروپا علیه ایران» اتخاذ کند. پیش‌تر، سه کشور اروپایی عضو برجام قصد خود را برای عدم برداشتن گام‌های مرتبط با برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳، اعلام کردند.  

در این بیانیه که امروز سه‌شنبه ۲۵ مهر روی سایت شورای اروپا قرار گرفته، ادعا شده «شورا ارزیابی کرد که دلایلی معتبری برای خودداری از برداشتن این محدودیت‌ها در روز انتقال (۱۸ اکتبر ۲۰۲۳، ۲۶ مهر) وجود دارد». 

در ادامه این بیانیه بدون اشاره به عدم پایبندی طرف‌های غربی برجام در عمل به تعهداتشان ذیل این توافق، ادعا شده، «تصمیم این شورا مطابق با مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و برجام است، با توجه به اینکه ایران به تعهدات خود ذیل برجام همانطور که از سال ۲۰۱۹ توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش شده، عمل نمی‌کند». 

این ادعاها در حالی است که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که موید برجام است، از ۲۶ مهر (۱۸ اکتبر) محدودیت‌های سازمان ملل در ارتباط با برنامه موشکی ایران برداشته می‌شود.

شورای اروپا در ادامه این ادعاها اعلام کرد اقدامات قانونی را برای حفظ تحریم‌ها که در ابتدا از سوی سازمان ملل علیه افراد و نهادهای دخیل در فعالیت‌های هسته‌ای یا موشک بالستیک ایران یا افراد و نهادهای وابسته به سپاه اعمال شده بود، تصویب کرد. به نوشته این بیانیه، «شورا همچنین توافق کرد محدودیت‌های فردی یا مرتبط با بخش‌ها را که تحت رژیم تحریم‌های اتحادیه اروپا وجود دارد، به ویژه مرتبط با اشاعه هسته‌ای ایران و همچنین تحریم‌های تسلیحاتی و موشکی را حفظ کند».

در ادامه این بیانیه گفته شده «این گام‌ها به معنای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران نیست. به‌علاوه، همه تحریم‌های اتحادیه اروپا که قبلاً تحت برجام برداشته شده، در همین وضعیت باقی می‌ماند». 

در پایان این بیانیه، ادعا شده که این اقدام در راستای تعهد اتحادیه اروپا به اجرای کامل برجام است و در ادامۀ نامه ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳ وزرای خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس به جوزپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده برجام است و در چارچوب سازوکار حل اختلافات برجام است که ژانویه ۲۰۲۰ فعال شد. 

این بیانیه در حالی است که بورل پیش‌تر از عدم اجماع مشارکت‌کنندگان در برجام درباره حفظ تحریم‌های موشکی علیه ایران که تروئیکای اروپایی خواستار آن است، خبر داده و مدعی شده بود به ادامه تلاش‌ها برای ازسرگیری اجرای کامل این توافق متعهد است.

او ۱۵ مهر وی در بیانیه‌ای که روی وبسایت اتحادیه اروپا منتشر شد، اعلام کرد: ۱۴ سپتامبر (۲۳ شهریور) نامه‌ای از وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا دریافت کردم که در آن درباره موضوعی در ارتباط با اجرای تعهدات ایران ذیل برجام اطلاع داده شد. وزرای خارجه اعلام کردند ایران از سال ۲۰۱۹ پایبند نبوده و نظرشان این بود که این (موضوع) از طریق سازوکار حل اختلافات برجام (DRM) حل نشده است. آن‌ها قصد خود را برای عدم برداشتن گام‌های مرتبط با برداشته شدن تحریم‌های بیشتر در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ اعلام کردند.  

تحلیلگران پیش از این گفته‌اند این رفتار کشورهای اروپایی به معنای آن است که این کشورها قصد فعال کردن سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» (بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل که به «مکانیسم ماشه» مشهور شده) را ندارند و تنها به دنبال حفظ تحریم‌های شخصی خود علیه برنامه موشکی ایران هستند.  با این حال، هر گونه اقدام از سوی کشورهای اروپایی در خصوص حفظ تحریم‌های موشکی (حتی بدون کلید زدن مکانیسم ماشه)  نقض قطعنامه ۲۲۳۱ خواهد بود و به معنای تداوم سیاست کشورهای غربی در حفظ فشار بر ایران از طریق برجام خواهد بود.

هدف از این سیاست که از ابتدای اجرایی شدن برجام توسط کشورهای غربی پیگیری شده، جلوگیری از نابودی توافق از یک سو و در عین حال مسدود کردن مسیرهای برخورداری تهران از مزایای آن، از سوی دیگر بوده است.

فعالیت‌های موشکی ایران تا قبل از این هم تناقضی با مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ نداشته‌ زیرا در این قطعنامه با ادبیاتی غیرالزام‌آور از ایران «خواسته شده» از کار بر روی موشک‌هایی که «برای داشتن قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای» طراحی شده‌اند، خودداری کند.

جمهوری اسلامی ایران همواره تأکید کرده هیچ‌یک از موشک‌های این کشور برای داشتن قابلیت حمل کلاهک طراحی نشده و بنابراین فعالیت‌های موشکی این کشور ممنوعیتی از نظر قطعنامه ۲۲۳۱ ندارد. با این وجود، همین محدودیت‌های توصیه‌ای علیه برنامه موشکی ایران هم طبق مفاد قطعنامه بایستی از اکتبر ۲۰۲۳ به طور کامل لغو شود. 

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۲۳ شهریور در بیانیه‌ای نسبت به انجام و اتخاذ اقدامات تنش‌زا از سوی اتحادیه اروپا و طرف‌های اروپایی برجام که مدیریت روابط فیمابین را پیچیده کرده و بر روند همکاری‌ها از جمله در مذاکرات رفع تحریم‌ها اثر منفی خواهد گذاشت، هشدار داد.

در بیانیه مذکور آمده است: تصمیم به عدم انجام تعهدات از سوی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی در واکنش به اقدامات هسته ای ایران، کاملاً خالی از منطق حقوقی است... قابل پذیرش نیست که اتحادیه و سه کشور اروپایی این اقدام غیرقانونی خود را به عنوان واکنش به اقداماتی از ایران مستند کنند که کاملا قانونی و در واکنش به خروج آمریکا و بی‌عملی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی بوده است. 

این بیانیه می‌افزاید: تردیدی وجود ندارد که جمهوری اسلامی ایران به این اقدام غیرقانونی، تحریک آمیز و نقض آشکار تکالیف اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان و انگلیس وفق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، به صورت مقتضی و در چارچوب حقوق خود ذیل برجام پاسخ خواهد داد.