دعای هفتم صحیفه سجادیه که رهبر معظم انقلاب در دوران شیوع بیماری کرونا به خواندن آن برای رفع بلا توصیه کرده بودند، از آن دعاهای خوش‌مضمونی است که می‌توان با الفاظی زیبا و با توجه به معانی آن با پروردگار سخن گفت. این دعا سراسر فریاد است «این تویی که همه‌کاره‌ای در عالم».
وقتی مصیبت‌های فراگیر در عالم رخ می‌دهد یعنی زمان اتصال عمیق و حقیقی مردم به اراده خدای بزرگ است. بیشتر از چند دهه است که مردم مظلوم فلسطین درگیر ظلم بزرگ رژیم صهیونیستی شده‌اند و حالا پس از شکست مفتضحانه غاصبان در طوفان الاقصی، از هیچ اقدام جنایتکارانه جنگی، غیرانسانی، نسل‌کشی و قتل‌عام کودکان، زنان و مردم بی‌دفاع فلسطین دریغ نمی‌کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی وافی، مدیر بنیاد بین‌المللی صحیفه سجادیه با بیان اینکه این دعا مربوط به مناجات سیدالسجادین(ع) هنگام دشواری‌ها، سختی‌ها و گرفتاری‌هاست، می‌گوید خواندن آن در این برهه زمانی خاص می‌تواند موجب آسایش و آرامش قلب انسان‌ها و رفع گرفتاری از امت اسلام شود.
دعایی برای رفع گرفتاری‌های سخت
حجت‌الاسلام وافی در ابتدا با اشاره به اهمیت صحیفه سجادیه می‌گوید: صحیفه سجادیه نظام‌نامه مسائل است و موضوعات متنوعی را دربرمی‌گیرد. برخی از محققان تا بیش از هزار موضوع و مسئله را از درون‌مایه معارف آن استخراج کرده‌اند. از مهم‌ترین این موضوعات، نگاه امام سجاد(ع) به گرفتاری‌ها، ابتلائات و پیشامدهای ناگواری است که برای امام یا در جامعه عصر امام(ع) رخ می‌داد. این نسخه‌ها برای همیشه است و می‌شود از این نگاه و تنظیم بینش امام سجاد(ع) در نوع مواجهه با ابتلائات و مشکلات و غم و اندوه‌ها درس گرفت و نسخه‌ای شفابخش دریافت کرد. البته در جای جای فرازهای دعای صحیفه سجادیه به این موضوع اشاره و تصریح شده است. بیشترین محتوا را در دعاهایی مانند دعای هفتم، پانزدهم و دعای بیست و هفتم داریم. البته در دعای چهل‌ونهم که در دفع کید الاعداء و مکر و نقشه دشمنان آمده هم میتوانیم نحوه مواجهه امام(ع) با مشکلات را دریابیم.
او ادامه می‌دهد: یکی از این دعاها، دعای هفتم است. امام سجاد(ع) هنگام وقوع هر اتفاق مهم، نه فقط گرفتاری، این دعا را می‌خواند و توصیه به خواندن آن می‌کرد. محتوای این دعا و مضامین آن از سه نظر ممتاز است. ابتدا ترکیب‌ها، تمثیل‌ها و تشبیه‌هایی که امام(ع) در قالب دعا عرضه کرده و صنایع ادبی که توانسته این واژه‌ها و کلمات را از هنر ادبی خاص و ویژه قرار دهد، در اوج خودش است. وقتی انسان با این کلمات و واژه‌ها سراغ دعا، درخواست و التماس در محضر حضرت حق می‌رود، این جنس بیان خواسته کمک می‌کند بتواند حرف خود را در محضر خالق، آشکار کرده و طرح موضوع کند.
نگاه امام سجاد(ع) به مشکلات؛ واقع‌بینانه و با توکل
این صحیفه‌پژوه به بخشی از این دعا اشاره و بیان می‌کند: به‌طور نمونه در این دعا می‌خوانیم «یَا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکَارِه»؛ ای آن که گره کارهای فروبسته به سر انگشت تو گشوده می‌شود. یعنی گاهی ناگواری‌هایی در زندگی انسان به‌وجود می‌آید و انسان می‌تواند از آن عبور کند اما گاهی این گرفتاری‌ها تبدیل به گره می‌شود. تعبیر حضرت این است هر ناگواری این‌گونه نیست، وقتی تبدیل به گره‌هایی شد، به آسانی قابل حل نیست و انسان در حل مشکل مضطر می‌شود. «یَا مَنْ یُفْثَأُ بِهِ حَدُّ الشَّدَائِدِ» یعنی ای آن که سختی دشواری‌ها با تو آسان می‌شود. اگر به کتاب‌های لغت مراجعه کنیم، یُفْثَأُ به مایعی می‌گویند که در حال سررفتن است و باید از آن مراقبت کرد تا سر نرود. به تعبیری دیگر، خدای متعال آستانه تحمل انسان را بالا می‌برد تا مشکلات از وجود او سرریز نشود. این کلمات عادی و معمولی نیست. از این جنس واژه‌ها و کلمات بر این سبک ادبیات و بلاغت و فصاحتی که در دعاهای هفتم است، کم نیستند. حدود 40مورد از این ترکیب‌ها وجود دارد و هر کدام دارای پیامی است که در ترجمه معمولی و عادی، انسان از کنار آن رد شده و دقت نمی‌کند.
حجت‌الاسلام وافی به بعد دیگری از ابعاد این دعای ارزشمند اشاره و اظهار می‌کند: بخش مهم دیگر این دعا، نوع نگاه امام سجاد(ع) به مشکلات و ناگواری‌هاست. حضرت(ع) به هیچ عنوان مشکلات و ناگواری‌ها را دست‌کم، آسان و ساده نگرفته و کاملاً عینی و واقعی با پیشامدها روبه‌رو می‌شود. وقتی صحبت از دشمن می‌شود، حضرت می‌فرماید خدایا دشمنی برای ما قرار داده‌ای که تیرهایی برای پرتاب به سوی ما آماده کرده که صوائب سهام است، یعنی تیرهایی که می‌داند وقتی پرتاب کند به هدف می‌نشیند. او دشمن را دقیق ترسیم می‌کند. یا درباره شیطان می‌فرماید «وَ أَجْرَیتَهُ مَجَارِی دِمَائِنَا» یعنی شیطان را مانند خون در رگ‌های ما در تمام ابعاد شخصیتی و جسمی ما نفوذ داده‌ای. نگاه امام سجاد(ع) واقع‌بینانه است و از سوی دیگر بر روح توکل و توسل و نداشتن رعب و وحشت از دشمن تأکید دارد، زیرا انسان باید عزت را مختص خداوند، رسول(ص)، اهل‌بیت(ع) و اولیای الهی بداند و اقتدار را برای خودش به عنوان یک زینت بشمارد.
نگاه توحیدی امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه
مدیر بنیاد بین‌المللی صحیفه سجادیه تصریح می‌کند: در این دعا نگاه توحیدی وجود دارد. انسان می‌فهمد تکیه‌گاهی بالاتر از همه اسباب و مسببات وجود دارد، او اختیاردار است و نهایت کار به تدبیر او است. اگر او نخواهد، هیچ کسی نمی‌تواند دری که خدا باز کرده را ببندد و دری که خدا بسته را هیچ کسی نمی‌تواند باز کند. این نگاه توحیدی سبب می‌شود انسان اعتماد به نفس پیدا کرده، امید و انگیزه‌های عالی در قلبش موج بزند، روح مقاومت و صبر در او شکل گرفته و با مقامت، صبر و امید و متکی به وعده‌های الهی روبه‌رو شود. شخصیت انسان در این دعا شکل می‌گیرد. او موانع و مشکلات پیش روی خود را می‌شناسد و راهکارهایی هم برای غلبه بر آن بیان شده است. به‌طور نمونه، انسان در مشکلات و گرفتاری‌ها از بار مسئولیتی که بر دوش دارد، منصرف و غافل می‌شود اما در این دعا داریم «لا تَشْغَلْنِی بِالاهْتِمَامِ عَنْ تَعَاهُدِ فُرُوضِک» یعنی خدایا من وعده کرده‌ام در انجام واجبات محافظت کنم. اجازه نده این مشکلات، من را از متن اصلی زندگی و وعده‌ها و عهدهای جدی که با تو بسته‌ام، غافل کند و رو برگردانم. توجه نکردن به حاشیه‌ها و شرایط، بخشی از راهکارهای امام سجاد(ع) است.
مقاومت مردم فلسطین از جنس تربیت و شعور دینی است
این استاد حوزه و دانشگاه به طوفان الاقصی اشاره کرده و می‌گوید: جبهه مقاومت ضربه اصلی و اساسی خود را در روز اول و با طوفان الاقصی وارد کرد. این دشمن به ظاهر قوی است اما به تعبیر رهبر معظم انقلاب کشورهایی پشتش هستند تا او را سرپا نگه دارند. اینکه او بدون تحلیل، بدی و وحشی‌گری می‌کند، یعنی ضربه سختی خورده است. به تعبیر قرآن «أَساؤُا السُّوای» یعنی بد، بدی می‌کند. شبیه این ماجرا را در تاریخ هم داشتیم، مانند به‌شهادت رساندن طفل شیرخوار امام حسین(ع) حضرت علی اصغر(ع). نکته دیگر اینکه مقاومت مردم فلسطین عادی نیست؛ جنسی از تربیت و شعور دینی است که در آخرالزمان و در این دوره تاریخی باید توسط ملتی به نمایش درمی‌آمد و قطعه‌هایی از جورچینی است که خدای متعال پیش از ظهور منجی عالم بشریت در نظر گرفته است. البته پیش از آن، دوران دفاع مقدس و موشکباران بر سر مردم مظلوم کشورهای مسلمان را داشتیم اما در این حد و اندازه نبود. در پرتو این جریان، جنس مقاومت، صبر و ایستادگی آن مثال‌زدنی است؛ مقاومتی که روح آن، نیایش و توسل به حضرت حق است.
حجت‌الاسلام وافی تصریح می‌کند: باید سالیان سال رسانه‌ها، کتاب‌ها، مبلغان و پژوهشگران کار می‌کردند تا بتوانند صدای اسلام و صدای تفکر ناب آن را به جهانیان برسانند. اما پس از طوفان الاقصی و آشکار شدن باطن رژیم جنایتکار، این مقدار آشنا شدن جهانیان با معارف اسلام، قرآن، عبادات و این نگاه و تفکر توحیدی، بی‌نظیر است؛ این توجه، خودش اساس فتح و گشایش است. خواندن دعای هفتم صحیفه سجادیه که مربوط به مناجات آن حضرت هنگام دشواری‌ها، سختی‌ها و گرفتاری‌هاست؛ امروز و در این برهه زمانی می‌تواند موجب آسایش و آرامش قلب انسان‌ها باشد.
نظر شما