به گزارش قدس خراسان، براساس اطلاعیه شرکت فرابورس ایران، بازار توافقی فرابورس از ۱۵ مهرماه آغاز به کار کرد و سه روز پس از این تاریخ سهام شرکت ابنیه پدیده شاندیز در این بازار عرضه شد.
با بسته بودن سامانه «سناپ» یا همان سامانه نقل و انتقال سهام پدیده از اردیبهشت ماه، گمان می‌شد عرضه سهام ابنیه در بازار توافقی فرابورس سبب رونق بازار این سهام شود اما این بازار به دلیل ضعف‌هایی که در خود داشت کارگر نیفتاد و این روزها شاهد رونق خرید و فروش سهام ابنیه در فضای مجازی هستیم.
حمیدی که یکی از درج‌کنندگان آگهی فروش سهام ابنیه در فضای مجازی است درباره دلیل فروش سهام خود به خبرنگار قدس گفت: دی ماه سال گذشته از دوستان و اطرافیان شنیدم سهام پدیده در حال رشد است از سامانه سناپ ۳۷هزار و ۵۰۰ سهم به قیمت هر سهم ۳هزار و ۵۸۰ تومان خریدم و وارد بازار خرید و فروش این سهام شدم که با بسته شدن سناپ دیگر نتوانستم با سهام خود کار کنم.
این سهامدار جزئی پدیده که سهام خود را به مبلغ ۱۵ هزار تومان برای فروش آگهی کرده، ادامه داد: من در حال حاضر نیاز به پول دارم و این سهام را می‌فروشم اما فکر می‌کنم ارزش سهام با توجه به راه‌اندازی ساخت و ساز پروژه و بازگشت مدیران قبلی بالاتر برود.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا در بازار رسمی بورس خرید و فروش انجام نمی‌دهد توضیح داد: در بازار توافقی خرید و فروشی صورت نمی‌گیرد و اگر قیمت بالا برود ناظر تأیید نمی‌کند و معامله ابطال می‌شود و ما نمی‌توانیم به قیمت بالا بفروشیم و فعلاً آگهی کرده‌ام تا ببینم آیا می‌توانم به این قیمت بفروشم یا نه؟
سهامداران ضرر نکرده‌اند
شخص دیگری که در آگهی فروش قیمت سهام خود را ۲هزار و ۵۰۰ تومان درج کرده، خود را از سهامداران قدیمی پدیده معرفی و عنوان کرد: در سال ۹۰ با سرمایه ۵میلیون تومان سهام هزار تومانی پدیده شاندیز را خریدم، پس از تعطیل شدن پدیده در سال ۹۳ به ما سهامداران، سهام گشان برابر سهام خریداری شده و حدود سه برابر همین سهام، سهام ابنیه برای جبران زیان به صورت مازاد دادند، من سهام گشان خود را در بورس ۸۰ میلیون فروختم و فکر می‌کنم کسانی که از ابتدا سهام خریدند ضرری نکردند مگر اینکه افراد در اواخر فعالیت پدیده و نزدیک به تعطیلی شرکت با قیمت ۱۲ هزار تومان سهام خریدند که باز هم خیلی زیان ندیدند چون به این افراد هم سهام ابنیه داده شد و هم سهم گشان.
این سهامدار قدیمی پدیده یادآور شد: در سال ۹۸ که بورس باز شد هر سهم با نرخ ۱۳ تا ۱۴ هزار تومان فروش رفت و افراد به پول خود رسیدند و برای ما مشهدی‌ها بهترین سهم دوست داشتنی همین سهام پدیده است.
وی درباره دلیل خود برای فروش سهام در فضای مجازی عنوان کرد: من خودم در بازار توافقی شرکت نکردم برای همین در فضای مجازی سهام خود را به فروش گذاشتم و سعی کردم مبلغی بگذارم که هم‌رده آخرین قیمت سناپ باشد.
ضرورت ارزش‌گذاری واقعی سهام
فیضی از دیگر آگهی‌دهندگان خود را علاقه‌مند به بازارهای سرمایه معرفی کرد و گفت: این سهام در بازار توافقی عرضه شده و خیلی‌ها مشتاق معامله هستند اما عددهایی که گذاشته شده خیلی دقیق و منطقی نیست و این به این دلیل است که متأسفانه این سهام ارزش‌گذاری واقعی نشده است.
وی ادامه داد: اگر سهام ارزش‌گذاری واقعی شود امروز شاهد عرضه سهم با قیمت‌های غیرمنطقی ۸۰ هزار تومان یا زیر هزار تومان نخواهیم بود. در خود بازار توافقی فروشنده در قیمت پایین و خریدار در قیمت بالا نرخ می‌دهد و این موجب می‌شود معامله شکل نگیرد. در این میان افرادی ضرر می‌کنند که آگاهی ندارند و با توجه به جو روانی ممکن است سهامی خریداری کنند که به شدت زیان ببینند و ممکن است دوباره شاهد زیان‌های دهه ۹۰ باشیم.
این سهامدار پدیده با اشاره به اینکه خریدار در بازار توافقی باید ۵۰۰میلیون تومان خرید کند و کمتر از این مقدار وکالتی خرید و فروش می‌شود، توضیح داد: معمولاً فروشنده‌ها تعداد زیادی هستند اما خریدارها محدوداند. بیشتر کسانی که در فضای مجازی در حال خرید و فروش هستند اطلاعات ندارند و نهایت معامله وکالتی انجام می‌دهند که آسیب‌های خود را دارد و در بیشتر مواقع سهم به خریدار منتقل نمی‌شود.
یکی دیگر از سهامداران قدیمی پدیده عنوان کرد: ۵۵ هزار سهم هزار تومانی در سال ۹۱ خریدم و اصلاً پیگیر آن نبودم. یکی از دوستانم که او هم سهام دارد به من اطلاع داد که سهامم را نگه دارم. من هم کنجکاو شدم ببینم بازار در چه قیمتی است، وقتی که قیمت‌ها را بررسی کردم قیمت‌ها خیلی متفاوت بود از ۵ هزار تومان دیدم تا ۸۰ هزار تومان و بیشتر آگهی‌ها در قیمت ۱۰ هزار تومان بود برای همین من هم با قیمت ۱۰ هزار تومان آگهی کردم تا ببینم برای این قیمت مشتری تماس می‌گیرد یا نه؟ می‌دانم سهامم از این طریق فروش نمی‌رود و هدفم این است که قیمت بازار دستم بیاید.
بازار توافقی شفاف نیست
مهدی دانایی، فعال و تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به مشکلات قیمت‌گذاری در بازار توافقی گفت: آنچه در بازار توافقی شروع شده و ایرادات شکلی به آن وجود دارد این است که قیمت دامنه بازی دارد و محدودیتی در ارائه قیمت وجود ندارد. از طرف دیگر در بازار توافقی الزامی برای شرکت‌ها برای ارائه صورت مالی و شفافیت مالی نیست و این کمک می‌کند در این بازار هر اتفاقی بیفتد. به عنوان مثال یک سهم می‌تواند با قیمت بالا و غیرواقعی یا قیمت پایین و تعجب‌برانگیز خرید و فروش شود.
وی با بیان اینکه مبنای بازار همین است، یعنی خریدار و فروشنده در یک قیمت به توافق برسند، اظهار کرد: در بازار توافقی این گونه نیست که به هر قیمتی معاملات انجام شود، در صورت معامله با قیمت‌های غیرواقعی از سوی افراد عادی، معامله از سوی ناظران بازار ابطال می‌شود. همچنین شرکت‌هایی که در بورس درج و پذیرفته می‌شوند معاملاتشان در خارج از این بازار امکان‌پذیر نیست. بازار بورس برای این شکل گرفت که معاملات در دفترخانه‌ها یا به صورت وکالتی یا سایر اشکال نباشد و تصور می‌شود ارائه سهام در فضای مجازی بیشتر برای یافتن مشتری برای انجام معامله در بازار توافقی باشد در غیر این صورت به دلیل ناآگاهی افراد از این موضوع این اتفاق می‌افتد.
ارزش ذاتی سهام ابنیه چقدر است؟
دانایی تصریح کرد: برای اینکه به ارزش ذاتی قیمت یک شرکت برسیم فرمول‌های متفاوتی از جمله نسبت سود به قیمت، سودآوری، ارزش ذاتی و تجدید ارزیابی دارایی‌ها که از دل صورت مالی گرفته می‌شود، وجود دارد و از این طریق به قیمت ذاتی و ارزندگی یک شرکت می‌رسیم و ارزندگی شرکت به برنامه‌های آینده، برند شرکت و اتفاق‌های مالی یک شرکت بستگی دارد.
این تحلیلگر بازار بورس گفت: آنچه معمولاً در تابلو معاملاتی بورس قرار می‌گیرد نزدیک به ارزش ذاتی بر مبنای محاسباتی است که افراد در تحلیل خود ارائه می‌دهند. کشف قیمت سهام ابنیه پدیده که در بازار پایه توافقی است با توجه به دارایی‌ها و بدهی‌ها و آنچه به لحاظ اقتصادی در گذشته و آینده شرکت رقم می‌خورد بستگی دارد و نسبت به ارزش ذاتی درصدی نوسان دارد. تا زمانی که از صورت مالی شرکت، ارزش دارایی‌های شرکت، بدهی‌ها و سایر موارد اطلاعات دقیق وجود نداشته باشد نمی‌توان ارزش واقعی سهم را بیان کرد.
رانت اطلاعاتی در بازار توافقی
علی خالقی‌نیا، کارشناس اقتصادی و تحلیلگر بورس به دلایل ایجاد بازار توافقی اشاره و تصریح کرد: در سازمان بورس پیش از سال ۹۰ قانونی به نام احکام دائمی کشوری تصویب شد که در ماده ۳۶ آن عنوان می‌شود شرکت‌های سهامی عام با شرایطی تحت نظارت سازمان بورس بروند و سهام آن‌ها در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس معامله شود. فرابورس در سال ۹۰ برای این شرکت‌ها «بازار پایه» را طرح‌ریزی کرد که در ابتدا بازار پایه به شکل توافقی بود اما به دلیل ناکارآمدی کم‌کم اصلاح شد و در مدت ۱۰ سال به شکل فعلی تغییر کرد.
وی ادامه داد: پس از ۱۰ سال با بررسی بازار پایه متوجه شدند بین این بازار با بازارهای دیگر بورسی تفاوتی وجود ندارد و سازمان بورس در طول دو یا سه سال گذشته تصمیم به جمع‌آوری بازار پایه گرفت تا بازار جدیدی ایجاد کند که تفاوت اساسی با بازارهای بورس داشته باشد و اسم آن را بازار توافقی گذاشت تا شرکت‌هایی که در ماده ۳۶ تعریف شده‌اند اما شرایط پذیرش در بازارهای بالاتر را ندارند در این بازار سهام خود را عرضه کنند.
خالقی‌نیا تأکید کرد: این بازار مشکلات بسیاری دارد که از جمله آن این است که خریدار و فروشنده سفارش‌های یکدیگر را نمی‌بینند و همین بزرگ‌ترین مشکل است. به عنوان مثال تعداد زیادی فروشنده سهام در قیمت ۵ هزار تومان وجود دارند اما خریدار این سفارش فروش را نمی‌بیند و ثبت سفارش ۷ هزار تومان می‌زند و معامله نمی‌شود و شکل معامله به این صورت است که دو قیمت باید با هم یکی بشود.
وی به آسیب‌های این شیوه اشاره کرد و گفت: در کنار این موضوع چون تنها کارگزاران از قیمت دو طرف خبر دارند یک رانت اطلاعاتی در این زمینه شکل گرفته است. طبق قوانین بازار سرمایه باید برابری اطلاعات بین تمام معامله‌گران وجود داشته باشد. کارگزاران به اطلاعات خرید، فروش و سرمایه‌ها دسترسی دارند و متأسفانه تمام خریداران، فروشندگان و سرمایه‌گذاران از این اطلاعات بی‌بهره‌اند.
چرا اختلاف قیمت وجود دارد؟
خالقی‌نیا ریشه اختلاف قیمت‌های حال حاضر سهام ابنیه را نحوه قیمت‌گذاری اولیه این سهام در بازار توافقی دانست و تصریح کرد: در روز نخست عرضه این سهام به دلیل ناکارآمدی بازار توافقی سهام ابنیه قیمت ۷۰هزار تومان خورد که باطل شد اما همین اتفاق سبب شد ذهن سرمایه‌گذاران مخدوش شود. با اعلام این قیمت ارزش پدیده شد ۹۴۵هزار میلیارد تومان یعنی دو برابر قیمت بزرگ‌ترین شرکت بورسی ایران برآورد شد که این عدد، عدد عجیبی است. متأسفانه این عدد عجیب و غریب ذهن سرمایه‌گذار و سهامدار ابنیه را به هم ریخت و بر پایه این عدد، قیمت‌گذاری‌ها شروع شد به طوری که در حال حاضر سفارشات فروش ۴۰ و ۵۰هزار تومانی بسیار زیاد است.
وی افزود: قیمت ۱۰هزار تومانی هر سهم یعنی ۱۳۵ هزار میلیارد تومان سهام و این یعنی ابنیه بالای ۲۰۰هزار میلیارد تومان دارایی دارد که دارایی ابنیه این میزان نیست. باید خود سهامداران بررسی و حساب کنند که آیا اعداد منطقی است یا نه؟ مقصر تمام این سرگردانی‌ها و پریشانی‌ها ناکارآمدی بازار توافقی است که سازمان بورس آن را ایجاد کرده است و امیدواریم هر چه زودتر این روند اصلاح شود.
سخنگوی گروه شرکت‌های پدیده شاندیز جمع‌بندی و کسب اطلاعات افراد در زمینه سهام را مهم دانست و خاطرنشان کرد: این بازار نه حجم مبنا دارد و نه دامنه نوسان قیمت و افراد باید خودشان به جمع‌بندی برسند و این سیستم را تأیید نمی‌کنیم. سعید ورودی عنوان کرد: ۱۸ مهرماه سهم ابنیه در بازار توافقی درج و یکشنبه هفته گذشته معاملاتی شد و این سهم چندین روز معاملاتی را گذرانده که یک بار در قیمت ۷۰ هزار تومان باطل شد و دو بار در قیمت ۱۱ هزار و ۲ هزار تومان معامله نهایی شد.
مدیرعامل گروه شرکت‌های پدیده شاندیز تشریح کرد: در معامله‌ای تأیید شده با قیمت ۱۱ هزار تومانی، ارزش بازار شرکت ابنیه ۱۵۰هزار میلیارد تومان شد و روزی که معامله تأیید شده ۲ هزار تومانی داشتیم هم ارزش بازار شرکت ابنیه ۲۷ هزار میلیارد تومان شد و این از خصوصیات بازار توافقی است، ما پس از ارزیابی بازار نظر خود را برای سازمان بورس می‌فرستیم.
مهم‌ترین رسالت بازار سرمایه سهولت و شفافیت معاملات است اما نبود همین سهولت و شفافیت و در کنار آن نبود قیمت واقعی هر سهم سبب شده مردم برای خرید و فروش سهام خود به فضای مجازی پناه ببرند اتفاقی که هر گونه سودجویی از این بازار را می‌تواند رقم بزند. اینکه مردم انتخاب می‌کنند سرمایه خود را به چه شیوه‌ای و در کجا سرمایه‌گذاری کنند حرف جدیدی نیست اما تکرار این پرسش خالی از لطف نیست که چرا شرکت پدیده هر چه سریع‌تر ارزش‌گذاری نمی‌شود تا هم سهامداران و هم سرمایه‌گذاران از ارزش واقعی سهام خود آگاه شوند و دست هر گونه سودجویی از این بازار کوتاه شود!
خبرنگار: طاهره فجر داودلی
نظر شما