یک کارشناس انرژی در خصوص ناترازی بنزین و عوامل موثر بر آن در گفتگو با خبرنگار قدس بیان کرد: طی ۳۰ سال اخیر نرخ مصرف بنزین و گازوئیل در ایران روندی صعودی داشته است (۲۶۵ درصد رشد در بنزین و ۶۱ درصد رشد در گازوئیل)، در صورت عدم کنترل رشد مصرف و عدم بهبود کیفیت مصرف سوخت خودروهای داخلی، عدم توجه به موضوع ارتقاء و بهینه‌سازی پالایشگاه‌های موجود در کشور (طرح‌های ارتقاء کمیت و کیفیت فرآورده‌ها یا به اصطلاح طرح‌های آپگریدینگ پالایشگاه‌ها) و همچنین عدم احداث پالایشگاه، ایران دوباره به واردکننده سوخت در منطقه تبدیل خواهد شد.

سعید نوری کرم در ادامه تصریح کرد: باید به این نکته توجه کرد که منظور از احداث پالایشگاه در کشور، پالایشگاه‌های تولیدکننده سوخت‌هایی مانند نفت کوره، گازوئیل و بنزین نیست. چرا که ساخت پالایشگاه‌های جدید تنها با رویکرد تولید سوخت، علاوه بر تحمیل هزینه‌های بالای ساخت به کشور و میزان سودهی پایین نسبت به پالایشگاه‌های نسل دوم و سوم سبب شده بخش‌های خصوصی و سرمایه‌گذار خارجی تمایل و رغبت چندانی به سرمایه‌گذاری در این نوع از پروژه‌ها را نداشته باشند.

لزوم احداث پالایشگاه‌های که همزمان سوخت و مواد پتروشیمیایی تولید می کنند

وی در ادامه افزود: با توجه به عوامل گفته شده، امروزه در جهان رویکرد احداث پالایشگاه‌های تولیدکننده سوخت (پالایشگاه‌های سوخت محور) کمتر به چشم می‌خورد و معمولاً پالایشگاه‌ها علاوه بر تولید فرآورده‌هایی همچون نفت کوره، گازوئیل، بنزین و...... مواد پتروشیمیایی نیز به منظور افزایش امنیت انرژی، ایجاد ارزش افزوده بیش‌تر و افزایش نرخ بازگشت داخلی طرح‌ها تولید می‌کنند. بنابراین باید پالایشگاه‌هایی در کشور احداث شوند که علاوه بر تولید سوخت، مواد پتروشیمیایی را هم به منظور پاسخگویی به نیاز صنایع مختلف از جمله خودروسازی، ساختمان‌سازی، لوازم خانگی، تجهیزات پزشکی و صنایع بسته‌بندی تولید کنند. به عبارت دیگر باید پالایشگاه‌های نسل سوم در کشور توسعه یابند.

این کارشناس در ادامه بیان کرد: به منظور کنترل ناترازی علاوه بر راهکارهای افزایش تولید همچون ارتقاء کمی و کیفی فرآورده‌های پالایشگاهی، استفاده از ظرفیت سالانه ۱۳۲ میلیون بشکه نفت کوره تولیدی در راستای تبدیل آن به سوخت سبک‌تر مانند بنزین یا گازوئیل و همچنین استفاده از هزینه فرصت حدود ۳.۵ میلیارد دلاری آن و ساخت پالایشگاه نسل دوم و سوم، باید راهکارهای دیگری مانند مدیریت مصرف سوخت و افزایش کیفیت خودروهای تولیدی به‌منظور کاهش مصرف سوخت هم در دستور کار قرار داد.

 نوری کرم در ادامه تصریح کرد: در حال حاضر خودروهای داخلی به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر پیمایش درون شهری، ۹ تا ۱۲ لیتر بنزین مصرف می‌کنند که این مقدار دو برابر مصرف استاندارد جهانی است، از طرفی این افزایش مصرف سوخت علاوه بر تشدید ناترازی بنزین در کشور سبب افزایش آلودگی در شهرها و افزایش خسارت‌های جانی و مالی می شود.

کاهش مصرف در گرو بهره گیری از فناوری ها جدید موتور احتراقی و انتقال قدرت

وی در ادامه افزود: با اجرای اقداماتی مانند اصلاح الگوی مصرف و بهره‌گیری از فناوری‌های جدید موتور احتراقی، ارتقای فناوری سیستم‌های انتقال قدرت، استفاده از مواد کامپوزیتی و فیبرکربنی سبک وزن در سازه خودروها و قطعات داخلی آن‌ها در راستای کاهش وزن، طراحی آیرودینامیکی بدنه خودرو و بهینه‌سازی فرآیند احتراق در خودروها، تا حدود زیادی می‌توان مصرف سوخت خودروهای داخلی را کاهش داد.

این کارشناس در خصوص ایجاد تنوع در سبد سوختی کشور نیز گفت: موضوع تنوع بخشی به سبد سوخت مصرفی یا به عبارت دیگر استفاده از سوخت‌های متنوع از جمله راهکارهای تأمین امنیت سوخت در جهان به شمار می‌آید در واقع می‌توان گفت اتکا به یک سوخت خاص در بخش حمل‌ونقل آن را از بین می‌برد. همچنین این موضوع خود دارای مزیت‌های دیگری همچون عدم نیاز به واردات و فراهم شدن فرصت صادرات به‌منظور افزایش ارزش‌افزوده بیش‌تر برای کشور است.

وی در ادامه افزود: در حال حاضر با توجه به تأکیدات اسناد بالادستی مانند سیاست‌های کلی نظام در زمینه «انرژی» در بند سوم، برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین سند «تأمین انرژی بخش حمل‌ونقل کشور تا افق ۱۴۲۰» سوخت CNG در کشور به دلایل مختلف اعم از افزایش قیمت قطعات جایگاه‌های CNG، وجود ناترازی گاز در کشور، عدم استقبال عموم از این سوخت به سبب کاهش توان خودرو در مقایسه با استفاده از سوخت بنزین و مسائل دیگر توسعه نیافته و این موضوع سبب رشد مصرف بنزین در طی سال‌های اخیر شده است.

پیش‌بینی می‌شود مصرف بنزین در سال ۱۴۰۳ به حدود ۱۲۸ میلیون لیتر در روز برسد

این کارشناس در ادامه متذکر شد: در سال ۱۴۰۲، به ترتیب حدود ۱۱۸ و ۱۱۷ میلیون لیتر در روز بنزین تولید و مصرف شده که با فرض ادامه روند رشد مصرف نسبت به سال‌های گذشته، پیش‌بینی می‌شود میزان مصرف بنزین در سال ۱۴۰۳ به حدود ۱۲۸ میلیون لیتر در روز برسد. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که این میزان از مصرف بنزین در مواقع سفرهای نوروزی و تابستانی افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت.

نوری کرم در ادامه افزود: در صورت عدم بهره‌ برداری از طرح‌های پالایشی همچون طرح‌های ارتقاء کمی و کیفی  پالایشگاه های شیراز و تهران و سایر طرح‌ها مطابق با زمان‌بندی مقرر، کشور با کسری ۱۰ میلیون لیتری بنزین مواجه خواهد شد در این شرایط به منظور جبران کسری یاد شده، دولت باید برای واردات بنزین بیش از ۲ میلیارد دلار هزینه کند. در واقع این عدد معادل هزینه سرمایه‌گذاری احداث یک پالایشگاه ۶۰ هزار بشکه‌ای به‌منظور تولید فرآورده‌های مختلف هیدروکربوری و مواد پتروشیمیایی است

وی در پایان بیان کرد: با توجه به مسئله ناترازی بنزین در کشور و اهمیت امنیت سوخت، موضوع تنوع بخشی به سبد سوختی یک ضرورت محسوب می شود، از طرفی متنوع کردن سبد سوخت به سبب دارا بودن مزیت‌هایی از قبیل کاهش مصرف بنزین و گازوئیل و فراهم شدن امکان صادرات برای این دو محصول و همچنین  ارز آوری در کشور حائز اهمیت است.