به گزارش خبرنگار قدس، با وجود اینکه طبق قانون از سال 1400 مالیات طلا تنها 9درصد از اجرت فروش آن بوده و اصل کالای طلا، جواهر و پلاتین معاف از مالیات است باز هم طلافروشان به بهانه شایعه ای مبنی بر افزایش مالیات طلا و خبر قلابی «الزامی بودن ثبت کد ملی خریداران طلا» آب را گل الود کردند تا سرچشمه اختلاف آنها با سازمان امور مالیاتی یعنی مقاومت آنان برای پیوستن به سامانه مودیان و  صدور فاکتور الکترونیکی برای مشتریان آشکار نشود.

آن طور که سید محمدهادی سبحانیان رییس سازمان امور مالیاتی گفته است در حال حاضر مالیات طلا مثل سایر مشاغل از سود عملکرد طلافروشان اخذ می‌شود. بدین صورت که پس از کسر هزینه‌ها از درآمدی که دارند و پس از کسر معافیت مالیاتی پایه، مشمول مالیات بر عملکرد می‌شوند. در خصوص ارزش افزوده هم به موجب قانون اصلاحی ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰ اصل طلا معاف از مالیات بر ارزش افزوده است و صرفا مالیات بر ارزش افزوده بر اجرت و سود فعالیت طلافروشان وضع خواهد شد.

 وی درباره خبر ثبت کد ملی خریدار هنگام خرید طلا نیز گفته است «در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، اساساً هیچ الزامی وجود ندارد که مصرف کننده نهایی بابت خرید کالا یا خدمات اش کد ملی خودش را به فروشنده ارائه کند، بلکه این قانون صرفاً بستری برای محاسبه سیستمی مالیات است.»

درباره صدور فاکتور نیز به شکل خلاصه می‌توان اشاره کرد که سازمان امور مالیاتی از اول دی سال ۱۴۰۲واحدهای صنفی طلا و جواهر را ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی نوع ۱ و یا ۲ از طریق سامانه مودیان برای فروش کالا و خدمات مطابق دستورالعمل صدور صورتحساب الکترونیکی، کرده است و همین موضوع باعث نارضایتی این صنف شده است. چنانچه رئیس اتحادیه فروشندگان طلا و جواهر مشهد نیز محور اصلی اعتراض طلافروشان را صدور صورت‌حساب الکترونیکی در سامانه مؤدیان مالیاتی اعلام کرده و گفته است پیش‌زمینه این اقدام هنوز آماده نیست. به گفته وی، « طلا کالای مصرفی نیست بلکه یک کالای سرمایه‌گذاری است. به ما گفته‌اند که میزان دارایی خود در سامانه ثبت کنید. این اتفاق کنکاش در زندگی مردم است، معنی ندارد که از میزان موجودی ما خبر داشته باشند.»

سیر اجرای صندوق مکانیزه فروش و سامانه مودیان تا امروز

در دو دهه اخیر در قوانین متعددی، مودیان مالیاتی ابتدا مکلف به استفاده از صندوق مکانیزه فروش شدند که سیر این قوانین از اصلاحیه قانون نظام صنفی مصوب سال 1382 شروع شد. در ادامه وظیفه استقرار سامانه صندوق مکانیزه فروش به اتاق اصناف واگذار شد. پس از ناکامی نظام صنفی در اجرای این پروژه، وزارت بازرگانی وقت به موجب ماده 121 قانون برنامه پنجم توسعه، تکلیف یافت تا با هماهنگی سازمان امور مالیاتی و شورای اصناف کشور تا پایان سال دوم برنامه، سامانه صندوق مکانیزه فروش را پیاده سازی کند که این امر نیز محقق نشد.

مجلس یازدهم قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه  مودیان را مصوب و دولت سیزدهم نیز آن  را اجرا کرد. اما آمارها نشان می دهد که هنوز برخی اصناف و مشاغل پردرآمد فرار مالیاتی بالایی دارند.

فاز اول اجرای قانون سامانه مودیان در تیر ماه 1401 به اجرا گذاشته شد و فاز جدید از ابتدای دی ماه سال جاری شروع شده اما چرا طلافروشان در برابر اتصال به سامانه فروش مقاومت می کنند. رحمان سعادت عضو هیات علمی دانشگاه سمنان و سپهر محرابی کارشناس اقتصاد توسعه به این سئوال پاسخ می دهند.

طلافروشان دنبال انتقال بار مالیاتی خود به مصرف کنندگان

رحمان سعادت عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه سمنان  با اشاره به این موضوع که طلافروشان به دنبال انتقال بار مالیاتی حاصل از واقعی شدن مالیات خود به مصرف کنندگان هستند تصریح کرد: برخی از مودیان، گریز مالیاتی دارند. در قالب قانون سامانه مودیان و اتصال دستگاه های کارت خوان به آن ها، اقدامات خوبی صورت گرفت و اصناف موظف شدند که دستگاه کارخوان خود را به سامانه متصل کنند. اما می بینیم که به انحای مختلف مانند کارت به کارت و دریافت وجه نقد گریز مالیاتی اتفاق می افتد.

وی می افزاید: برخی از اصناف و مشاغل خاص نیز به این نتیجه رسیده اند که اگر از روش هایی برای عدم استفاده از دستگاه کارت خوان متصل به سامانه استفاده کنند، مجازاتی در انتظارشان نیست. به همین دلیل می بینیم که به راحتی این اقدام را انجام می دهند و میزان دقیق درآمدشان را کتمان می کنند. باید به وضوح توضیح داده شود که اگر اصناف از کارت خوان های متصل به سامانه استفاده نکنند این کار چه عواقبی برایشان خواهد داشت.

دولت در برابر فرافکنی و حاشیه سازی عقب نشینی نکند

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: در غیاب نظارت های جدی می بینیم که برخی از اصناف و مشاغل خاص و پردرآمد فرار مالیاتی دارند. تا جائیکه بر اساس اطلاعات وزارت امور اقتصادی و دارایی، در سال 1401 سرانه پرداختی مالیات برای طلافروشان فقط 10 میلیون و 880 هزار تومان بوده است، به این ترتیب، یک کارمند بیشتر مالیات داده است.

وی افزود: طلافروشان به انحای مختلف تلاش می کنند از دادن مالیات طفره بروند. حتی اخیرا با الزام پیوستن به سامانه مودیان، با وجود اینکه هیچ مالیات جدیدی در کار نبود با حاشیه سازی به دنبال انتقال بار مالیاتی حاصل از واقعی شدن مالیات خود به مصرف کنندگان هستند. دولت نباید در برابر این فرافکنی و حاشیه سازی عقب نشینی کند و شفافیت و کاهش فرار مالیاتی این بخش از اقتصادی کشور که درآمد بالا و فرار مالیاتی زیادی دارند، مهم است.

سعادت گفت: نیاز است وزارت اقتصاد به صورت جدی به موضوع ورود کند و با خاطیان و کسانی که درصدد هستند از دادن مالیات طفره بروند، برخورد داشته باشد. شفافیت درآمدی اصناف به ویژه طلافروشان می تواند اثر بالایی در مقابله با فرار مالیاتی آن ها داشته باشد. پیوستن اصناف مختلف از جمله طلافروشان به سامانه مودیان که فاز جدید آن از ابتدای ماه جاری شروع شد، به نفع مردم است و صدور فاکتور الکترونیک به روشن شدن مسائل کمک می کند.

تهیه زیرساخت فاکتور الکترونیک در گرو اجرای کامل سامانه مودیان

سپهر مهرابی کارشناس اقتصاد توسعه در رابطه با اتفاقات اخیر در زمینه اجرای کامل سامانه مودیان از ابتدای دی ماه سال جاری در گفت و گو با خبرنگار قدس گفت: یکی از موضوعاتی که سال‌ها پیرامون آن بحث شده است و بحث شفافیت مالی بخش‌های مختلف اقتصادی برای حاکمیت است؛ این مفهوم بدین معنا است که کلیه زنجیره‌های ارزش از تولید تا مصرف به صورت کامل شفاف شود؛ این موضوع به چند جهت اهمیت دارد؛ اولا شفافیت در بخش‌های مختلف زنجیره ارزش، امکان نظارت دقیق دولت بر ورود و خروج کالا و شفافیت جریان کالا و خدمات را فراهم خواهد کرد؛ ثانیا با استفاده از این شفافیت ایجاد شده، امکان تهیه زیرساخت فاکتور الکترونیک فراهم خواهد شد که در آن صورت به جزء مشخص خواهد شد که درآمد هر شخص به چه میزان است و میزان هزینه‌ها نیز به صورت توامان مشخص خواهد شد و بدین ترتیب امکان شناسایی سود حاصل از درآمد هر شخص مشخص خواهد شد و بستر اصلی تحقق این امر، سامانه مودیان مالیاتی بوده است. از همین رو مجلس تشکیل سامانه مودیان را تصویب کرد و دولت بالاخره در ابتدای دی ماه سال جاری به همه مشاغل و شرکت‌ها اعلام کرد که باید به سامانه مودیان متصل شوند.

امکان دور زدن مردم و حاکمیت با شفاف نبودن اجزای فاکتور

وی در رابطه با اعتصاب طلافروشان در برخی از شهرهای کشور و دلیل وقوع این اعتصابات گفت: یکی از مشاغلی که نسبت به شفافیت و تمکین به قوانین مالیاتی مقابله داشته است، طلافروشان بوده است؛ در شرایط غیرشفاف و نبود شفافیت اجزا فاکتور صادره توسط طلافروشان، امکان دور زدن مردم و همچنین حاکمیت وجود دارد؛ کما اینکه به کرات شاهد این هستیم که طلافروشان نسبت به اجرت و همچنین سود فروش خود که درصدهای متفاوتی نیز دارد؛ هیچگونه شفافیتی ندارند و با اجرای کامل سامانه مودیان و شفافیت در بخش باید به جزء نسبت به صدور فاکتور برای مردم و حاکمیت اقدام کنند و صدور صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان مالیاتی به صورت کامل امکان‌پذیر است و زیرساخت اجرایی آن نیز مهیا شده است؛ همچنین سند واریز مالی مربوطه نیز باید مشخص گردد و به این ترتیب امکان دور زدن مردم و فرار از پرداخت مالیات را نخواهد داشت.

سامانه مودیان مانع از فرار مالیاتی ناشی از ضعف اطلاعاتی

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه هیچ مالیات جدیدی وضع نشده است؛ اظهار کرد: برخی به دروغ اعلام می‌کنند که مالیات جدیدی از طلا در راه است این در حالی است که هیچ مالیات جدیدی در کار نیست و اتفاقا دولت به دنبال مبارزه با فرار مالیاتی است و تحقق عدالت در مقابله با فراریان دانه درشت و بزرگ مالیاتی با درآمدهای کلان است. سرانه مالیاتی پرداختی طلا و جواهرفروشان کمتر از 11 میلیون تومان است و این بدان معناست که یک طلافروش در سال جاری کمتر از یک کارمند ساده مالیات پرداخت کرده است! با اتصال به سامانه مودیان، مالیات بر ارزش افزوده از سود فروش و اجرت ساخت طلافروشان اخذ خواهد شد که تاکنون به انحای مختلف نسبت به پرداخت آن مقاومت می‌کردند. قانون مالیات بر ارزش افزوده برای سال‌ها قبل است و اجرایی نشدن یا بد اجرا شدن آن و امکان وجود فرار مالیاتی در بخش‌های مختلف به دلیل عدم وجود شفافیت بوده است که با سامانه مودیان این ضعف اطلاعاتی مالیاتی حذف خواهد شد و مالیات واقعی از طلافروشان اخذ خواهد شد.

چرا برخی از طلافروشان در برابر قانون مقاومت می کنند؟

مهرابی در این رابطه که چرا برخی از طلافروشان نسبت به تمکین به قانون و پیوستن به سامانه مودیان مقاومت می‌کنند؛ افزود: یکی از دلایل مبرهن ترس از شفافیت در صنف طلافروشان، این موضوع است که اولا آن‌ها در زمینه پرداخت مالیات واقعی خود عدم تمکین داشتند و با نبود شفافیت مالی به راحتی امکان فرار مالیاتی را برای خود فراهم می‌کردند ولی با پیوستن به سامانه مودیان، هزینه و درآمد به راحتی از طریق شفافیت کل زنجیره‌های بعدی و قبلی شفاف خواهد شد و به این واسطه امکان فرار مالیاتی برای آن‌ها به حداقل خواهد رسید؛ از طرف دیگر به مردم اعلام می‌شود که مالیات بر ارزش افزوده هم باید روی قیمت طلا بیاید و درصدهای اضافی از مردم اخذ می‌شود و با شفافیت در این بخش، جزء به جزء صورت حساب برای مردم مشخص خواهد شد و امکان اخذ هزینه‌های بیشتر نیز از مردم وجود نخواهد داشت. نکته بسیار مهم این است که هیچ مالیاتی از اصل طلا گرفته نمی‌شود و تنها از اجرت ساخت و سود فروش طلافروشان مالیات بر ارزش افزوده اخذ خواهد شد.

پیوستن طلافروشان به سامانه مودیان لازمه صدور فاکتور الکترونیکی

علی جدی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز در گفت و گو با خبرنگار قدس با اشاره به این موضوع که در فاز جدید اجرای قانون سامانه مودیان قرار نیست افزایش مالیات بر طلافروشان را داشته باشیم و فقط شفاف سازی مالی آن ها در دستور کار است، تصریح کرد: کسانی که متناسب با درآمدشان مالیات می پردازند، متحمل اضافه پرداختی نمی شوند. فقط از کسانی که تا کنون فرار مالیاتی داشته اند، متناسب با درآمدشان که از طریق سامانه شفاف سازی می شود، مالیات ستانی خواهیم داشت.

وی ادامه داد: در اصلاح نظام مالیاتی کشور تأکید بر این است که راه های فرار مالیاتی بسته شود و همگان متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند. شفاف سازی عملکرد طلافروشان به نفع مردم است. الان مالیات از مردم در طلافروشی ها گرفته می شود، اما برخی مالیات را به دولت نمی پردازند. پیوستن اصناف مختلف و از جمله طلافروشان به سامانه مودیان بستری برای صدور فاکتورهای الکترونیک فراهم می کند و میزان درآمدهای مشاغل شفاف سازی می شود. این امر کمک می کند که مردم نیز در جریان میزان سود طلافروشان و مالیات پرداختی آن ها قرار بگیرند. تمامی این روندها به نفع اقتصاد کشور و مردم است.

حمایت مجلس از برنامه های دولت برای مالیات ستانی هوشمند

جدی گفت: در بحث طلا، مردم هزینه ها را به لحاظ مالیات بر ارزش افزوده و سود طلافروشان پرداخت می کنند اما از آنجائیکه مسائل شفاف نیست، برخی طلافروشان سهم مالیات خود را پرداخت نمی کنند. باید همه مشاغل شفاف شوند و راه گریزی از شفافیت و پیوستن به سامانه مودیان نیست. موضوع دریافت مالیات حقه از همگان را در قانون آورده ایم. اجرای فاز جدید سامانه مودیان به دولت کمک می کند که به مالیات ستانی هوشمند و عادلانه از همگان بپردازد و راه های فرار مالیاتی را ببندد و مالیات واقعی مشاغل خاص دارای فرار مالیاتی را اخذ کنیم.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس خاطرنشان کرد: ما به عنوان نمایندگان مجلس از مقابله با فرار مالیاتی حمایت می کنیم. آماده ی همکاری با دولت در این زمینه هستیم. مالیات حق مردم است و باید دولت در راستای مالیات ستانی عادلانه از همگان اقدام کند. به نحوی که بتوانیم این درآمدها را در راستای اداره ی کشور به کار بیندازیم و از درآمدهای نفتی در بودجه فاصله بگیریم.

جدی گفت: خط قرمز مجلس معیشت مردم است. از برنامه های دولت در راستای مقابله با فرار مالیاتی، کشف مودیان جدید و راه اندازی کامل سامانه مودیان در راستای مالیات ستانی هوشمند و عادلانه حمایت می کنیم. باید مالیات ستانی از کسانی که درآمدهایی بالایی دارند اما در مقابل پرداخت مالیات مقاومت می کنند، با قدرت در دستور کار باشد.