مهدی کفاش یکی از داوران بخش داستان کوتاه شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد در خصوص دلایلی که داوران این بخش به اعلام اثر تجلیلی اکتفا کردند، توضیحاتی ارایه داد. این نویسنده گفت: داوران پس از جلسات طولانی و پرچالش داوری، به این توافق جمعی رسیدند که کتاب «از قبل یکشنبه می‌شود» نوشته آقای علی شاه‌مرادی به عنوان اثر تجلیلی انتخاب شود.

کفاش با اشاره به نامزدی این کتاب به همراه کتاب «عاصف و الدار» نوشته محمدقائم خانی؛  نامزد سال گذشته بخش رمان جایزه جلال، بیان کرد:کتاب «از قبل یکشنبه می­شود» توانسته از میان حدود 500 اثر به مرحله نامزدی برسد. تجلیل از این کتاب، اتفاق مهمی برای اولین مجموعه داستان آقای شاهمرادی است. من کسب این موفقیت را  به، نویسنده خلاق کتاب «از قبل یکشنبه می­شود» تبریک می‌گویم.

دلایل فرمی و مضمونی

داور شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد در ادامه گفت: دلایل فرمی و مضمونی باعث شد در این بخش به تجلیل از این کتاب بسنده کنیم. به اعتقاد بعضی داوران، کتاب «از قبل یکشنبه می‌شود» به همراه چند کتاب دیگر، مجموعه داستانهای به هم پیوسته بودند؛ نه مجموعه‌ داستان‌های مستقل! چون شخصیت‌ها با اسامی یکسان در داستان‌ها تکرار می‌شدند. این داوری را در مورد آنها سخت کرده بود. البته شخصیتها نقشهای متفاوت داشتند اما به دلیل ارتباط اسامی شخصیتها با هم در داستانهای مختلف از نظر گونه داستانی، می‌توانستند در بخش داستان بلند و رمان قرار بگیرند. داوران در این مرحله از داوری، هر داستان این مجموعه ها را بدون ارتباط با بقیه کتاب مورد بررسی قرار دادند تا ببینند هر داستان به صورت مستقل قابل فهم و معنا دار هست یا برای فهمیدن داستان نیاز به خواندن تمام کتاب است؟ با این محک، کتاب «از قبل یکشنبه می­شود» به عنوان مجموعه داستان، در کنار مجموعه داستانهای منتخب داوری قرار گرفت. مساله بعد، فرم تجربی و متفاوت داستان‌‎های این کتاب بود. برخی از داوران عقیده داشتند، داستان‌های این مجموعه، سخت‌خوان و دارای مخاطب خاص هستند. از آن جا که جایزه ادبی جلال، معیار معرفی کتاب داستان شاخص سال به عموم مخاطبان داستان فارسی است؛ شاید عنوان برگزیده و یا تقدیری برای کتاب، با در نظر گرفتن خوانندگانی که به دنبال لذت خواندن داستانی جذاب و روان هستند اما از تخصص کافی برای درک داستانهای مدرن برخوردار نیستند؛ انتخاب درستی نباشد.

 ناشران و بی توجهی به داستان کوتاه

نویسنده کتاب «قرار مُهنا» در بخش دیگری از صحبت‌هایش به شرایط امروز داستان کوتاه اشاره کرد و گفت: بی توجهی ناشران به انتشار داستان کوتاه باعث شده خیلی از نویسندها به سمت نوشتن این گونه داستانی نروند. در حالی‌که داستان کوتاه به دلیل کوتاه بودن به ذائقه مخاطب امروز نزدیکتر است. اما نمی‌دانم چرا ناشران به دنبال انتشار این آثار نیستند و با همه بی‌مهری‌هایی که از سمت ناشران به داستان کوتاه روا داشته می‌شود، باید دست نویسندگانی را فشرد که چراغ این گونه ادبی را روشن نگه داشته‌اند.

مهدی کفاش در خصوص پایین بودن سطح کیفی مجموعه داستان‌های کوتاهی که به دبیرخانه جایزه ادبی جلال رسیده بود، چند نکته قابل تأمل را بیان کرد:

1. بی توجهی ناشران به این گونه ادبی باعث شده بر تولید کیفی این آثار هم تاثیر بگذارد.
2. صرف نظر از آثاری که در داوری مورد توجه قرار گرفت؛ آثاری هم بودند که به «خاطره» نزدیک بودند تا داستان! و متأسفانه نشان می­دهد که نویسندگان این آثار درک و شناختی از داستان کوتاه ندارند.
3.  مضمون بسیاری از داستانها واکنش سطحی، ناپخته و سریع نویسندگان به اتفاقات و اخبار روز بود که همه این ها شاید محصول حضور بیش از حد نویسندگان در  فضای مجازی باشد.

او افزود: واکنش به مسایل روز وظیفه خبرنگار و رسانه است، نه نویسنده و کتاب! نویسنده باید از واکنش های سریع به اخبار، خودداری کند و اجازه بدهد طوفان اخبار حوادث فرونشیند تا فرصت تجربه درونی و ارتباط بی­واسطه و حسی با وقایع را بیابد و بتواند یک داستان ماندگار را خلق کند.

کفاش در پایان گفت: پس از خواندن مجموعه­ داستان های رسیده به جایزه جلال این نوید را می­دهم که نسل تازه‌ای از داستان‌نویسان در راه هستند که از ناکامی و ناامیدی تجربه­های تاریخی عبور کرده و چشم‌انداز آینده، اولویت نویسندگی­شان خواهد بود. این نگاه، ما را امیدوار به رویش داستان‌های کوتاه تازه، با نگاهی نو می‌کند.