طلافروشی و طلاسازی، هنری است که قدمت چندین هزار ساله دارد. در واقع از زمان کشف طلا در ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌توان گفت هنر طلاسازی نیز وجود داشته است. برخی طلافروشی‌ها در ایران حدود سه قرن قدمت دارند و شاید بتوان زمان آغاز فرار مالیاتی ناشی از نبود مکانیزم محاسبه و دریافت مالیات برای این قشر را از حدود ۳۰۰ سال قبل دانست.

از سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی تصمیم گرفت به فرار مالیاتی برخی  مشاغل پایان دهد. بر این اساس قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را به تصویب رساند و طبق آن به دولت یک و نیم سال زمان داده شد تا این قانون را اجرا کند. اما به دلیل پیچیده و دشوار بودن فرآیند اجرا، راه‌اندازی سامانه مودیان حدود چهار سال طول کشید تا اینکه سرانجام در سال جاری محقق شد و سازمان امور مالیاتی طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد مشاغل چهارگانه باید از ابتدای دی ماه ۱۴۰۲ نسبت به صدور صورت حسابهای الکترونیکی در سامانه مودیان اقدام کنند.

بر اساس این اطلاعیه، بجز طلافروشان، سایر مودیان خرد که درآمدشان از ابتدای سال تا پایان شهریور کمتر از ۱۸ میلیارد تومان است نیازی به ثبت صورت حساب الکترونیکی ندارند و ارایه صورت حساب کاغذی از سوی آنها قابل قبول است. در قانون، طلافروشان مستثنی شده‌اند. یعنی چه به سقف قانونی ۱۸ میلیارد تومان برسند چه نرسند باید صورت حساب الکترونیکی صادر کنند.

در روزهای اخیر اعداد و ارقامی از فرارهای مالیاتی برخی طلافروشان در نقاط مختلف کشور ارائه شد؛ اعدادی که از چهار میلیارد تومان تا ۷۰۰ میلیارد تومان! را در بر می‌گرفت. بنابراین طبیعی است که این صنف از شفافیت مالی نگران باشد.

علی ملک‌زاده، کارشناس امور مالیاتی در این باره گفت: در سال‌های گذشته مشکلی که سازمان امور مالیاتی در بحث مالیات بر ارزش افزوده داشت و الان هم دارد این بود که برآوردی برای اصناف ارائه می‌کرد که برخی مودیان احساس می‌کردند بی‌عدالتی اتفاق افتاده و همین موضوع باعث نارضایتی می‌شد.

وی تصریح کرد: از طرف دیگر برخی شرکت‌های کاغذی فاکتورهای صوری تهیه می‌کردند و اشخاص با استفاده از این فاکتورها اعتبار مالیاتی می‌گرفتند و در واقع فرار مالیاتی می‌کردند. این پدیده به قدری افزایش یافت که سازمان دچار مشکلات جدی شد. به همین دلیل سامانه مودیان راه‌اندازی شد. پس از آنکه افراد اقدام به صدور صورت حساب الکترونیکی می‌کنند با استفاده از اطلاعاتی که از تراکنش‌های بانکی از بانک مرکزی گرفته می‌شود معاملات اعتبارسنجی می‌شود و صورت حساب الکترونیکی مورد تایید قرار می‌گیرد.

این کارشناس امور مالیاتی با بیان اینکه طبق ساز و کار قانونی جلوی فعالیت شرکت‌های صوری گرفته می‌شود، گفت: این موضوع باعث می‌شود نگرانی مودیان از بی‌عدالتی مالیاتی برطرف شود.

به گفته ملک‌زاده، ثبت نام مودیان در پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان با چالش‌هایی مواجه بود. از سال گذشته شرکت‌های بزرگ بورسی و شرکت‌های دولتی ثبت نام کردند. اخیرا هم طبق قانون، تفکیک تکالیف مودیان انجام شد تا اجرای قانون برای مودیان آسان‌تر شود. تفکیک مودیان صورت گرفت.

ملک‌زاده با اشاره به امتناع برخی طلافروشان برای صدور صورت حساب‌های الکترونیکی در سامانه مودیان گفت: در قانون، طلافروشان مستثنی شده، یعنی چه به سقف قانونی ۱۸ میلیارد تومان برسند چه نرسند باید صورت حساب الکترونیکی صادر کنند. البته قرار نیست هیچ نوع مالیات جدیدی از خریداران طلا اخذ شود. اما برخی طلافروشان از این بابت نگرانند که درآمدشان شفاف شود و دیگر نتوانند مانند گذشته فرار مالیاتی داشته باشند.