بر اساس قانون، وزارتخانه‌های نفت و نیرو موظفند تعرفه آب، برق و گاز مشترکین خانوارهای کشور را به گونه‌ای اصلاح کنند که با رعایت مناطق جغرافیایی کشور، تعرفه مشترکین کم‌مصرف خانوارهای محروم تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور برابر صفر، مشترکین تا الگوی مصرف به‌صورت یارانه‌ای، مشترکین پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف به‌صورت غیریارانه‌ای و براساس الگوی افزایش پلکانی(آی.بی.تی) تعیین شود.

بر اساس مصوبه ی قانونی بالا، سال قبل فاز اول تعرفه گذاری پلکانی در کشور اجرا شد که بنا بر آمار شرکت ملی گاز توانست تأثیر خوبی بر مدیریت مصرف داشته باشد. فاز دوم این روش تعرفه گذاری امسال اجرایی می شود. به زعم کارشناسان، اخذ قیمت های واقعی از پرمصرف ها می تواند قدرت بازدارندگی داشته باشد.

شواهد نشان می دهد که پرمصرف ها اغلب از اقشار مرفه جامعه هستند. به طوری که مناطق شهری ۱ تا ۳ در تهران، مشترکان پرمصرف زیادی را در خود جای داده اند. در حالی که در مناطق شهری ضعیف تر، تعداد مشترکان پرمصرف کمتر است. این گزاره ها باعث شده است که برخی به فکر تعرفه گذاری پلکانی و چه بسا دریافت هزینه ی گاز مصرفی پرمصرف ها به صورت آزاد بیفتند.

واقعیت این است که دولت ها وظیفه ای در زمینه ی پرداخت یارانه برای مصارف غیرضرور و لاکچری خانوارها ندارند و یارانه به منظور کمک به اقشار ضعیف جامعه در نظر گرفته می شود. نظرات محمدرضا نجفی منش، عضو اتاق بازرگانی تهران را در ادامه در خصوص مزیت های روش تعرفه گذاری پلکانی و ضرورت اجرای این طرح می خوانید.

نجفی منش در خصوص روش تعرفه گذاری پلکانی گاز در کشور تصریح کرد: واقعیت این است که ما در ایران در حال پرداخت رقم بالایی به عنوان یارانه انرژی هستیم. چیزی در حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در سال سوبسید انرژی پرداخت می کنیم. به نحوی که بیشترین یارانه انرژی را به مردم می پردازیم.

وی ادامه داد: پرداخت این حجم یارانه ی انرژی در وهله ی اول برای اقتصاد مضر است و در مرحله ی بعد به افزایش مصرف می انجامد. قیمت پایین بنزین باعث شده است که حساسیتی به میزان مصرف انرژی در کشور نداشته باشیم. به همین دلیل، الان جزو پرمصرف ترین کشورهای دنیا در حوزه ی انرژی محسوب می شویم.

عضو اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: وضعیتی که در بالا توضیح دادیم، مشکلات عدیده ای برایمان به وجود آورده است. روند اعطای سوبسیدها در کشور باید منطقی شود. این به معنای گران کردن قیمت انرژی در کشور نیست.

نجفی منش گفت: قرار نیست قیمت گاز برای همه افزایش پیدا کند. برخی مشترکان مصرف انرژی بسیار پایینی دارند که در چارچوب تعرفه گذاری پلکانی گاز از بخشودگی بهره مند می شوند. مصارف متعارف از یارانه بهره می برند و مصارف غیرضرور نیز هزینه ی واقعی گاز را پرداخت می کنند.

وی ادامه داد: کسانی که مصارف غیرمتعارف دارند، باید هزینه ی گاز را طوری پرداخت کنند که به قیمت های جهانی نزدیک باشد. از آنجائیکه طی سال های گذشته به منطقی سازی قیمت گاز مشترکان اقدام نکرده ایم، وش تعرفه گذاری پلکانی می تواند مفید باشد.

عضو اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: در اقصا نقاط جهان فقط برای مصارف متعارف و ضروری یارانه اختصاص داده می شود. به طور مثال، در آلمان به بررسی این موضوع می پردازند که یک خانواده برای داشتن یک زندگی حداقلی به چه مبلغی نیاز دارد. اگر افراد کمتر از این میزان درآمد داشته باشند، به آن ها کمک می شود و اگر درآمدشان مکفی باشد، کمکی دریافت نمی کنند. در اینجا تمام قیمت ها واقعی است.

نظر نجفی منش را در مورد کاهش محسوس میزان مصرف گاز در سال گذشته بر اثر اجرای فاز اول تعرفه گذاری پلکانی پرسیدیم و وی در پاسخ توضیح داد: لازم است فاز دوم نیز به اجرا گذاشته شود. اجرای فاز دوم تعرفه گذاری پلکانی موثر پرمصرف ها عین عدالت است و ضمن عدم تحمیل هزینه های اضافی به مشترکانی که در چارچوب الگو مصرف می کنند؛ به اخذ هزینه های بالا از مشترکان پرمصرف می پردازیم. این روش در عمل موجب بهبود وضعیت مصرف و کاهش شدت مصرف خواهد شد و به مرور زمان کارآیی خودشان را نشان می دهد.